Strona:PL Kazimierz Czapiński - Partja wrogów ludu pracującego (endecja).pdf/9

Ta strona została uwierzytelniona.

carskiej i chcieli ugody z caratem, bo w carze widzieli dobrego obrońcę dla swych majątków, dla swego stanu posiadania. Ale ta walka z ugodą trwała bardzo krótko. Po pewnym czasie sama endecja wpadła w wielką ugodowość i zastąpiła dawnych ugodowców. Jedną z przyczyn tej ugodowości endeckiej było to, że przemysł w Królestwie rozwijał się dobrze, opierając się na rynkach w dalekiej Rosji, i wobec tego dobrobyt klasy posiadających wzrastał. Toteż endecja, stająca się coraz bardziej wpływową partją burżuazyjną, odzwierciadlała ten stan rzeczy i coraz bardziej stawała się pojednawczą wobec Rosji. Wymyśliła taki pogląd, że głównym wrogiem Polskim są Niemcy, zaś z Rosją, z Moskalami trzeba żyć w zgodzie. W ten sposób endecja stała się partją moskalofilską. Jeden z wybitnych wodzów endeckich Balicki, mówił o konieczności „zmniejszenia kąta odchylenia“ od Rosji, to znaczy o konieczności zbliżenia z Rosją.
Łatwo więc zrozumieć, że gdy nastąpiły wybory do Dumy rosyjskiej i gdy endecja dostarczyła Królestwu posłów dumskich, pod wodzą Dmowskiego, — polscy posłowie w Dumie wcale nie myśleli o podniesieniu hasła niepodległości Polski. Najwyżej coś pokornie przebąkiwali o „autonomii“ dla Królestwa, a tymczasem głosowali za rekrutem dla wojsk carskich.
Zato bezwzględnie endecja walczyła z niepodległościowcami, socjalistami i demokratami w kraju. Gdy socjaliści polscy, w szeregach których był wówczas Piłsudski, rozpoczęli krwawą walkę z caratem o niepodległą Polskę demokratyczną, endecy z furją zwrócili się przeciwko nim. Lepszej