Strona:PL Limanowski Bolesław - Rozwój polskiej myśli socjalistycznej.pdf/16

altruizmu, poskramia egoistyczne dążenia, nakłania do pracy dla dobra ogólnego, pobudza do czynów ofiarnych, do poświęcania się. Oświata, szerząc się i podnosząc, rozprasza ciemnotę w umysłach, niweczy bezwład myślowy, rozprasza przesądy i uprzedzenia, ułatwia zrozumienie 0 co istotnie chodzi, umożliwia wybór pomiędzy fałszem i prawdą.
 Francja, stojąca na czele cywilizacji europejskiej, najdalej posuwająca czynność rewolucyjną i doprowadzająca ją do przejawów komunistycznych, objęła ster dalszego rozwoju tych dążności. Dwa w nim kierunki to walczyły z sobą, to się sprzymierzały. Jeden z tych kierunków był to odziedziczony od Wielkiej Rewolucji babuwizm, urosły w tradycji dawnopaństwowej przymusu, dążący do zaprowadzenia nowego porządku przez narzucenie go w drodze zamachu gwałtowego. Blankizm był jego odmianą, stosującą się już bardziej do wymagań życia nowoczesnego. Drugi kierunek, nazwany później socjalizmem, szedł w przeciwieństwie do pierwszego za tradycją pierwotną chrześcijańskiego kościoła. Nosił on nazwę Saint-simonizmu, albowiem był rozwijany i czynnie zastosowywany do życia przez uczniów genjalnego myśliciela, Henryka Saint-Simonsa. Z rozważań nad dziejami rozwoju duchowości ludzkiej, przyszedł ten znakomity myśliciel do tego wniosku, że od początku życia państwowego widoczną się staje walka dwóch klas ludności: feudalnej, panującej, żyjącej z cudzej pracy, oraz industrjalnej, będącej ogromną większością i czerpiącej z własnej pracy swe środki do życia. Głównemi czynnikami postępu są nauka i technika. Filozofja jest uogólnieniem najwyższem całej naszej wiedzy naukowej, a religja wytwarza swój pogląd na świat pod wpływem upowszechnionej filozofji. Ku końcowi swego życia Saint-Simon zajął się szczególnie zagadnieniem religijnem i zamierzał chrześcijanizm przedstawić w nowej szacie (Nouveau Christianisme). Z tej jego pracy pozostał tylko mały urywek. Podług niego główną, boską zasadą chrześcijanizmu jest braterstwo pomiędzy ludźmi, głoszące: „kochaj twego bliźniego jako siebie samego“. Podług tej zasady, którą Bóg dał ludziom jako prawidło postępowania — pisał on w tem ostatniem swem dziele — powinni oni zorganizować społe-