Strona:PL Limanowski Bolesław - Rozwój polskiej myśli socjalistycznej.pdf/20

tniczą w pewnych centrach, a zdobycze konstytucyjne, uzyskane w szeregu poprzednich rewolucji, ułatwiały jej uświadamianie i organizowanie. W ten sposób socjalizm pozyskał sobie potężną armję w swej walce o lepszą przyszłość. Zwrócona uwaga przedewszystkiem na materjalne interesy wysunęła zasadę równości na przewodnie stanowisko. Dla czego państwo nie miałoby się stać organizatorem pracy i rozdzielcą otrzymanych korzyści z tej pracy? Należy tylko przysposobić do tego państwo odpowiednio. Stanowisko Marxa jako głównego kierownika Międzynarodowego Stowarzyszenia Pracowników wpłynęło także w znacznym stopniu, że nie tylko w Niemczech, lecz i w całej Europie jego poglądy naukowe zdobywały sobie coraz powszechniejsze uznanie, a po klęsce francuskiego narodu w 1871 r. stały się przewodniemi w obozach socjalistycznych.
 Dwie głównie zasady nadały marxizmowi wybitnie cechujący go charakter: walka klas i materjalistyczne pojmowanie dziejów. Pierwsza zasada, t. j. walka klas wyolbrzymiała do takiego znaczenia — zwłaszcza u gorliwych marxistów, że zaćmiła niemal zupełnie z trzech zasad rewolucyjnych — zasadę braterstwa. Jerzy Soral, który wśród socjalistów francuskich zyskał wielkie uznanie w swych wywodach rozumowych, doszedł do wniosku, że gwałt (la violence) jest czynnikiem rozstrzygającym w walce klasowej. Bolszewicy, którzy postawili Marxowi pomnik w Moskwie, uważając się za najbardziej zgodnych z jego zasadami, walkę klasową zrozumieli jako wygłodzenie, wygubienie, wymordowanie całej warstwy narodu, objętej przez nich nazwą burżuazji. Również i materjalistyczne pojmowanie dziejów otworzyło szeroką drogę grubemu materjalizmowi, zachłannemu egoizmowi narodowemu, który u Niemców od samego początku w ich dziejach silnie się przejawiał w stosunku do słabszych ludów.
 Ujemne te strony Marxizmu zaczęły dopiero w ostatnich latach przed wojną światową odsłaniać się coraz wyraźniej, tymczasem wyolbrzymiał on był i stał się wielką potęgą. Ścisła argumentacja logiczna i dokładna znajomość rozwoju życia ekonomicznego, cechujące dzieła Marxa, mnożyły liczbę jego zwolenników. Nawet państwowcy