Strona:PL Limanowski Bolesław - Rozwój polskiej myśli socjalistycznej.pdf/27

 Jako spółzawodnik w przewodnictwie cywilizacyjnem wśród słowiaństwa polski naród ma pod wielu względami przewagę nad narodem czeskim. Państwo jego jest rozległe, o trzy razy prawie większe od czeskiego, z ludnością o dwa razy liczniejszą, a co o wiele ważniejsza, jest olbrzymią większością w swem państwie, więc spoistość jego państwowa jest znacznie większa. W twórczości duchowej: w nauce, w literaturze, a nawet po części i w sztukach pięknych, zwłaszcza w malarstwie, stoi na wyższym poziomie. Przemysł jego w ostatnich latach przed wojną rozrósł się był już potężnie, i są wszelkie warunki do jeszcze większego rozrostu. Ma piękną dziejową tradycję zjednywania ludów do unijnego z nim łączenia się. W ciężkich, bolesnych latach swego ujarzmienia, zrywając się nieustannie do krwawej walki o wolność i niepodległość, dowiódł, że w swych piersiach posiada dużo poczucia obywatelskiego swej godności człowieczej i narodowej, że myśl jego jest zdolna sięgać w daleką przyszłość, i że zasady Wielkiej Rewolucji znalazły w nim licznych wyznawców. Ta mniejszość ideowa w narodzie polskim okazała tyle hartu i mocy, że przemogła wysiłki reakcyjne uprzywilejowanej warstwy, korzystającej z ciemnoty, przesądów i bierności niewolniczej mas ludowych, i postawiła wznoszącą się budowę państwa na podłoże demokratyczne. Pomimo gwałtownego naporu i chwilowej przewagi skoalizowanych z sobą klerykałów, obszarników, fabrykantów, bankierów, zbogaconych chłopów, paskarzy, lichwiarzy i domorosłych zwolenników faszyzmu, mniejszość ideowa, pragnąca iść naprzód a nie cofać się w tył, jest na tyle silna, że nie da się złamać; przeciwnie, stawać się będzie coraz liczniejszą i silniejszą, dzięki wywalczonym warunkom wolnościowym i szerzącej się oświacie. Przyszłość więc do niej należy.
 A nadto pamiętać należy, że to w polskim narodzie wśród ludów słowiańskich myśl społeczna najwcześniej sięgnęła szczytów socjalizmu. W ogólnym ruchu rewolucyjnym umysłowości europejskiej poprzedzającym Wielką Rewolucję, mieliśmy już Staszica i Adama Rzewuskiego z przebłyskiem myśli socjalistycznej. Właściwie — jak to już zaznaczyłem — nasz ruch socjalistyczny rozwijać się w swym