Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/11

Ta strona została przepisana.
DZIAŁ PIERWSZY.
Towar i pieniądz.

Rozdział pierwszy.
TOWAR.
1. Dwa czynniki towaru: wartość użytkowa i wartość (istota wartości i wielkość wartości).

Bogactwo społeczeństw, w których panuje kapitalistyczny sposób wytwarzania, przybiera postać „olbrzymiego zbiorowiska towarów“[1]; poszczególny towar jest jego formą pierwiastkową. Dlatego rozpoczynamy swe badania od analizy (rozbioru) towaru.
Towar jest przedewszystkiem przedmiotem zewnętrznym, rzeczą, która dzięki swoim własnościom zaspakaja potrzeby ludzkie jakiegokolwiek rodzaju. Istota tych potrzeb, naprzykład czy pochodzą one z żołądka, czy też z wyobraźni, nie zmienia wcale sprawy[2]. Nie chodzi też tu o to, w jaki sposób rzecz zaspakaja ludzką potrzebę, czy bezpośrednio jako środek spożycia, czy też drogą okólną, jako środek produkcji.

Wszelką rzecz użyteczną, jak żelazo, papier i t. d., należy rozpatrywać z dwojakiego punktu widzenia: według jakości i ilo-

  1. Karl Marx: „Zur Kritik der Politischen Oekonomie. Berlin 1859“, str. 3 (wydanie sztutgardzkie 1897, str. 1; wydanie polskie: „Przyczynek do krytyki ekonomji politycznej“ w „Pismach pomniejszych, serji trzeciej, Paryż 1889“, str. 9).
  2. „Pożądanie przypuszcza istnienie potrzeby, jest to apetyt ducha równie naturalny, jak głód ciała... Większość rzeczy nabywa wartości dzięki temu, że zaspakaja potrzeby ducha“. Nicolas Barbon: „A discourse on coining the money lighter, in answer to Mr. Lockes Considerations etc. London 1696“, str. 2, 3).