Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/115

Wystąpił problem z korektą tej strony.

równoważną, wszystkich towarów, bezpośredniem społecznem ucieleśnieniem wszelkiej pracy ludzkiej. Popęd zbierania skarbów nie zna granic. Ze względu na swą jakość czyli formę pieniądz nie zna granic, jest ogólnym przedstawicielem bogactwa materjalnego, ponieważ jest wymienialny na każdy towar. Ale jednocześnie każda rzeczywista suma pieniędzy jest ilościowo ograniczona i ma tylko ograniczoną silę nabywczą. Ta sprzeczność między ilościową granicą a brakiem granic jakościowych pieniądza popycha wciąż tezauryzatora (ciułacza skarbu) do Syzyfowej (wciąż powtarzającej się) pracy akumulacji (nagromadzania). Dzieje się z nim tak, jak z wielkim zdobywcą, który za każdym nowym podbojem zdobywa tylko nową granicę.
Aby zatrzymać złoto, jako pieniądz czyli jako składową część skarbu, trzeba przeszkodzić jego obiegowi, czyli temu, aby stawał się środkiem kupna, a co za tem idzie, spożycia. Tezauryzator poświęca więc złotemu cielcowi swą żądzę użycia. Bierze on na serjo ewangeliczną naukę wyrzeczenia się dóbr tego świata. Z drugiej strony może on tylko tyle wycofać z obiegu w złocie, ile wprowadził w obieg w towarze. Im więcej produkuje, tem więcej może sprzedać. Pracowitość, oszczędność, skąpstwo oto jego główne cnoty; wiele sprzedawać, mało kupować — oto cała jego ekonomja polityczna[1].
Obok bezpośredniej formy skarbu rozwija się jego forma estetyczna, posiadanie przedmiotów srebrnych i złotych. Wzrasta ono wraz z zamożnością społeczeństwa burżuazyjnego. „Soyons riches ou paraissons riches“ („Bądźmy bogaci lub udawajmy bogatych“ — Diderot). Powstaje w ten sposób poczęści coraz szerszy rynek dla złota i srebra, niezależnie od ich funkcji pieniężnych, poczęści ukryte źródło pieniędzy, tryskające zwłaszcza w okresach wstrząśnień społecznych.

Tezauryzacja pełni rozmaite funkcje w ekonomji obiegu kruszcowego. Jedna z nich wynika z warunków obiegu monet złotych i srebrnych. Widzieliśmy, że zależnie od wahań obiegu towarów co do rozmiarów, cen i szybkości, ilość pieniędzy w obiegu podlega ciągłym przypływom i odpływom. Musi więc

  1. „Zwiększyć jaknajbardziej liczbę sprzedawców każdego towiaru, zmniejszyć liczbę nabywców — oto oś, kokoła której obracają się wszystkie zabiegi ekonomji politycznej. (Verri: „Meditazzioni sulla economia politica“, w wydaniu włoskich ekonomistów Custodi’ego „Parte Moderna“, tom XV, str. 52).