zajkę najrozmaitszych wyrazów wartości. Wreszcie, jeśli przedstawimy jak należy wartość każdego towaru w tej rozwiniętej formie, to otrzymamy tyle różnych szeregów nieskończonych, ile jest towarów.
Braki rozwiniętej formy względnej mają swój odpowiednik w brakach formy równoważnej. Ponieważ postać przyrodzona każdego rodzaju towaru dostarcza tu formy równoważnej szczególnej obok niezliczonych innych form równoważnych, więc istnieją wogóle tylko ograniczone formy równoważne, z których każda wyklucza drugą. Również i rodzaj określonej pracy użytecznej, zawartej w poszczególnym równoważniku towarowym, jest tylko jedną szczególną, a więc niewyczerpującą postacią pracy ludzkiej. Praca ta znajduje wprawdzie zupełny, całkowity wyraz zewnętrzny w całokształcie owych poszczególnych wyrazów, lecz brak jej w ten sposób jednolitego, stałego wyrazu.
Rozwinięta forma wartości względnej składa się jednak ze sumy prostych wyrazów wartości względnej, czyli z równań formy prostej, jak następuje:
20 łokci płótna = 1 surdutowi,
20 łokci płótna = 10 funtom herbaty i t. d.
Każde zaś z tych równań pociąga za sobą i równanie odwrócone:
1 surdut = 20 łokciom płótna,
10 f. herbaty = 20 łokciom płótna i t. d.
Istotnie: jeśli ktoś zamienia swe płótno na rozmaite inne towary, to odwrotnie posiadacze tych innych towarów zmuszeni są zamienić je na płótno, czyli wyrażać ich wartość zapomocą tego samego trzeciego towaru: płótna. — Jeśli więc odwrócimy szereg: 20 łokci płótna = 1 surdutowi lub = 10 f. herbaty, lub = i t. d., to jest jeżeli wyrazimy związki odwrotne, tkwiące już z natury w tym szeregu, to powstanie:
Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/43
Ta strona została przepisana.
