Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/44

Ta strona została przepisana.
C. Ogólna forma wartości.
1
10
40
1
2
½
x
 
surdut =
f. herbaty =
funtów kawy =
korzec pszenicy =
uncje złota =
tonny żelaza =
towaru A =
i t. d. =
20 łokciom płótna.
1. Zmieniony charakter formy wartości.

Obecnie towary wyrażają swą wartość po pierwsze w sposób prosty, bo w jednym tylko towarze, po drugie jednolicie, bo wszystkie w tym samym towarze. Ich forma wartości jest prosta i wspólna, a więc ogólna.
Formy A (prosta) i B (rozwinięta) wyrażały jedynie to, że wartość towaru jest czemś różnem od jego własnej wartości użytkowej, czyli od materjalnej postaci towaru.
Pierwsza forma prowadziła do równań w rodzaju: 1 surdut = 20 łokciom płótna, 10 f. herbaty = ½ tonny żelaza i t. d. Wartość surduta jest przedstawiona jako coś równego płótnu, wartość herbaty jako coś równego żelazu i t. d., ale te wyrazy wartości surduta i herbaty — to coś równego płótnu, coś równego żelazu — różnią się między sobą jak płótno i żelazo. Forma ta, oczywiście, występuje w życiu jedynie w czasach pierwotnych, kiedy to wytwory pracy tylko czasami i dzięki przypadkowi stawały się towarami.
Druga forma odróżnia dokładniej niż pierwsza wartość towaru od jego własnej wartości użytkowej, gdyż wartość naprzykład surduta przeciwstawia się jego formie przyrodzonej w najrozmaitszych postaciach, jako coś równego płótnu, żelazu, herbacie i t. d., wszystkiemu, byle nie surdutowi. Z drugiej strony niema tu mowy o wspólnym wyrazie wartości towarów, gdyż w wyrazie wartości każdego towaru wszystkie inne towary występują obecnie tylko w postaci równoważników. Forma rozwinięta występuje faktycznie dopiero wtedy, gdy zamiana jakiegoś wytworu pracy, naprzykład bydła, na różne inne towary, nie zdarza się już tylko przypadkiem, ale wchodzi w zwyczaj.
Forma C, którą osiągnęliśmy ostatnio, wyraża wartości świata towarów zapomocą jednego i tego samego odrębnego rodzaju