Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/45

Ta strona została przepisana.

towaru, naprzykład zapomocą płótna, i przedstawia w ten sposób wartości wszystkich towarów, przyrównywając je do płótna. Na mocy tego przyrównania do płótna wartość towaru różni się teraz nietylko od wartości użytkowej tegoż towaru, ale i od wszelkiej wartości użytkowej i właśnie dzięki temu występuje jako to, co jest wspólne wszystkim towarom. Dopiero ta forma ustosunkowuje do siebie wszystkie towary jako wartości, czyli przeciwstawia je sobie, jako wartości wymienne.
Obie poprzednie formy wyrażają wartość każdego towaru bądź w jednym jedynym, odmiennym odeń towarze, bądź wszeregu licznych, różnych odeń towarów. W obu wypadkach nadanie sobie formy wartości jest, że tak powiem prywatną sprawą towaru, którą załatwia on sam dla siebie, nie oglądając się na inne towary. Te odgrywają jedynie bierną rolę równoważników. Natomiast ogólna forma wartości jest wspólnem dziełem społeczności towarów. Towar przybiera ogólną formę wartości tylko dzięki temu, że jednocześnie wszystkie inne towary wyrażają swą wartość w tym samym równoważniku i każdy nowoprzybyły towar musi iść w ich ślady. Przez to uwidocznia się, że wartość towarów, skoro istnieje tylko jako ich „byt społeczny“, przeto może być wyrażona jedynie przez całokształt stosunków społecznych towarów, a więc ich forma wartości musi być formą społeczną.
Towary przez swe przyrównanie do płótna występują obecnie nietylko jako jakościowe równe, jako wartości wogóle, ale jednocześnie jako wielkości porównywalne ilościowo. Ponieważ ten sam materjał, płótno, służy wszystkim jako zwierciadło ich wartości, więc wartości te możemy ze sobą zestawiać. Naprzykład 10 funtów herbaty = 20 łokciom płótna i 40 funtów kawy = 20 łokciom płótna. A zatem 10 funtów herbaty = 40 funtom kawy, czyli w 1 funcie kawy tkwi cztery razy mniej substancji wartościowej, pracy, niż w 1 funcie herbaty.
Ogólna forma względna wartości nadaje wyróżnionemu towarowi równoważnemu, tym razem płótnu, charakter powszechnego równoważnika. Jego postać przyrodzona staje się ogólną postacią wartości świata towarowego, płótno staje się bezpośrednio zamienialne na wszystkie inne towary. Jego cielesna postać staje się widomem wcieleniem, powszechnem uosobieniem wszelkiej pracy ludzkiej. Tkactwo, praca jednostkowa, która wytworzyła płótno, przybiera charakter pracy ogólno społecznej,