Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/66

Ta strona została przepisana.

kowemi, aby móc się zrealizować jako wartości. Gdyż praca, wydatkowana na nie, ma znaczenie tylko wówczas, gdy została wydatkowana w postaci użytecznej dla innych. Czy jest ona użyteczna dla innych, czy więc jej wytwór zaspakaja cudze potrzeby, to może się okazać tylko przez wymianę.
Każdy posiadacz towarów chce się pozbyć swego towaru tylko wzamian za taki inny towar, który zaspokaja jego potrzebę. O tyle zamiana jest dla niego sprawą prywatną, indywidualną. Z drugiej strony chce on zrealizować swój towar jako wartość, czyli zrealizować go w jakimkolwiek innym towarze o tej samej wartości, niezależnie od tego, czy jego własny towar posiada wartość użytkową dla właściciela tamtego towaru, czy też nie. O tyle zamiana jest dla niego sprawą ogólnospołeczną. Lecz ta sama sprawa nie może być zarazem dla wszystkich posiadaczy towarów i czysto indywidualną i tylko ogólnospołeczną.
Przy bliższem zbadaniu tej rzeczy zobaczymy, że dla każdego posiadacza towarów każdy obcy towar przedstawia się jako szczególny równoważnik jego towaru, a więc jego towar jako ogólny równoważnik wszystkich innych towarów. Ponieważ jednak dzieje się tak ze wszystkimi posiadaczami towarów, przeto żaden towar nie jest ogólnym równoważnikiem i towary nie posiadają ogólnej względnej formy wartości, zapomocą której mogłyby być przyrównane jako wartości i porównywane co do wielkości wartości. Przeciwstawiają się więc one sobie wogóle nie jako towary, lecz jedynie jako wytwory, czyli wartości użytkowe.
W tym kłopocie nasi posiadacze towarów myślą jak Faust: „Na początku był czyn“. I dlatego działali zanim jeszcze zaczęli myśleć o swem działaniu. Prawa przyrodzone towarów ujawniają się w przyrodzonym instynkcie posiadaczy towarów. Mogą oni ustalić między swemi towarami stosunek wartościowy, a więc towarowy tylko dzięki temu, że przeciwstawiają je jakiemuś innemu towarowi, jako ogólnemu równoważnikowi. To wynika z poprzedzającego rozbioru towaru. Ale pewien określony towar może stać się ogólnym równoważnikiem jedynie mocą czynu społecznego. Działanie społeczne wszystkich innych towarów wydziela więc pewien określony towar, zapomocą którego wyrażają one powszechnie swoją wartość. Przez to postać przyrodzona wyłączonego towaru staje się formą równoważną ogólną, społecznie uznaną, a rola ogól-