daje się do ucieleśniania wartości, czyli pracy ludzkiej oderwanej, a więc jednakowej. Z drugiej strony, ponieważ różnice między wartościami są czysto ilościowe, więc towar-pieniądz musi być zdolny do przedstawiania różnic ilościowych czyli musi być dowolnie podzielny i równie łatwo łączony. Złoto i srebro posiadają właśnie te cechy z natury.
Towar — pieniądz otrzymuje podwójną wartość użytkową. Obok swej zwykłej wartości użytkowej jako towaru, naprzykład jako złota, służącego do plombowania zębów, do wyrobu zbytkownych przedmiotów, otrzymuje on formalną wartość użytkową, wynikającą z jego szczególnych funkcyj społecznych.
Ponieważ wszystkie towary są tylko szczególnemi równoważnikami pieniądza, a pieniądz jest ich ogólnym równoważnikiem, więc poszczególne towary odnoszą się do pieniądza, jako do ogólnego towaru[1].
Widzieliśmy że forma pieniężna jest tylko trwałem odbiciem w jednym i tym samym towarze stosunków między wszystkiemi innemi towarami. To, że pieniądz jest towarem[2] może być nowiną tylko dla tego, który przyjmuje za punkt wyjścia jego rozwiniętą postać, aby ją następnie poddać rozbiorowi. Wymiana nie nadaje towarowi, który zamienia się w pieniądz, wartości, lecz jedynie szczególną formę wartości. Pomieszanie tych pojęć doprowadziło niektórych do tego, że uważali wartość złota i srebra za urojoną[3]. Ponieważ pieniądz może być zastąpiony
- ↑ „Pieniądz jest powszechnym towarem“ (Verri: „Meditazioni sulla economia politica“, str. 16).
- ↑ „Srebro i złoto, które obejmujemy ogólną nazwą metali szlachetnych, same są towarami..., których wartość może zmniejszać się lub wzrastać. Należy przypisać metalowi szlachetnemu tem wyższą warość, im mniejsza jego ilość wystarcza do nabycia pewnej masy produktów rolniczych lub przemysłowych kraju i t. d.“. („A discourse of the generał notions of money, trade, and exchange, as they stand in relations to each other. By a merchant. London 1695“, str. 7) „Jakkolwiek złoto i srebro w postaci sztab lub bitej monety używane bywają jako miernik wszystkich innych rzeczy, to jednak są one towarem niemniej, niż wino, tytoń, oliwa, ubrania lub tkaniny“ („A discourse concerning trade, and that in particular of the East-Indies etc. London 1689“, str. 2). „Peniądz nie może być uważany za jedyną własność i bogactwo Królestwa (Anglji), nie można też odmawiać zlotu i srebru charakteru towarów“ („The East India trade a most profitable trade. London 1677“, str. 4).
- ↑ „Złoto i srebro mają wartość jako metale, zanim jeszcze stają się pieniądzem“ (Galiani: „Della Moneta“). Locke mówi: „Powszechna umowa ludzi nadała srebru, ze względu na jego własności uzdalniające je do spełniania funkcyj pieniądza, wartość urojoną“. Natomiast Law:
