Strona:PL Morris - Wieści z nikąd.pdf/123

byłoby nawet wtedy nastąpiło, gdybyśmy nie byli tak bardzo zmienili swych obyczajów; ale ponieważ właśnie posiadały ten charakter, przeto żadna ofiara nie wydawała się zbyt wielką ceną za pozbycie się „okręgów fabrycznych“, jak je wówczas nazywano. Zresztą co do węgla lub innych minerałów, to wydobywa się ich tyle, ile nam potrzeba i posyła tam gdzie ich potrzeba, z możliwie najmniejszą ilością trudu, zamieszania, i niepokojenia spokojnych ludzi. Z tego, co się czytało o stanie owych dystryktów w dziewiętnastym wieku, nie trudno wnioskować, że ci, którzy je mieli w swej mocy, dręczyli i poniżali ludzi po prostu ze złych skłonności; istotnie atoli tak nie było; podobnie jak fałszywe wychowanie, o którem tylko co mówiliśmy, tak i to pochodziło z biedy. Zmuszeni bowiem byli znosić wszystko, a nawet udawać, że im się to podoba; podczas gdy my możemy obecnie traktować rzeczy rozsądnie i odmawiać poddawania się temu, czego sobie nie życzymy.
 Wyznaję otwarcie, że nie było mi przykro jednem pytaniem przerwać jego gloryfikowanie wieku, w którym żył. Spytałem więc:
 — A cóż się stało z mniejszemi miastami? Przypuszczam, żeście je zupełnie zmietli z powierzchni ziemi?
 — Nie, nie — odparł — proces nie szedł w tym kierunku. Przeciwnie, tam nie wiele usuwano, jakkolwiek wiele przebudowywano. Przedmieścia, je-