Strona:PL Platon - Hippjasz mniejszy.pdf/40

Ta strona została przepisana.

który chcąc zrobić coś złego, robi coś złego, wcale nie to robi, czego, zdaniem Sokratesa, chce. Stąd będzie mówił o zdolnych zbrodniarzach, podczas gdy Sokrates nie będzie im przypisywał zdolności, mocy, tylko nieudolność, niemoc.

VII
DOBRO I MOC W JAKIM ZOSTAJĄ STOSUNKU

Hippjasz złowiony na ponętę ambicji przyznaje, że sam, jako najlepszy rachmistrz, jest przez to dobro i moc samo najzdolniejszy do mówienia prawdy zarówno jak i do fałszu w rachunkach. Sokrates też z całą swobodą mówi o zdolności do kłamstwa, więc do czegoś złego. Bierze zatem zdolność w znaczeniu szerszem, staje na stanowisku przeciwnika. Biorąc wyraz ten w tem znaczeniu, można się z oboma rozmawiającymi zgodzić i przyznać im, że człowiek mądry w jakimś zakresie, to znaczy człowiek rozumiejący się na pewnym zakresie zagadnień, zdolny jest, czyli posiada warunki do tego, żeby kogoś w błąd wprowadzać na tem polu, jeżeliby tego chciał.

Mądry zaś, to tyle samo co tęgi w pewnym zakresie. Tęgi znowu, to nic innego jak dobry. Grecki wyraz agathos odpowiada polskiemu dzielny, tęgi, dobry, sprawny, taki, jaki być powinien, chwalebny, wiele wart. Ani Hippjasz ani Sokrates nie myślą zacieśniać znaczenia tego wyrazu do t. zw. zasług moralnych, kiedy mówią o najlepszym rachmistrzu. W naszym języku wyraz „dobry“ nabrał w odniesieniu do ludzi zbyt ciasnego znaczenia tak, że w wielu miejscach greckiemu agathos odpowiada nie „dobry“, ale „tęgi, dzielny“. O przesunięciu się znaczenia tego wyrazu wymownie świadczy to, że my o wielu ludziach mówimy: dobry człowiek, ale głupi.