Strona:PL Platon - Hippjasz mniejszy.pdf/55

Ta strona została przepisana.

który wie co i dlaczego robi; wszystko jedno, coby robił, czy nieinteligentnego i nieodpowiedzialnego, który nie wie co robi; wszystko jedno, czy złego coś popełnia, czy też mu się coś dobrego udało. Pytanie to nie jest figlem aż do rdzenia, a odpowiedź na nie uzyskana nie jest tylko żartem, choć ma minę figlarną, coś jak to: Lepiej z mądrym zgubić, niźli z głupim znaleźć.

XVI
DOBRO ETYCZNE JAKO ZDROWIE I SPRAWNOŚĆ CZŁOWIEKA

Chodzi teraz o uzasadnienie twierdzenia, że lepsi są ci, którzy źle robią umyślnie, niż ci, co błądzą mimowoli. Jakie znaczenie ma użyty tutaj ważny wyraz „lepszy“, widać z toku dowodzenia.

Dzisiejszy człowiek nauczył się w jakiemś innem znaczeniu mówić o dobroci człowieka, a w innem o dobroci narzędzia. Dobry człowiek, to u jednych postępujący wedle przepisów religji, wedle innych człowiek łagodny i życzliwy całemu światu i gotów pomagać każdemu; podczas gdy narzędzie dobre znaczy narzędzie sprawne, celowo zbudowane, nieuszkodzone, dokładnie spełniające swe zadanie, doskonałe.
Platon chce używać wyrazu „dobry, lepszy“, kiedy o człowieku mówi, w tem samem znaczeniu, w jakiem go używa o narzędziu lub czynności jakiejkolwiek. Stąd u niego dobry znaczy wszędzie w tym samym odcieniu sprawny, tęgi, wart pochwały, nieuszkodzony, doskonały; czy to o człowieku mowa, czy o zwierzęciu, narzędziu lub czynności. Zły zaś znaczy tyle co lichy, niesprawny, popsuty, do niczego, nieudolny — czy to będzie człowiek, czy rzecz.
I to nie jest pomyłka z jego strony lub nieuwaga. On naprawdę tak rzeczy widział i tak je rozumiał. Czło-