bicz nagotował. Non pro meritis ale debito jure ambiebant omnia na się i clientelas suas[1], albo jeśli co komu król invitis illis[2] konferował, to gniewy, to sapy, to tradukcye majestatu, eksprobracye, to postrachy częścią ex se[3], częścią wymyślone ut fit[4], żeby to król w nich firmaret potentiam a przez nich precario dominaretur[5], oto na tym sejmiku to mówiono, na tym to pisano, to podrzucono; i długo był król w téj niewoli, aże na ostatek musiał im wysadzić emula Zamojskiego Jana, i krwią się to non sine totius Reipublicae motu[6] oblało, który concussisset całą koronę, kiedyby śmierć królewska non occupasset[7]. Niechajby sobie wszyscy królowie ale polscy primario (bo ich summa regiminis in distributiva justitia[8] zawisnęła) głęboko ono napisali oraculum: praeficere officiis et administrationibus non peccaturos potius quam damnare cum peccasent[9], co się przydało za naszego Kazimierza Radziejowskiemu; żadnych więcéj do boku swojego sług i konsyliarzów nie przysposabiać quam non petaces, quam nihil desiderantes[10], abowiem nullus illum amat, qui semper da mihi clamat[11]. Więc jako był pobożny Jagiełło, wojenny syn jego Władysław, sprawiedliwy i mądry Henryk; tak był dobry i szczęśliwy Zygmunt pierwszy, Zygmunt August i Władysław czwarty, nisi ejus bellica gloria infamia, luxuria, zbuntowanie kozaków fatale civilis belli incendium effecisset: bo Kazimierz pacis studiosissimus eoque bellandi ignarus in bellis tamen infaustis vitam multiformi consumpsit fortuna[12].
Jeśli która rzeczpospolita chrześcijańska jako nasza polska rozmaitym mieszaninom w elekcyach, niebezpieczeństwom w interregnach, kłopotom z obcemi a nowemi pany podległa, którym tak się dobrowolnie subjicimus[13] sami, żeby się oni wprzódy prawom i oby-
- ↑ nie wedle zasług, ale jakby z należnego prawa sięgali po wszystkie urzędy... dla swoich znajomych.
- ↑ bez ich zezwolenia.
- ↑ przez siebie samych.
- ↑ jak to bywa.
- ↑ umocnił władzą... był opanowany sposobem pożyczanym.
- ↑ nie bez wstrząśnienia całéj Rzeczypospolitéj.
- ↑ wstrzęsłaby... nie odwróciła uwagi.
- ↑ całość rządów na wymiarze sprawiedliwości.
- ↑ ustanawiać przełożonych w urzędach i administracyi raczéj takich, co nie zgrzeszą niż potępiać, gdy już zgrzeszyli.
- ↑ tylko takich co się naprzykrzają prośbami i niczego nie żądają.
- ↑ nikt nie kocha tego, kto zawsze woła: dawaj mi.
- ↑ gdyby jego sławy wojennéj nie przyćmiła niesława, rozpusta i złowieszcza pożoga wojny domowéj... wielce dbały o pokój a choć nie znał się na rzemiośle wojenném, wśród wojen przecież nieszczęśliwych przepędził życie z nader zmienném szczęściem.
- ↑ poddajemy.
