hałasów wspominać szkoda, za szwedzkie się wstydzić potrzeba. Węgrowie trochę nas ozdobią i to, kto uważy smoleńskie trzyletnie oblężenie, jako wiele okazyi rerum bene gerendarum[1] zgubiło, nie masz się z czego chlubić, nie masz dla Boga, bo tandem succubuimus[2] i nietylko Smoleńsk nazad, ale Kijów, Pereasław i inszych niemało powiatów z całém nam odebrali Zadnieprzem za to, żeśmy palili księgi owe Twardowskiego o ich ekspedycyach napisane. Nie wspomnię tu poborów dwuset podymnych, łanowych, rogowych, pogłównych, podatków, o zgrozo! któremiśmy do żywego prawie ubóztwo złupili, które summo cum opprobrio gentis nastrae[3], pastwiąc się nad nami po dworach i wsiach szlacheckich, jeżdżący wolności polskiéj urągający Niemcy extorquebant[4]. Nie wspomnię Pospolitych Ruszenia, które tak już były spowszedniały, że nam jako na pańskie za leda huczkiem tatarskim w Ukrainie rozkazowano, i mogliśmy tak quaerulari[5], jako niegdy Macedoni przed swoim Aleksandrem:
Jam respice canos,
Invalidasque manus et inanes cerne lacertos!
Usus abit vitae, bellis consumpsimus aevum,
Ad mortem dimitte senes![6].
Nie wspomnię konwokacyj, sejmów, związków, konfederacyj po kilkakroć na każdy rok, sejmików co miesiąc, rozbieżenia się stanów koronnych po świecie, jakie było niekiedy za Tamerlana podczas Pudyka, domowych zaś krzywd, przesądzania, uciskania jednych drugich, zdrad, perduellium[7], którzy z posłów naszych stawali się nam nieprzyjacioły i inszych cudów, które wyliczając osobneby potrzeba napisać księgi; będą jednak tacy, których hic labor juvabit[8]. Teraz kiedy małe cohaerens corpori suo caput[9], król Kazimierz, któremu nunquam respondebat fortuna, semper opinio, quamvis poenituisset, audere libebat[10]; obieżawszy wszystkie stopnie żywo-
- ↑ do wsławienia się dzielnemi czynami.
- ↑ poddaliśmy się.
- ↑ z najsroższą niesławą rodu naszego.
- ↑ wydzierali.
- ↑ żale rozwodzić.
- ↑ spojrzyj przecie na głowy sędziwe, na ręce bezwładne i ramiona bezsilne! znika władza życia, wiek zużyliśmy na wojnach; odpuść na śmierć starców!
- ↑ nikczemników.
- ↑ praca ta zajmie.
- ↑ głowa źle przystająca do ciała.
- ↑ nigdy nie odpowiadało szczęście, zawsze opinia, chociaż żałował, wolał być śmiałkiem.
