Strona:PL Zieliński Elementy dramatyzmu.pdf/35

Ta strona została uwierzytelniona.

z wiadomością, że książe kawdorski jest skazany za zdradę i że król jego księstwo daruje Makbetowi. A więc tamto nie było fałszem; a skoro tamto, to chyba i to? I oto Makbet uwierzył, że ma zostać królem Szkocji — i, wierząc, pewny swego powodzenia, toruje sobie drogę do tronu przez zbrodnię. Fatum jest przeniesione z zewnątrz do samego serca człowieka; jest to fatum nie transcendentne, lecz psychologiczne.
Widzieliśmy już, że tragiczna wola, przeniesiona do komedji, stworzyła komedję intrygi; tak samo i tragiczny los znalazł sobie miejsce w komedji: dzięki niemu powstał w niej drugi jej konstrukcyjny pierwiastek — dziwny, ale jednocześnie i rozsądny traf. Klasyczną komedją trafu są „Bliźniacy“ (Menechmy) Plauta. Tu brat szuka swego brata bliźniaka, którego stracił jeszcze w dziecięcych latach. Traf zawodzi go właśnie do tego miasta, gdzie mieszkał ów brat — i tu zaczynają się mimowolne przygody obu. Są oni przecie tak podo-