Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/133

– 87 –

 Te obadwa punkta korby i tłoka, nazywają się punktami martwemi (Todtenpunkt; point mort). Zadaniem jest koła zamachowego, obadwa te martwe punkta zniweczyć i ruch maszyny uczynić jednostajnym.
 Tworzenie się punktów martwych (przy maszynach jednocylindrowych) ztąd pochodzi, że ciśnienie tłoka, właśnie w owych punktach, równe jest zeru.
 Ciśnienie to tłoka, powiększa się od punktu martwego, aż do środka kroku, od którego znów się pomniejsza, aż do drugiego punktu martwego. Siła więc obrotu wywierana na korbę, w równych peryodach, jest niejednostajną. Ta niejednostajność czyli nieregularność siły obrotowéj, jest jeszcze większą, przy maszynach ekspansyjnych. Tę jednak niejednostajność uczyni się nie szkodliwą, za pomocą koła zamachowego. W pewném stanowisku korby, siła obrotowa znajduje się w równowadze z oporami, mającemi być pokonanemi przez maszynę parową. Jeżeli siła staje się większą od oporów, to wtedy mamy zbytek siły. Ten zbytek siły sprawia, że obrót koła zamachowego staje się za szybki, przez co zwiększa się jego zamach (Schwung), czyli jak się mówi w mechanice, zwiększa się jego siła żywa (lebendige Kraft). Wkrótce potém, korba przybiéra znów takie położenie, gdzie siła obrotowa staje się mniejszą od oporów, a nawet jak to wyżéj widzieliśmy, spada do zera. Tutaj więc znowu niedostatek siły.
 Ten jednak niedostatek siły zastępuje natychmiast zamach, czyli siła żywa koła zamachowego.
 Można więc powiedziéć, że przy każdym obrocie korby, następują zmiany w chyżości koła zamachowego. Te zmiany jednak, będą tém mniejszemi, tém nieznaczniejszemi, im cięższe i większe jest koło zamachowe, a jeżeli jego wymiary będą miały odpowiednią wielkość do przepisów mechaniki, to owe zmiany w ruchu koła zamachowego, będą tak małemi, że jego ruch obrotowy za zupełnie jednostajny da się uważać.