Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T2.pdf/137

Ta strona została przepisana.
Zamknięcie gimnazyum w Trzemesznie.
Reskrypt hr. Lippego.
Zamiar podziału Księstwa pod względem kościelnym.

Wielką klęską dla polskości było zamknięcie gimnazyum trzemeszeńskiego z powodu wypadków w r. 1863. Rząd skorzystał z nieszczęsnego sprawozdania dyrektora dr. Józefa Szóstakowskiego, który doniósł rejencyi, że kilkunastu uczniów poszło do powstańców w Królestwie, więcej niż dwudziestu oddaliło się pod rozmaitymi pozorami i że usposobienie umysłów tak w szkole, jako i w mieście i okolicy nie jest normalne, by pozbyć się zakładu, który był wprawdzie pod każdym względem kwitnącym, bo i uczniów liczył blisko 600 i naukowymi wynikami się odznaczał, ale skład i cechę miał czysto polską, młodzież niemal wyłącznie polską i nauczycieli prawie wszystkich Polaków.[1]
Uczniowie trzemeszeńscy pomieścili się, gdzie mogli, po rozmaitych szkołach, nauczycieli przeniesiono kilku do Ostrowa, większą część zaś do Poznania, gdzie głównie za staraniem radców szkolnych Brettnera[2] i dr. Witolda Milewskiego otrzymali posady przy gimnazyum ś. Maryi Magdaleny. Do przesiedlonych należeli sam dyrektor Szóstakowski[3] i profesorowie Antoni Jerzykowski, Ludwik Jakowicki, Sikorski, Józef Moliński[4], Łukowski, Krzesiński, Kłosowski, Karol Szymański i inni.

W kwietniu 1864 r. ukazał się też reskrypt ministra sprawiedliwości hr. Lippego, odsadzający młodych Polaków od prawa urzędowania w granicach W. Księstwa Poznańskiego i Prus Zachodnich.[5] Nastąpił z tego powodu brak sędziów Polaków, tak, że np. w r. 1866 sądy powiatowe w Wągrów-

  1. Motty M. Przechadzki po mieście. IV. 6.
  2. Antoni Brettner, ur. 10 maja 1799 r. w Miechowicach pod Bytomiem, był od r. 1843 radcą rejencyjnym i szkolnym, a od r. 1849 także dyrektorem gimnazyum ś. Maryi Magdaleny w Poznaniu. Lubo Niemiec, zyskał sobie szczere przywiązanie młodzieży polskiej. Umarł 25 lutego 1866 r.
  3. Szóstakowski umarł w Wągrówcu 7 listopada 1882 r.
  4. Józef Moliński umarł w Poznaniu 16 kwietnia 1883 r.
  5. Dziennik Poznański. VIII, nr. 273.