Fasti Radzivilliani Kołajowicza — wiesz, jak Janocki i Załuski za niemi gonili — mała to książeczka, pierwszy raz ją widziałem, zacenił 100 talarów. Ani myśli, by się dobrał jej, bo ma pewność, że mu ją Radziwiłłowie kupią, których ojcowie całą edycyą zakupiwszy, spalili. Jeżeli po mej śmierci utrzyma się biblioteka w całości, to będzie piękny zbiorek, szczególnie teologii polskiej. Pomiędzy innemi osobliwościami mam dzieła teologów, żyjących w Kościanie (4 tomy grube in 4°, jeden drukowany w Kościanie, wielka rzadkość), w Szamotułach, w Czarnkowie, w Poznaniu, w Wonieściu pod Śmiglem, w Kobylinie, w Gostyniu, w Borku. Grodziskiego Glicznera nie tylko nie mam, alem nie widział.”
Drogocenny księgozbiór ks. Aleksego Prusinowskiego, składający się z blisko 4500 dzieł, po większej części starych i rzadkich, po jego śmierci rozprzedany został na publicznej aukcyi w Poznaniu i ani części nie przyniósł tego, co kosztował, a ile był wart, okazywał drukowany katalog.
Spodziewano się powszechnie w W. Księstwie Poznańskiem, że wojna Prus z Austryą, w której wielu Polaków po stronie pruskiej zmuszonych było walczyć, przyniesie nam jakieś ulgi.
Ta nadzieja zawiodła.
Jedyną rzeczą, jaką rząd pruski dla nas uczynił, była amnestya z 20 września 1866 r., mocą której Polacy, dotknięci wyrokiem politycznego trybunału berlińskiego w r. 1864 za udział bezpośredni czy pośredni w walce przeciw Rosyi, zaręczoną mieli wolność od wszelkiej kary.
Zmiana polityki pruskiej względem ludności polskiej po wojnie nie nastąpiła. Owszem, rząd pruski w systemie swym posunął się o krok dalej, wcielając W. Księstwo Poznańskie i Prusy Zachodnie do Związku północno-niemieckiego. A stało się to w tym samym czasie, kiedy Bismarck usprawiedliwiał zabory pruskie prawem narodu niemieckie-
