z posad przy szkołach ludowych, rozporządzenie z dnia 4 lipca 1872 r. zabroniło uczniom wyższych zakładów naukowych należeć do Kongregacyi Maryańskiej, Arcybractwa Przenajświętszej Rodziny i innych religijnych stowarzyszeń, rozporządzenie prezesa sądu apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 października 1872 r. zakazało urzędnikom sądowym polskiej narodowości należeć do Towarzystwa Przemysłowego w Pleszewie[1], a rozporządzenie ministeryalne z dnia 16 listopada 1872 r. nakazało na mocy rozkazu gabinetowego z dnia 27 października tegoż roku wykładać religią uczniom w wyższych zakładach naukowych katolickich od kwarty po niemiecku, w zakładach zaś wyższych bezwyznaniowych, gdzie językiem wykładowym był niemiecki, już od seksty.
W czasie wydania tego rozporządzenia liczyło
| Polaków, | Niemców-kat. | |
| 1) gimnazyum ś. Maryi Magdaleny w Poznaniu ... | 609 | 11 |
| 2) szkoła realna w Poznaniu ......... | 159 | 9 |
| 3) gimnazyum w Ostrowie .......... | 255 | 12 |
| 4) gimnazyum w Inowrocławiu ......... | 93 | 5 |
| 5) gimnazyum w Gnieźnie .......... | 122 | 2 |
| 6) gimnazyum w Lesznie ........... | 40 | 32 |
| 7) gimnazyum w Śremie ........... | 230 | 54 |
| 8) gimnazyum w Wągrówcu .......... | 72 | 2 |
| Razem ... | 1580 | 125 |
Więc dla 125 Niemców chciano zmusić 1580 Polaków do pobierania nauki w obcym języku!
Skutkiem tego arcybiskup Ledóchowski prosił rząd, aby nie odbierał dzieciom polskim sposobności skutecznego poznania wiary, a, gdy to nie pomogło, zaniósł prośbę do króla, na którą minister dr. Falk odpowiedział sucho, że do wydanego przez siebie rozporządzenia miał upoważnienie królewskie i cofnąć go nie może.
Dalszem upośledzeniem Polaków było rozporządzenie ministeryalne z dnia 6 grudnia 1872 r., które nakazało, aby
- ↑ Dziennik Poznański. XIV, 280.
