Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T2.pdf/238

Ta strona została przepisana.

Ale nie dość na tem. Dzięki zabiegom Józefa hr. Mielżyńskiego, Stanisława Chłapowskiego i Antoniego Krzyżanowskiego zawięzuje się w kwietniu 1872 r. Spółka akcyjna Dom przemysłowy, której celem miało być wspieranie handlu i przemysłu krajowego. Kapitał zakładowy wynosił 250,000 talarów, podzielonych na 5000 akcyi po 50 talarów.[1]
Potrzeba wzajemnego wspierania się rzemieślników, jako też konieczność uchylenia ich od wpływu socyalistów, którzy wówczas w osobach Kappela i Finna zgubne swe teorye rozwijali w Poznaniu, spowodowały kilku ludzi dobrej woli do założenia 12 lipca 1872 r. Stowarzyszenia rękodzielników, którego celem była wzajemna pomoc przez ustanowienie kasy chorych w połączeniu z kasą pogrzebową, oraz kasy inwalidów. Do Zarządu tego Towarzystwa weszli Bolesław Leitgeber, kupiec z Garbar, Dandelski, tokarz z fabryki Cegielskiego, Krótki, także tokarz z fabryki Cegielskiego, Marcin Andrzejewski, stolarz, Moliński, garncarz i Kolanowski, cieśla, do Rady nadzorczej zaś weszli pomiędzy innymi dr. Roman Szymański, który miał główną zasługę w doprowadzeniu do skutku Stowarzyszenia i Zeyland, właściciel fabryki.[2]
W tymże samym roku 1872 zakładają Polacy Młyn parowy w Inowrocławiu jako pierwszą w W. Księstwie Poznańskiem próbę budowy fabryki na akcye, Józef Czaykowski, Maksymilian Kozłowski, Wilhelm Łyskowski i W. Morawski poruszają myśl założenia cukrowni na Kujawach, a w Poznaniu otwierają 14 listopada 1872 r. Zygmunt z Niegolewa Niegolewski i N. Urbanowski, inżynier cywilny i profesor mechaniki w szkole rolniczej żabikowskiej, Lejarnią żelaza, fabrykę maszyn rolniczych i skład lokomobil, młockarni i żniwiarek angielskich.[3]

W tymże roku 1872 zabierają się Polacy energicznie do wyborów do Rady miejskiej w Poznaniu, a dr. Roman Szymański zwołuje pierwsze wiece ludowe.

  1. Ib. XIV, 106.
  2. Ib. XIV, 158.
  3. Dziennik Poznański. XIV, 264.