Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T2.pdf/293

Ta strona została przepisana.

2) ustawa z 11 lipca 1845 r. o postępowaniu przy spisywaniu dokumentów notaryalnych miała (z wyjątkiem § 34) nadal obowiązywać. Wedle tej ustawy czynność przed notaryuszem powinna być spisaną zawsze w niemieckim języku, jeżeli zaś strony lub jedna z nich niezdolne są wysłowić się po niemiecku, to oprócz tego także w języku strony. Jeżeli notaryusz i obydwaj świadkowie lub, jeżeli ci nie zostali przybrani, obydwaj notaryusze znają język, którym strony wysłowić się potrafią, wówczas spisanie i podpisanie protokółu odbywa się w obu językach bez przybrania tłomacza. Jeżeli zaś chociaż jedna tylko osoba, w czynności udział mająca, nie rozumie obcego języka, natenczas przybrany być musi tłomacz. Do spisanej w języku niemieckim czynności dołącza się przekład w języku obcym, przez tłomacza sporządzony, który podpisać powinny te same osoby, co podpisały protokół niemiecki.[1]

Walka o regulamin wyborczy.[2]

Już w r. 1873, gdy walne zebranie delegatów odrzuciło kandydatury ks. dr. Wartenberga, ks. Edmunda Radziwiłła, Henryka Krzyżanowskiego i innych mężów, należących do kościelnego-narodowego obozu, podniosły się w kraju głosy, żądające zmiany regulaminu wyborczego, który do nieporozumień i rozgoryczenia umysłów dał powód.
Jakoż wyznaczyło walne zebranie wyborcze z dnia 11 października 1873 r. komisyą do reformy regulaminu wyborczego. Do komisyi weszli z łona komitetu: Tadeusz Chłapowski i Władysław Wierzbiński, z łona walnego zebrania: dr. Henryk Szuman, dr. Zielewicz i Julian Bukowiecki.

W marcu 1876 r. ogłosiła komisya swój projekt, który jednak nie uspokoił umysłów, bo zamiast zapewnić powiatom autonomię, polecał ześrodkowanie, przyznając komitetowi prowincyonalnemu w sprawie kandydatur głos rozstrzygający. Projekt bowiem pozwalał wprawdzie powiatom obierać 12 kandydatów do Izby pruskiej, a 6 do parla-

  1. Buzek. Historya polityki itd., str. 86.
  2. Karwowski St. Ks. Dr. Antoni Kantecki, str. 92.