Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T2.pdf/346

Ta strona została przepisana.

skich, których doniosłości wówczas nie zrozumiano. Żarliwy katolik i do Stolicy Apostolskiej gorąco przywiązany, cześć swą dla Piusa IX wyraził w wspaniałym adresie, który od całej Polski zawiózł do Rzymu książę Jerzy Lubomirski. Jak w sprawach publicznych, tak i w osobistych posługach przyjaciołom nie znał granic ani znużenia. On to najskuteczniej przyłożył się do utworzenia zakładu ks. Jana Koźmiana, któremu czterech swych synów oddał na wychowanie. Do jego przyjaciół zaliczał się O. Karol Antoniewicz, Rogier hr. Raczyński, jemu oddał opiekę nad swym majątkiem i małoletnim synem, jego rady zasięgał Maurycy Mann. Między Galicyą, zwłaszcza Krakowem a Wielkopolską Jurków stanowił węzeł tak pod względem politycznym, jak literackim i towarzyskim.[1]

Dnia 3 października 1880 r. umarł też Kaźmierz hr. Potulicki z Potulic, jeden z najmajętniejszych w W. Księstwie Poznańskiem, którego majątek obliczano na 20 milionów marek. Syn Kaźmierza i Gabryeli z Mielżyńskich, ukończywszy szkoły w Lignicy i kursa chemii i medycyny w Berlinie i Paryżu, podróżował wiele, spotykał się z ludźmi wybitnymi, żył w przyjaźni z Adamem Potockim, Mannem i Libeltem, czytywał ich pisma, podzielał zapatrywania. Osiadłszy w Potulicach, poślubił Maryę hr. Zamoyską, córkę ordynata Konstantego, czynił wiele dobrego w ukryciu, wystawił kaplicę w Potulicach, zbudował swym kosztem i wyposażył szkołę, dbał o swych ludzi, którym wygodne i schludne mieszkania urządził, i był szczególnym dobrodziejem mieszkańców polskich Nakła. „Kochać Ojczyznę — mawiał — to znaczy utrzymać majątek w polskim ręku.” Zasad zachowawczych, umiał szanować prawa człowieka. Jako członek Izby panów zostawał w solidarności z Kołem polskiem, nad życie jednak publiczne przenosił pracę domową przy ognisku rodzinnem. Zarzuty, jakie mu uczynił po śmierci Goniec Wielkopolski w numerze 231 r. 1880, odparł publicznie z oburzeniem Ignacy hr. Bniński z Samostrzela.[2]

  1. Kuryer Poznański. R. 1880, nr. 186 i 188.
  2. Kuryer Poznański. R. 1880, nr. 234.