Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T2.pdf/359

Ta strona została przepisana.

Rok 1882.
Ustawa kościelno-polityczna.

Walka kulturna zbliżała się ku końcowi. Już w końcu 1881 r. otrzymał pierwszy ks. dr. Feliks Korum potwierdzenie królewskie jako biskup trewirski, Schlözer został mianowany posłem nadzwyczajnym przy Stolicy Apostolskiej, a 1882 r. wniósł rząd w sejmie pruskim projekt do ustawy kościelno-politycznej.
W motywach do tego projektu znajdował się taki ustęp:
„Zadaniem rządu jest zaprowadzenie regularnej administracyi dyecezalnej i obsadzenie urzędów kościelnych, a zwłaszcza probostw, do których przywiązane jest duszpasterstwo. Rząd oświadcza, że prawodawstwo musi się tutaj ograniczyć na udzielenie mu władzy dyskrecyjnej i to głównie na dzielnice kraju z polską ludnością, z powodu których koniecznem jest zabezpieczenie mu stosownie do różnic politycznego położenia niezbędnej wolności obrony.”
Wystawił więc rząd Polaków jako główną przeszkodę w zakończeniu walki kulturnej, czem chciał zasłonić odwrót swój i zohydzić Polaków. Pomimo to, gdy dnia 31 marca 1882 r. projekt ów w formie wniosku, stawionego przez konserwatystów, przyszedł pod obrady, Polacy pod przewodem prezesa Koła, dr. Henryka Szumana, głosowali za nim i wniosek przeszedł.
Stanowisko Koła polskiego wyjaśnił w sejmie dr. Henryk Szuman, oświadczając, co następuje: