Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T2.pdf/361

Ta strona została przepisana.

woli rodziców dzieci polskie z niemieckiemi nazwiskami nakazywał uczyć religii po niemiecku, a od nauki języka polskiego wykluczał, poruszyła społeczeństwo polskie do żywego. Głośno domagano się usunięcia Luxa[1] a posłowie ks. dr. Stablewski i Kaźmierz Kantak energicznie ujęli się w sejmie za dziećmi polskiemi. Ale minister oświecenia Gossler nieprzychylnie odpowiedział na ich zażalenia, biorąc w obronę Luxa i jemu podobnych germanizatorów i powołując się, jak zwykle, na berychty nieprzyjaznych nam władz szkolnych.
Wtedy postanowiono wystąpić zbiorowo przeciwko protestantyzowaniu i niemczeniu dzieci polskich. Zaczem komitet wyborczy miasta Poznania, na którego czele stali ks. dr. Antoni Kantecki, przewodniczący, dr. Święcicki, sekretarz, i Stanisław Offierski, skarbnik, zwołał wiec na 11 kwietnia 1882 r., na który przybyli pomiędzy innymi Adolf Koczorowski z Dębna, zajmujący się bardzo w swojej okolicy szkołami, i posłowie Kantak i Magdziński, którego marszałkiem obrano. Ks. dr. Kantecki przedstawił smutne stosunki szkólne pod względem religijnym i językowym i wynikający stąd moralny upadek dzieci, a Franciszek Dobrowolski mówił o krzywdach, wyrządzanych Polakom na każdem polu, a wspomniawszy słowa ministra Gosslera, iż „agitacya wielkopolska jest niebezpieczna dla całości i bezpieczeństwa państwa pruskiego”, stwierdził, że działanie nasze jest niczem innem jak legalną, na podstawie prawnej opartą obroną praw naszych. „Chcemy być Polakami — mówił — a tę wolę naszą objawiamy nie samemi tylko słowami i skargami, ale także czynami w granicach prawa dozwolonych. Gdybyśmy tego nie czynili, zasłużylibyśmy na zarzut zgałganienia (Verlumpung), jaki nam w nienawiści swojej uczyniło jedno z niemieckich pism tutejszych.”[2]
Wiec uchwalił wysłać do naczelnego prezesa W. Księstwa Poznańskiego petycyą:

1) aby przywrócono w szkołach poznańskich język polski jako wykładowy,

  1. Dziennik Poznański. R. 1882, nr. 158.
  2. Kuryer Poznański. R. 1882, nr. 84.