Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T2.pdf/64

Ta strona została przepisana.

nem wyczekiwaniu“ lojalność swoją przy wszystkich okolicznościach nie tylko w mowie, ale i w czynie okazać. Głosowali więc za powiększeniem wojska i wogóle starali się w erze rejencyi od jej początku przyszłemu monarsze okazywać i składać wyrazy i dowody zaufania.[1]
Gdy w r. 1860 po Puttkamerze został naczelnym prezesem W. Księstwa Poznańskiego Bonin, udali się do niego w deputacyi Gustaw Potworowski, Anastazy Radoński, Władysław Niegolewski, J. Chosłowski, Władysław Bentkowski i ks. kanonik Jabczyński i przedłożyli mu zażalenia Polaków. Bonin odpowiedział, że w czynnościach sądowych prawną moc mają ustawy z r. 1817 i 1834, żadnemu więc spornemu tłomaczeniu podlegać nie mogą, w dziedzinie zaś administracyi normą postępowania dla władz jest regulamin ministeryalny z r. 1832, wedle którego władze pomiędzy sobą tylko po niemiecku korespondować mają, polscy mieszkańcy jednak mają prawo żądać, aby z nimi w polskim języku odbywała się korespondencya.[2]
Atoli pomimo zaręczeń Bonina, że przyznane Polakom prawa będą ściśle przestrzegane, które to zaręczenie powtórzył minister hr. Schwerin na posiedzeniu izby poselskiej z 3 maja 1860 r., mało okazywano chęci zadośćuczynienia duchowi prawa. O każdorazowe uznanie prawa nieraz przez długie instancye z władzami walczyć trzeba było, a, jeśli się kto nie dopominał, władze ani myślały z własnej pobudki przestrzegać prawa.

Pomimo obietnicy, danej deputacyi polskiej, Bonin uznał za stosowne wystawiać w poufnym okólniku do radców ziemiańskich całość ożywionych o język zabiegów legalnych jako agitacyą, wywołaną w części przez podmuchy zagraniczne, a przeznaczoną już to do rozbudzenia ducha oporu przeciwko rządowi, już to do wciągnięcia ludu w agitacyą.[3] Sam nawet wbrew własnym oświadczeniom i § 1 lit. a regulaminu z r. 1832 odmówił 17 października 1860 r. sołtysowi we wsi Zawor pod Śremem, Dzierzbickiemu, pra-

  1. Komierowski R. Koło polskie I, 255.
  2. Dziennik Poznański. II, 195.
  3. Ib. II, 278.