i cel, czyli wolność i bezpieczność. A jakkolwiek nasz wzrok może być przyćmiony pokazem, a uszy oszukane dźwiękiem, jakkolwiek przesąd może giąć naszą wolę, a interes omraczać pojmowanie, prosty głos natury i rozumu powie, że to racja.
Czerpię moje pojęcie formy rządu z zasady natury, której sztuka żadna obalić nie może, a mianowicie, iż czym coś jest prostsze, tym mniej podatne to jest na zaburzenie, a jeżeli zaburzone, tym łatwiej owo naprawić. Z tą maksymą na uwadze, oferuję parę obserwacji o tej tak bardzo chwalonej konstytucji Anglii. Iż była szlachetną w czasach ciemnoty i niewolnictwa, kiedy powstawała, to pewne — kiedy światem rządziła tyrania, od której ulga najmniejsza była chwalebnym wybawieniem. A że jest niedoskonałą, podatną na wstrząsy i niezdolną przynosić to, co obiecywać się zdaje, łatwo wykazać.
Rządy absolutne (choć pohańbienie ludzkiej natury) mają tę zaletę iż są proste; jeżeli ludzie cierpią, znają głowę która jest owego cierpienia źródłem; podobnie znają owemu zaradę, a nie są skonsternowani mnóstwem jakim pobudek oraz lekarstw. Jednakowoż, konstytucja Anglii jest tak przesadnie skomplikowana, że naród cierpieć może całymi latami, nie mając możności odkryć w którym czynniku leży wada. Jedni powiedzą, że w jednym, drudzy że w innym, a każdy z doktorów polityki doradzi inne lekarstwo.
Wiem, iż trudno jest pokonać lokalne czy długo utrzymywane przesądy, ale jeżeli podejmiemy się ścierpieć i przebadamy czynniki składowe angielskiej konstytucji, zobaczymy, iż to podłe pozostałości dwóch starożytnych tyranii, złożone z jakimiś nowymi repulikańskimi materiałami.
Pierwszy. — Pozostałość monarchicznej tyranii w osobie króla.
Drugi. — Pozostałość arystokratycznej tyranii w osobach parów.
