Tyle p. Radojewicz. Pozwalam sobie jeszcze dodać tutaj słów kilka od siebie.
Wuk Karadžicz w swoim „Srpskim rječniku“ podaje wyraz poljak, który znaczy: stróż polny. To samo znaczenie ma również według niego w Hercegowinie wyraz poljar. Nadto kolega mój, p. Radicz, udzielił mi jeszcze wiadomości, że wyraz „poljak“ również w znaczeniu stróża pól (głównie kukurydzanych) znanym jest w Chorwacji, we wsi Marcińska wieś.
Nam się zdaje, że pochodzenie owej poljki jest inne, a widać to jasno, skoro się porówna inne odmianki tej pieśni. Przytaczamy tutaj dwie. Pierwszą, pochodzącą z okolicy Werbowca, a zapisaną w roku 1838 przez L. Vukotinovića, bierzemy z Dragoljuba (Zagrzeb, 1868, II, str. 822); drugą podaje p. R. F. Plohl Herdvigov (Hrvatske narodne pjesme î prîpovjedke, Warażdyn, 1868, str. 49).
| Pierwsza brzmi tak: | |
Široko je dreno-polje (sic), |
Szerokie jest drenopole, |
| Druga zaś tak się zaczyna: | |
Gorsko cvěče mi je pole |
Górskie kwiecie pole mi |
Widzimy z tych odmianek, że w pieśni tej występuje stale „drenopolje“, i „drenopoljka“, co jest skróceniem z Adrjanopol i Adrjanopolka, powstałem przez upodobnienie drugiej części niezrozumiałego dla ludu wyrazu greckiego „polis“ do dobrze znanych, rodzinnych: polje, poljka. Ten sam proces z nazwiskami, złożonemi z x greckie polis odbywa się u nas i u Ukraińców. Słyszałem żołnierza, który utrzymywał, że służył w Staropolskiej, zamiast w Stauropolskiej gubernji. Prof. M. Sumców słyszał między Ukraińcami o Staropilju zamiast Stauropolu: tutaj siłą atrakcyjną był wyraz piła (porówn. Wisła III, 415).
Poljka w pieśni z Novej Zety powstała, jak sądzę, tą samą drogą, przyczem jednocześnie z upodobnieniem greckiego „polis“ do chorwacko-serbskiego „polje“ nastąpiło skrócenie nazwy z przodu (porów. J. Karłowicz: O imionach własnych polskich miejsc i ludzi, str. od 20).
