Strona:Wacław Lipiński, Szlachta na Ukrainie (1909).djvu/23

Ta strona została przepisana.

machinę państwową coraz większym uciskie!ll ekonomicznym, na żywiołowy nawet protest siJniejszy już się zdobyć nie mogą. W ruinę ostateczną rozsypuje się powoli życie narodu...

Se to pèrwyj szczo rozpynàw naszu Ukrainu,
A wtoràja dokonàła wdowù syrotynu...

Dzieło niszczenia na wielką skalę przez Piotra I rozpoczęte, zakończone przez Katarzynę II zostało.

Nic nie pomogła petycja wszystkich ówczesnych stanów narodu ukraińskiego, a więc nowo kreowanej szlachty ukraińskiej, kozactwa, mieszczaństwa i duchowieństwa o przywrócenie »Punktów Bohdana Chmielnickiego«, t. j. warunków umowy Perejasławskiej, w r.1767 do tak zw. »Komisji ułożenja« podana[1]; nic nie pomogła tajna misja hr. Kapnista, który, wysłany przez lewobrzeżną szlachtę ukraińską jeździł w r. 1791 do Berlina z zapytaniem, czy może Ukraina liczyć na pomoc niemiecką, gdy powstanie z zamiarem zrzucenia »jarzma rosyjskiegou[2].

W r. 1783 ostatecznie została zniesiona na lewym brzegu Dniepru Hetmańszczyzna, a z nią wszelki ślad odrębności Ukrainy; jeszcze przedtem, bo w r. 1775 zniszczone zostało przez wojsko rosyjskie gniazdo ciągłego przeciwko Moskwie protestu — Sicz zaporożska. A jednocześnie także zniszczyła Katarzyna i wszelkie przejawy życia narodu ukraińskiego na Prawobrzeżnej, »polskiej« Ukrainie.

Na prawym brzegu Dniepru, na tej »polskiej« Ukrainie, również od czasów Chmielnickiego nie ustawała walka. Po ostatnim groźnym wybuchu, w morzu krwi zatopionym, t. zw. powstaniu Palija (w początku samym XVIII

  1. Por. M. Hruszewski, ibid. str. 312.
  2. M. Hruszewski, Oczerk..., str. 314 i Zapysky Nauk. Tow. im. Szewczenka t. IX; por. B. Dembiński, Tajna misja Ukraińca w Berlinie, »Przegląd Polski« r. XXX, t. 3, Krak. 1896.