pejzaż literacki począł zmieniać swe kształty, indywidualizować swą treść i formę, aż doszedł do tego tysiąca przebogatych form, w jakiej objawia się dziś we wszystkich poezyach świata a zgoła wspaniale w poezyi polskiej.
∗
∗ ∗ |
Literacki krajobraz polski kształtuje się bardzo powoli. W dawnej literaturze jest zjawiskiem dość rzadkiem. Humanizm polski, wierny swoim wzorom, a zgodny z naturą bujnego życia Rzeczypospolitej, — człowieka i jego czyny wysuwał na czoło przedmiotów literackich. Od połowy XVI wieku pisarze opiewają rozkosze życia ziemiańskiego, ale natura w ich pieśniach jest służebnicą pożytku. Kochanowski wrażliwy jest niezawodnie na czary natury; świadectwa tej wrażliwości mamy w wielu jego pieśniach, w »Sobótce«. Mniej go raduje myśl o zyskach jesiennych, ale z uśmiechem wita wiosnę, z błogością wsłuchuje się w szmery liści. Zewnętrzne jednak powaby wsi opisuje skąpo: »wieś spokojna, wieś wesoła« jest mu tylko uświadomieniem nastroju wewnętrznego, mistrzynią jego filozofii życiowej, żywem źródłem jego środków artystycznych.
Pierwszy zwrot poetycki ku naturze wyraził się w piśmiennictwie naszem w formie sielanki. Przy-
