Traktat dodatkowy tyczący się miasta Krakowa, jego okręgu i konstytucyi między dworami rossyjskim, austryackim i pruskim
| Dane tekstu | ||
| Tytuł | Traktat dodatkowy tyczący się miasta Krakowa, jego okręgu i konstytucyi między dworami rossyjskim, austryackim i pruskim | |
| Data wyd. | 1815 | |
| Miejsce wyd. | Warszawa | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
| |
| ||
| Indeks stron | ||
CONSTITUTION
I KONSTYTUCYI
N. Cesarz Wszech Rossyi, N. Cesarz Austryi, i N. Król Pruski, stosownie do artykułu Traktatów ich wzaiemnych, tyczącego się neutralności, wolności, i niepodległości miasta Krakowa i iego okręgu, chcąc te dobroczynne zamiary przywieśdź do skutku, mianowali tym końcem N. Cesarz Wszech Rossyi JP. Jędrzeia Hrabię Razumowshiego, swego aktualnego Taynego Konsyliarza, Kawalera Orderu S. Jędrzeia i S. Alexandra Newskiego, Wielkiego Krzyża S. Włodzimierza, i pierwszego swego Pełnomocnika, na Kongresie, N. Cesarz Austryi JP. Klemensa, Wacława, Lothaire Xcia Metternich Winnebourg-Ochsenhausen Kawalera złotego Runa, Wielkiego Krzyża Orderu Królewskiego, S. Stefana Węgierskiego, Kawalera Orderu S. Jędrzeia, S. Alexandra Newskiego, i S. Anny I. Klassy, Wielkiéy wstęgi Legii Honorowéy, Kawalera Orderu Słonia, Naywyższego Orderu Anuncyady, Czarnego Orła, Czerwonego Orła, Serefinów Szwedzkiego, S. Józefa Toskańskiego, S. Huberta, Złotego Orła Würtembergskiego, wierności Badeńskiego, S. Jana Jerozolimskiego i wielu innych. Kanclerza Orderu Woyskowego Maryi Teressy, Kuratora Akademii nauk wyzwolonych, Szambelana, aktualnego Taynego Radzcę N. Cesarza Austryi, Króla Węgierskiego, Swego Ministra stanu, konferencyi i spraw zagranicznych, Pełnomocnika Swego na Kongresie, a N. Król Pruski Xcia Hardenberg Swego Kanclerza Stanu, Kawalera Wielkiego Orderu Orła Czarnego, Orła Czerwonego, S. Jana Jerozolimsk. i Krzyża Żelaznego Pruskiego, S. Jędrzeia, S. Alexandra Newskiego i S. Anny I. Klassy, Rossyyskich, Wielkiego Krzyża Orderu Królewskiego S. Stefana Węgierskiego, Wielkiego Orła Legii Honorowéy, Kawalera Orderu S. Karóla, Hiszpańskiego, Naywyższego Orderu Annucyady, Orderu Serafinów, Szwedzkiego, Słonia, Duńskiego, Złotego Orła Würtembergskiego, i wielu innych, Swego pierwszego Pełnomocnika na Kongresie; którzy zamieniwszy swoie pełnomocnictwa za ważne i w przyzwoitéy formie uznane, zgodzili się na następuiące artykuły:
Miasto Kraków wraz z swoim okręgiem uważane będzie na wieczne czasy, za miasto wolne, niepodległe, i ściśle neutralne pod protekcyą trzech wysokich Stron kontraktuiących.
N. Cesarz Austryi, chcąc ze swéy strony przyłożyć się do ułatwienia związków handlowych i dobrego sąsiedztwa, między Gallicyą i wolnym miastem Krakowem, nadaie nadbrzeżnemu miastu Podgórze na wieczne czasy przywileia wolnego miasta handlowego, iakich używa miasto Brody. Ta wolność handlu, rozciągać się będzie do obwodu pięciuset sążni, poczynaiąc od rogatek przedmieść miasta Podgórze. W skutku tego wieczystego zezwolenia, które iednakże nie może naruszać praw Samowładności Jego Cesarsko - Król - Apost. Mci, Komory Austryackie, ustanowione będą za wspomnionym obwodem. Nie będzie w nim również żadnego zakładu woyskowego, mogącego zagrażać neutralności Krakowa, lub strudniać wolność handlu, którego używania, Jego Cesarsk. Królewsko - Apostolska Mość dla miasta i obwodu Podgórza dozwala.
W skutku powyższego przychylenia się, iego Cesarsko - Król. - Apost. Mość postanowiła również dozwolić miastu Kraków opierać swe mosty o prawy brzeg Wisły w mieyscach przez które miało zawsze kommunikacyą z Podgórzem, i tamże swemi statkami przytykać. Utrzymywanie brzegu, tam gdzie Jego mosty będą przyhaczane, lub przymocowane należy do wspomnionego miasta. Obowiązane iest również utrzymywać mosty iako i statki czyli promy w porze, w któréy mosty stać nie mogą. Gdyby iednak w tym wzlgędzie[1], iaka opieszałość, zaniedbanie, lub niechęć w służbie okazać się miała, trzy dwory po przekonaniu się o tém, ułożą się o sposób administracyi na rachunek miasta, któryby nadal wszystkim tego rodzaiu nadużyciom zapobiegł.
Zaraz po podpisaniu ninieyszego Traktatu, mianowana będzie Kommissya wspólna z równéy liczby Kommissarzów i Inżynierów złożona, dla wytknięcia na ziemi linii demarkacyinéy, ustawienia słupów, oznaczenia kątów pomierczych, i zdjęcia czyli wygotowania mappy, z opisaniem mieysc, aby w żadnym przypadku, nie było na przyszłość trudności, ani wątpliwości w téy mierze. Słupy oznaczaiące okrąg Krakowa będą numerowane, i oznaczone Herbami Mocarstw ościennych i wolnego Miasta Krakowa. Gdy granice kraiu Austryackiego na przeciwko Krakowa, formuią się przez Thalweg Wisły, przeto słupy Austryackie postawione zostaną na prawym brzegu téy rzeki. Rayon, zawierający obwód Podgórza za wolny dla handlu uznany, oznaczonym będzie osobnemi słupami z herbem Austryackim i z napisem: Wolny okrąg dla handlu.
Trzy dwory obowięzuią się szanować, i rozkazać szanowanie w każdym czasie neutralności Miasta wolnego Krakowa i iego okręgu. Żadna siła zbroyna, nie będzie mogła bydź nigdy, i pod żadnym pozorem tamże wprowadzana.
Na wzaiem rozumie się i wyraźnie postanawia, iż Miasto wolne Kraków z okręgiem swoim, niedozwoli żadnego schronienia i opieki, zbiegom, dezerterom, i osobom przez prawo poszukiwanym, a należącym do kraiów, którego z trzech Mocarstw kontraktuiących, i że na żądanie władz przyzwoitych, takowe osoby aresztowane, i bez zwłoki pod mocną eskortą wydane będą straży, do odebrania ich na granicy, wyznaczonéy.
Trzy dwory zatwierdziwszy Konstytucyą którą ma się rządzić Miasto wolne Kraków ze swoim okręgiem, a która tu dołączona składa część ninieyszych artykułów, takową Konstytucyą biorą pod wspólną gwarancyą. Obowięzuią się prócz tego, delegować każdy z nich iednego Komissarza do Krakowa, dla działania wspólnie z Komissyą tymczasową i mieyscową, z osób wyborowych pomiędzy urzędnikami publicznemi lub innemi ze sposobu myślenia dobrze znanemi, złożoną. Każde z trzech Mocarstw wybierze tym końcem iednego Kandydata któréy z trzech klass, Szlachty, Duchowieństwa, lub Mieszczan. Prezydencya w téy Kommissyi, odbywać się będzie tygodniami i na przemiany przez iednego z Komissarzów trzech Dworów. Los ustanowi pierwszą prezydencyą, a Prezes używać będzie praw, i attrybucyi do tego stopnia przywiązanych. Komissya ta, zatrudni się rozwinięciem wspomnionych zasad Konstytucyinych, i ich zastosowaniem. Rownież mianować będzie na pierwszych Urzędników tych, którzyby przez wysokie Strony kontraktuiące nie byli do Senatu mianowani, a których sobie nominacyą z osób znanych, na ten pierwszy raz zastrzegły. Zaymie się podobnież wprowadzeniem w czynność i działania nowego Rządu Miasta Krakowa i iego okręgu. Rozpozna bezpośrednie teraźnieyszą Administracyą i będzie umocowaną uczynić wszelkie odmiany iakichby dobro publiczne, aż do ukończenia stanu rzeczy tymczasowego, wymagało.
Konstytucya wolnego Miasta Krakowa i iego okręgu, nie daie mu prawa ustanawiania Komor, dozwala mu przecież wolności pobierania opłat od rogatek i mostowego.
Dla ustanowienia iednakowego prawidła w pobieraniu opłaty tegoż mostowego, i rogatkowego przez Miasto wolne Kraków, która do ciężaru zastosowana bydź powinna, umówiono się, iż Kommissya w art. 7. wzmiankowana, ułoży stałą i ogólną w téy mierze Taryffę. Wspomniona Taryffa obeymować tylko będzie opłatę od ciężarów, bydła rogatego, koni pociągowych, i wszelkiego inwentarza, nigdy iednak od ludzi, wyiąwszy w czasie przewozu statkami.
Bióra poborowe ustanowione będą na lewym brzegu Wisły.
Wszystkie prawa, obligacyie, korzyści i prerogatywy postanowione przez trzy wysokie Strony kontraktuiące, w artykułach ściągaiących się do właścicielów rożno rządowych amnestyi, wolności handlu i spławu, będą zastosowane do miasta wolnego Krakowa i iego okręgu.
Ułatwiaiąc oraz opatrzenie miasta i okręgu Krakowa, trzy Wysokie Dwory umowiły się dozwolić wolnego wyprowadzania i przewożenia do okręgu miasta Krakowa drzewa opałowego, węgli, i wszelkich innych artykułów do konsumpcyi pierwszéy potrzeby.
Kommissya oddzielna, postanowi w dobrach duchownych i narodowych prawa własności i powinności włościan, w sposob naystosownieyszy do podniesienia i ulepszenia ich bytu.
To wszystko, co w Mieście wolném Krakowie i iego okręgu było własnością narodową Xięstwa Warszawskiego, należeć będzie na przyszłość do tegoż Miasta. Takowe własności stanowić będą iedno ze źrzodeł finansowych, i ich dochody użyte zostaną na utrzymywanie Akademii, innych naukowych instyutów[2], a szczególniéy na udoskonalenie środków wychowania publicznego. Dochody z Rogatek i Mostów, z natury rzeczy, przeznaczone będą na utrzymywanie mostów i dróg publicznych, tak w Mieście wolném Krakowie, iako iego okręgu. Administracya stanie się odpowiedzialną za tę część służby publicznéy, tyle do kommunikacyi i handlu potrzebnéy.
Gdy dochody Miasta wolnego Krakowa, w ten sposób są urządzone, iż pozostałość od kosztów Administracyi przeznaczona iest na przedmioty w artykule poprzedzaiącym wskazane, przeto Miasto Kraków nie będzie obowiązane przykładać się do opłacania długów Xstwa Warsz. i nawzaiem nie będzie też należeć do zwrotów, iakieby temuż Xstwu Warszawskiemu przypadać mogły. Wolno iednak będzie mieszkańcom Krakowa likwidować swoie szczególne pretensye przed Kommissyą do uregulowania rachunków wyznaczoną.
Zatwierdzaią się przywileie Akademii Krakowskiéy, własność zabudowań i biblioteki do niéy należących, iako też funduszów w dobrach lub kapitałach hipotecznych posiadanych. Dozwolono będzie mieszkańcom ościennych Prowincyi Polskich, udawać się na nauki do téyże Akademii, skoro ta stanie na stopniu rozwinięcia stosownym do życzeń każdego z trzech wysokich Dworów.
Biskupstwo Krakowskie, i Kapituła tego wolnego Miasta, równie i całe Duchowieństwo świeckie i zakonne utrzymane będzie. Fundusze, dotacye, posiadłości nieruchome, dochody, i pobory ich własność stanowiące, zachowane zostaną. Wolno iednak będzie Senatowi, proponować na zgromadzeniach Grudniowych inny sposób repartycyi dochodów, gdyby dowiedzioném zostało, iż teraźnieyszy ich użytek nie był stosowny do celu fundatorów, szczególniéy we względzie oświecenia publicznego, i nieszczęśliwego stanu niższego Duchowieństwa. Każda podobna zmiana podlegać będzie tym samym formalnościom, iak przyięcie Prawa Stanu.
Jeden Exemplarz artykułów wzwyż wspomnionych, iako i Konstytucyi która składa część ich przednieyszą, złożony będzie uroczyście w Archiwach Miasta Krakowa, przez Kommissyą wspólną w art. 7. oznaczoną, iako wieczno trwały dowód wspaniałych zasad przez trzy wysokie Mocarstwa dla dobra wolnego Miasta Krakowa i iego okręgu przyiętych.
Ninieyszy traktat ratyfikowanym będzie i ratyfikacye onego zamienione zostaną w przeciągu dni sześciu.
W dowód czego Pełnomocnicy wspólni tenże Traktat przy wyciśnięciu herbowych pieczęci podpisali.
Działo się w Wiedniu d. 1815.
| (L.S) Hrabia Rasumowski | |
| (LS.) Xiąże Metternich | |
| (L.L.) Xiąże Hardenberg |
W skutku czego, po dokładném roztrząśnieniu tego Traktatu, i Konstytucyi wzmiankowanéy w artykule siódmym, uznaliśmy go za dobry, potwierdzili, i ratyfikowali. Jakoż go za tataki[3] uznaiemy, potwierdzamy, i ratyfikuiemy w całéy iego osnowie, zapewniaiąc naszém słowém Cesarskiém, za nas i naszych następców, iż to wszystko, co iest wzmiankowanym Traktatem
i Konstytucyą w art. 7. wzmiankowaną obięte, będzie nieodzownie zachowaném i uskutecznioném. A dla lepszéy wiary, ninieyszą ratyfikacyą Cesarską, własną ręką podpisaliśmy, i naszą pieczęć Cesarską przyłożyć rozkazaliśmy.
Działo się w Wiedniu d. 27. Kwietnia r. p. 1815 a panowania naszego 15. Roku.
(L.S.) ALEXANDER.
(L.S.) Sekretarz Stanu Hrabia Nesselrode.
Przypisy edytuj
