Wojna kobieca/Pani de Condé/Rozdział I

<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Dumas (ojciec)
Tytuł Wojna kobieca
Podtytuł Powieść
Część Pani de Condé
Wydawca Bibljoteka Rodzinna
Data wyd. 1928
Druk Drukarnia Wł. Łazarskiego
Miejsce wyd. Warszawa
Tłumacz anonimowy
Tytuł orygin. La Guerre des femmes
Źródło Skany na Commons
Inne Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
PANI DE CONDÉ.
ROZDZIAŁ I.

Wprowadzono Canollesa do obszernego, ciemno pomalowanego pokoju, oświeconego tylko lampką nocną, stojącą na konsolce pomiędzy dwoma oknami.
Przy tak słabem świetle, można było jednak dostrzec wiszący nad lampą portret kobiety, z dziecięciem na ręku.
W głębi obszernej alkowy, gdzie zaledwie dochodziło słabe i drżące światło lampki, widać było pod ciężkiemi firankami łoża leżącą kobietę, na której nazwisko barona de Canolles zrządziło tak silne wrażenie.
Baran, według przyjętego zwyczaju, zbliżył się do łoża o trzy kroki, ukłonił się i znowu trzy kroki postąpił; dwie pokojówki, które bezwątpienia pomagały księżnej przy rozbieraniu się, wyszły i Canolles został sam z księżną.
Nie on jednak pierwszy winien był zacząć rozmowę, dlatego też czekał, aby księżna przemówiła; lecz ponieważ ta widocznie uparła się milczeć, młody więc oficer sądził, że lepiej nie zważać na przyzwoitość i przerwać milczenie, niż dłużej pozostawać w kłopotliwem położeniu.
Był jednakowoż przekonany, że skoro tylko księżna przemówi, będzie musiał wytrzymać nową a silniejszą burzę i poddać się gniewowi księżnej, którą poczytywał za straszniejszą od pierwszej, jako młodszą i bardziej zasługującą na litość i współczucie.
Wyrządzona milczeniem księżnej zniewaga młodemu oficerowi, dodała mu śmiałości.
Skłoniwszy się więc raz trzeci, stosownie do okoliczności, to jest zimno i nie z taką już jak poprzednio uprzejmością, co było przepowiednią wszczynającej się w jego gaskońskim umyśle burzy, rzekł:
— Miałem zaszczyt upraszać Waszą książęcą mość o udzielenie mi posłuchania w imeniu królowej rejentki.
Wasza książęca mość raczyłaś mnie przyjąć. A teraz, czy nie zechcesz pani słowem lub znakiem dać mi poznać, żeś raczyła zauważyć obecność moją, że jesteś gotową wysłuchać mnie.
Poruszenie za firankami i pod kołdrą, oznajmiło Canolles‘owi, że odpowiedź otrzyma.
W rzeczy samej, dał się słyszeć głos prawie stłumiony, tak był pełen wzruszenia.
— Mów pan — ozwał się głos ten — słucham go.
Canolles zaczął mówić tonem oratorskim:
— Jej Królewska Mość przysyła mnie do ciebie, pani, ażeby przekonać Waszą książęcą mość o chęciach Jej, nie przerywania z panią stosunków przyjaznych.
Znowu za firankami dało się słyszeć poruszenie i księżna, przerywając baronowi, tak się odezwała:
— Panie! nie mów więcej o przyjaźni królowej dla domu Condé. Są dowody przeciwne w kryjówkach zamku Vincennes.
— Oho! — pomyślał Canolles — bezwątpienia obie się zmówiły i będą mi powtarzać jedno i toż samo.
W tej chwili za firankami znowu powtórzyło się poruszenie, którego jednak Canolles, sam znajdując się w klo-potliwem położeniu, nie dostrzegł wcale.
— Zresztą nie żądam, pani — odrzekł Canolles, prostując się. Życzeniem tylko królowej jest, żebym mieszkał w tym zamku, ciągle znajdował się w towarzystwie Waszej książęcej mości (pomimo, że wcale takiego zaszczytu godzien nie jestem) i żebym wszelkiemi siłami starał się przywrócić zgodę między książętami krwi królewskiej poróżnionymi bez żadnej przyczyny, zwłaszcza w czasie tak burzliwym.
— Bez żadnej przyczyny!... — powtórzyła księżna — pan twierdzisz, że nasze poróżnienie jest bez przyczyny?
— Wybacz pani — odrzekł Canolles. Ja nie utrzymuje i nie jestem sędzią; jestem tylko tłumaczem myśli cudzych.
— A nim zgoda między nami przywróconą będzie, królowa każe mnie szpiegować, pod pozorem...
— A więc nazywasz mnie szpiegiem!... — zawołał oburzony Canolles. Dziękuję Waszej książęcej mości za jej szczerość.
— I w rozpaczy, Canolles stanął w jednej z tych zachwycających pozycyj, których tak chciwie szukają malarze do swych obrazów, a aktorzy dla upiększenia sceny.
— A więc już postanowiono: jestem szpiegiem — mówił dalej Canolles. Postąp zatem pani ze mną tak. jak się zwykle postępuje z podobnymi ludźmi; zapomnij, że jestem posłańcem królowej, że taż królowa za me postępki odpowiada, że jestem tylko atomem, powiewowi jej tchnienia posłusznym. Rozkaż pani lokajom swym wypędzić mnie, a dworzanom zabić; postaw przeciwko mnie ludzi którybym mógł odpowiedzieć kijem lub szpadą, lecz nie obrażaj tak okrutnie człowieka, spełniającego obowiązek żołnierza, a zarazem wiernego poddanego..
Wyrazy te, co mimowolnie wyrwały mu się z serca, jak jęk bolesny, jak wyrzut dotkliwy, musiały wydać i wydały też skutek.
Usłyszawszy je, księżna podniosła się, oczy jej zaświeciły, ręce zadrżały i przelękniona, obróciwszy się do oficera, powiedziała:
— A Boże! ja wcale nie chciałam obrażać tak szlachetnego, jak pan człowieka. Nie, baronie de Canolles, ja nie wątpię o twej prawości. Zapomnij tych słów co cię tak dotknęły, bo przysięgam, że nie chciałam cię poniżyć. Nie, nie wiem, że jesteś szlachetnym człowiekiem, baronie, oddaję ci zupełną sprawiedliwość.
I gdy wymawiając te wyrazy, księżna, uniesiona bezwątpienia wspaniałomyślnością, która je z jej serca wyrwała, mimowolnie wysunęła się z pod cienia gęstych firanek, gdy można było ujrzeć z pod czepka białe jej czoło, blond włosy, usta palącej czerwoności, zwilgotniałe, czarujące oczy. Canolles zadrżał.
Zdawało się przypominać, że to miłe widziadło przemknęło mu się już kiedyś przed oczyma; że oddycha znowu pachnidłem owej rękawiczki, którego wspomnienie samo upajało go.
Zdawało mu się, że się otwierają przed nim jedne z tych złocistych drzwi, przez które przelatują marzenia, a na spotkanie jego zbliża się rój wesołych myśli i uśmiechów miłości.
Spojrzenie jego śmielej już zwróciło się na łóżko mniemanej księżnej, bo poznał w niej wicehrabiego de Cambes.
Księżna cofnęła się w głąb łóżka, starając się wprawdzie nie bez wzruszenia, lecz przynajmniej bez niespokojności, prowadzić dalej rozmowę przerwaną.
— Sądzisz pan więc?... — zaczęła mówić.
Lecz Canolles był olśniony, oczarowany; widziadła przemijały i zmieniały się przed jego oczyma: myśli wiły się bez porządku; tracił pamięć, czucię; zdawało się, że wkrótce zapomni się, rozpocznie pytania.
Instynkt tylko, dany przez naturę zakochanym, który kobiety nazywają bojaźnią, a który nie jest czem innem. jak tylko łakomstwem, poradził Canollesowi udawać jeszcze przez chwilę, czekać, nie tracić słodkiego marzenia i nie odstręczać, jakiemś słowem nieostrożnem, szczęścia całego swego życia.
Dlatego też Canolles nie ruszył się z miejsca i milczał.
Cóż się z nim stanie, wielki Boże! jeśli ta wielka księżna pozna go; jeśli go tak znienawidzi w Chantilly, jak go już znienawidziła w oberży szanownego Biscarros, jeśli wznowi poprzednie oskarżenie i sądzić będzie, że on, korzystając z urzędowego tytułu i królewskiego zlecenia, ukrywa zamiar ścigania jej, co można było jeszcze przebaczyć w postępowaniu z wicehrabiną de Cambes, ale co było prawie występkiem względem księżnej krwi królewskiej.
— Lecz — pomyślał nagle — czy to możliwe, aby księżna de Condé podróżowała sama z jednym tylko służącym?
I jak się to zwykle zdarza w podobnych okolicznościach, kiedy chwiejący się i niespokojny umysł szuka jakiejś podpory, Canolles obejrzał się dokoła i oczy jego zawisły na portrecie kobiety, trzymającej syna na ręku.
To go dostatecznie oświeciło; mimowolnie więc zbliżył się do obrazu.
Widząc to, mniemana księżna nie mogła powstrzymać lekkiego wykrzyku, Canolles, usłyszawszy go, odwrócił się i zobaczył, że twarz jej zupełnie była zakryta.
— Oho! co to ma znaczyć?... — mówił do siebie Canolles. Albo spotkałem księżnę na drodze do Bordeaux, albo mnie tu oszukują i nie księżna spoczywa w tem łożu. W każdym razie zobaczymy.
— Pani — rzekł nagle — wiem teraz jak myśleć o tem milczeniu; poznałem...
— Coś pan poznał!... — żywo przerwała mniemana księżna.
— Poznałem — dodał Canolles — że pani masz o mnie toż samo mniemanie, co i księżna wdowa.
— A!... — mimowolnie szepnęła chora, wolniej odetchnąwszy.
Wyrażenie Canollesa nie było zbyt logicznem, pomimo to cios dobrze był wymierzony.
Canolles zauważył z jakim strachem przerwano jej mowę, a z jaką radością przyjęła słowa ostatnie.
— Jednakowoż — mówił oficer — muszę wyznać Waszej książęcej mości, chociaż jej to będzie niebardzo przyjemnem, że mam rozkaz pozostania w zamku i towarzyszenia wszędzie Waszym książęcym mościom.
— A więc — zawołała księżna — nie będę nawet mogła pozostać sama w moim pokoju? o! panie, to niegodnie!
— Powiedziałem Waszej książęcej mości, że taką dano mi instrukcję, lecz uspokój się, pani— dodał Canolles, topiąc w mniemanej księżnej przenikające spojrzenie i dobitnie wymawiając wyraz każdy; — musisz bowiem wiedzieć lepiej, niż kto inny, że umiem być posłusznym prośbie kobiety.
— Ja!... — zawołała księżna głosem, w którym więcej pomieszania, niż zdziwienie przebijało, doprawdy, nie wiem, co pan chcesz powiedzieć i nie pojmuję do jakiej okoliczności stosujesz swe wyrazy.
— Pani — rzekł oficer, kłaniając się — zdawało mi się, że służący, który mnie tu wprowadził, oznajmił nazwisko moje Waszej książęcej mości. Testem baron de Canolles.
— Więc cóż?... — spytała księżna dość pewnym głosem.
— Sądziłem..., że mając szczęście być już raz Waszej książęcej mości użytecznym...
— Mnie! kiedy? racz pan przypomnieć?... — spytała księżna głosem pomieszanym.
Canolles osądził, że za daleko się już posunął, wreszcie prawie zupełnie całą tę rzecz pojął.
— Przez to stałem się użytecznym Waszej książęcej mości, że spełniłem dane mi polecenie nie tak literalnie, jak mi polecono — odrzekł z głębokiem poszanowaniem.
Księżna zdawała się być uspokojoną.
— Panie — odezwała się — wcale nie chcę mu być powodem nieposłuszeństwa i jakakolwiek dana mu jest instrukcja, spełnić ją panu należy.
— Pani — odrzekł Canolles — na szczęście dotąd nie wiem jeszcze, czy można udręczać kobietę, tembardziej zaś, obrazić księżnę. Dlatego też mani zaszczyt powtórzyć Waszej książęcej mości to, com już powiedział księżnej-wdowie; jestem Waszej książęcej mości najpokorniejszym sługą... Racz pani tylko dać słowo, że bez mej wiedzy nie opuścisz zamku, a ja uwolnię ją od tak niemiłej mojej obecności.
— Lecz w takim razie pan nie spełnisz danych sobie poleceń?... — żywo spytała księżna.
— Zrobię to, co mi sumienie robić nakazuje.
— Baronie de Canolles — rzekła księżna — przysięgam ci, że nie opuszczę zamku, nie uprzedziwszy cię pierwej.
— W takim razie — odrzekł Canolles, niskim ukłonem towarzysząc słowom — wybacz mi pani, żem był niewinną przyczyną twego chwilowego gniewu. Wasza książęca mość widzieć mnie będziesz wtedy tylko, gdy raczysz przywołać.
— Dziękuję ci, baronie — powiedziała księżna z odcieniem radości. Odejdź! Jeszcze raz ci dziękuję; jutro się zobaczymy.
Teraz już baron dokładnie pozna głos, oczy i uśmiech rozkoszny zachwycającej istoty, która prawie wyśliznęła się z rąk tegoż samego wieczoru, kiedy nieznajomy posłanie przywiózł mu rozkazy księcia d‘Espernon.
Ostatnie spojrzenie na portret, choć słabo oświecony, ukazało baronowi, którego oczy zaczęły już przywykać do półcienia — orli nos (charakteryzujący familję Mailly), czarne włosy i wpadłe oczy księżnej; leżąca zaś w łożu kobieta, odgrywająca pierwszy akt tak trudnej roli, miała oczy wypukłe, nos prosty, z rozszerzonemu nozdrzami, usta wklęsłe w rogach, z przyzwyczajenia do śmiechu i zaokrąglone policzki, oddalające wszelką myśl głębokich rozmyślań.
Canolles wiedział wszystko co chciał wiedzieć; pomimo to, wychodząc, skłonił się z takiem uszanowaniem, jak gdyby żegnał prawdziwą księżnę i, pełen zadumy, powrócił do swego mieszkania.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: Aleksander Dumas (ojciec) i tłumacza: anonimowy.