Elegiarum, libri IIII, ejusdem Foricoenia Sive Epigrammatum libellus./ELEGIA I.

Nie Muzy zrobiły mnie poetą, jeżeli nim jestem; nie pomnę też, bym kiedy zaszedł do groty w Aonijskiej skale. [2] Sama miłość nauczyła mnie słodkie składać wiersze i śpiewać na wzór Kallimacha starego. [3] Bóg bowiem miłości porusza leniwe umysły, zimne serca i nieczułe dusze. Czyż gnuśny Parys, jak mówią, nie pasał pierwotnie rogatych jałoszek na Idajskich dolinach? A jak tylko zapłonął ogniem miłości do cudzoziemki, porzucił lasy i woły; zbudował flotę i przez tonie ogromnego morza popłynął do odległych wód Eurontu–i [4] nie prędzej opuścił wojowniczy Lacedemon, aż ciebie, piękna córo Tyndareusza, oszukanemu wykradł mężowi. Wtedy zaś, gdy Grecy pustoszyli frygijskie pola, zgładził dzielnego Eacydę, [5] który niedawno naokoło murów wysokiej Troji wlókł ciało Hektora końmi hemońskimi. Ta, która mej duszy gnuśnieć nie daje, wprawdzie nie zrodzona z Jowisza, lecz urodą równa Herojidom. [6] Niech ona tylko–jak zwykle–wysłucha mnie, a wtedy stanę się drugim Amfijonem lub drugim Linusem. [7] Nie mogę ja wprawdzie twierdzić, by gnozyjski oręż [8] lub maczuga mym barkom przystała; lecz niech ona rozkaże, a wnet ochoczo rzucę się na dzikie hydry i na zwierza odważnego.; wykradnę jabłka strzeżone przez hesperyjskiego smoka i ukrócę trzy głowy pas piekielnego. [9] Ty, Krzysztofie, [10] nadziejo i ozdobo kraju północy, strzeż granic ojczyzny za przykładem, rodzica; [11]i duchem niepokonanym i czynami dzielnymi dowiedź, żeś zrodzon z krwi ojca, który z ziemią zrównał Starodubskie warownie, [12] który Daków zwyciężył [13] i Scytów poskromił. [14] Mnie sroga miłość niezłomnymi skrępowała więzy i oddała w twardą moc kochanki. Według jej rozkazu przepędzam dni i nocy, od niej zależy me szczęście, od niej me wszystkie nieszczęścia. Wy zaś, co sądzicie, że miłość da się ukojić [15] pieśnią lub zatrutymi czarnoksiężników ziołami, znoście je tu wszystkie, znoście wszystkie jady, jakie tylko Pindus [16] i Otrys [17] i wysoki Eryks [18] posiada. Póki mi ona nie przestanie wydawać się tak powabną, nic mi nie pomogą ni zioła, ni czary wasze. [19]





  1. Przypis własny Wikiźródeł Tłumaczenie ma charakter poetycki, ale nie jest wierszem; tłumaczenie wierszem opublikował Leopold Staff w: „Z łacińska śpiewa Słowian Muza. Elegie, foricenia, liryki w przekładzie Leopolda Staffa. Wstępem poprzedził Zygmunt Kubiak.”, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa,1982. (Za oryginałami: „Elegiarum libri IV”, „Foriocoenia sive epigrammatum libellus”, “Lyricorum libellus” wydane przez PIW w latach 1955-1956).
  2. Przypis własny Wikiźródeł W Aonijskiej skale — Aonia, to równina u stóp Helikonu, uchodzącego za siedzibę Muz.
  3. Przypis własny Wikiźródeł Kallimacha starego — Kallimacha lub Kallimachosa z Kyreny (310-240 p.n.e.), najwybitniejszy poety języka greckiego czasów Aleksandra Wielkiego.
  4. Przypis własny Wikiźródeł Wód Eurontu — Eurotas, główna rzeka Lakonii, gdzie leżała Sparta.
  5. Przypis własny Wikiźródeł Eacydę — Achillesa, wnuka Ąjakosa (od łacińskiego: Aeacus).
  6. Przypis własny Wikiźródeł Herojidom — Jedną z bohaterek Heroid Owidiusza była Helena.
  7. Przypis własny Wikiźródeł Drugim Amfijonem lub drugim Linusem — Amfion i Linus, to legendarni muzycy i poeci grecy.
  8. Przypis własny Wikiźródeł Gnozyjski oręż — strzały z Knossos na Krecie, która słynęła z łuczników.
  9. Przypis własny Wikiźródeł Odwołanie do 4 z 12 prac Heraklesa.
  10. Przypis własny Wikiźródeł Ty, Krzysztofie — Jan Krzysztof Tarnowski, kasztelan wojnicki.
  11. Przypis własny Wikiźródeł Za przykładem rodzica — ojcem Jana Krzysztofa był hetman wielki koronny Jan Amor Tarnowski.
  12. Przypis własny Wikiźródeł Hetman Jan Tarnowski zdobył Starodub i inne twierdze na Siewierszczyźnie w r. 1534.
  13. Przypis własny Wikiźródeł Hetman Jan Tarnowski zwyciężył pod Obertynem w r. 1531, (tu utożsamienie Wołochów z Dakami).
  14. Przypis własny Wikiźródeł Hetman Jan Tarnowski zwyciężył pod Tarnopolem w r. 1549, (tu utożsamienie Tatarów ze Scytami, ze względu na miejsce zamieszkiwania Scytów w starożytności).
  15. Przypis własny Wikiźródeł Sic! – ukojić.
  16. Przypis własny Wikiźródeł Pindus — lub Pindos, to góry w północno-zachodniej Grecji, między Tesalią a Epirem.
  17. Przypis własny Wikiźródeł Otrys — wzgórze w Tesalii.
  18. Przypis własny Wikiźródeł Eryks — góra na Sycylii.
  19. Przypis własny Wikiźródeł „Wy zaś, co sądzicie, że miłość da się ukojić pieśnią lub zatrutymi czarnoksiężników ziołami, znoście je tu wszystkie, znoście wszystkie jady, jakie tylko Pindus i Otrys i wysoki Eryks posiada.” – Ach, biedny ksiądz Marcin z Urzędowa (1500-1573) botanik i lekarz hetmana Jana Tarnowskiego, który to Marcin z Urzędowa specjalizował się w ziołolecznictwie, vide jego dzieło z botaniki lekarskiej: „Herbarz Polski to jest o przyrodzeniu ziół i drzew rozmaitych… księgi dwoie” wydane w r. 1595. Ale cóż:

    Na nic uniwersytety
    Gdy gore serce poety.