M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego/Trzymać

<<< Dane tekstu >>>
Autor Michał Arct
Tytuł M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1916
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne T – wykaz haseł
T – całość
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

Trzymać, zachwyciwszy w ręce, nie puszczać, mieć w ręku, dzierżeć; mieć co w posiadaniu, zwłaszcza chwilowym, mieć co w rozporządzeniu do pewnego czasu, dzierżawić, arendować, mieć w dożywociu: t. wieś, karczmę; utrzymywać, prowadzić: t. szkołę, hotel, sklep; utrzymywać, mieć, chować: t. konie, t. nauczyciela do dzieci, t. towar na składzie, t. służących, t. pismo = prenumerować; chować, kryć, zamykać: t. co pod kluczem = w zamkniętym pomieszczeniu; zatrzymywać, nie poruszać, nie zwalniać: t. kogo pod strażą, w więzieniu: t. miasto w oblężeniu = oblegać je; choroba t-a go w łóżku = zatrzymuje; wiatry t-ają okręt na pełnym morzu; hamować, ukrócać, nie dawać zbytniej swobody: t. kogo w ryzach, w posłuszeństwie, w karbach, w rygorze; utrzymywać w pewnym stanie, zachowywać: t. nogi ciepło; mniemać, myśleć, sądzić, rozumieć: dobrze, źle o kim t., wiele o sobie t. = być zarozumiałym; mieścić w sobie, zamykać, zawierać: beczka t-a w sobie sto garncy; zajmować jakie stanowisko: t. prym, pierwszeństwo, wyróżniać ś., być pierwszym, przewodzić, t. środek, być w pośrodku, być umiarkowanym, nie przesadzać; t. czoło = być pierwszym, stać na czele; t. z kim, być czyimś stronnikiem, być po czyjejś stronie, utrzymywać czyjąś stronę; o barwach: nie pełznąć, nie płowieć, nie blaknąć; nie puszczać, nie słabnąć: mróz, lód t-a; t. język za zębami = nie rozgłaszać czego, nie plotkować, milczeć o czymś; t. kogo na słowie, na obietnicy = zwodzić, łudzić; t. strój = nie rozstrajać ś. (o instrumentach); t. dziecko do chrztu = być jego chrzestnym ojcem; t. kogo u siebie = dawać mu utrzymacie, karmić; t. głowę prosto = nie schylać jej; t. na loterji = grać; t. o zakład = zakładać ś.; t. dziesięć przeciw jednemu = stawiać na zakład; t. kogo ostro, krótko = nie pozwalać mu na wybryki, na swawolę, t. bank = ciągnąć bank, być bankierem (w grze w karty); złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb t-a = trafił swój na swego, nie dał ś. zwyciężyć; t. takt = zachowywać miarę przy wykonywaniu jakiego utworu muzycznego, utrzymywać ś. w takcie, zachowywać ś. odpowiednio; t. krok = poruszać ś. w takt w tańcu a. w marszu; t. miarę = być pewnej określonej miary; t. ś. = uchwyciwszy ś. rękami za co, nie puszczać ś., dzierżeć ś.: t. ś. rękami za co, t. ś. nawzajem za ręce; zachowywać pewną postawę, stać, siedzieć w pewnym położeniu: t. ś. dobrze na koniu, t. ś. prosto, pochyło; zachowywać co, pilnować czego, przestrzegać czego, nie naruszać, nie przestępować czego: t. ś. litery prawa, t. ś. pewnych przepisów, prawideł; nie rozchodzić ś., nie rozpraszać ś.: t. ś. kupy; wiązać ś., kleić ś., stanowić pewną całość myślową: to dowodzenie nie t-a ś. kupy; bronić ś., opierać ś.: t. ś. do upadłego; t. ś. czego rękami i nogami = obstawać przy czym uporczywie, bronić czego zawzięcie; być ciągle przy kim, przyczepić ś. do kogo i nie opuszczać go, nie rozstawać ś. z kim: bieda go ś. t-a, żarty go ś. t-ają, zachowywać zdrowie, czerstwość, nie starzeć ś.: ten starzec doskonale ś. t-a; nie wiedzieć, czego ś. t. = jaki powziąć zamiar; ledwo ś. t-a na nogach = chwieje ś. z powodu przepicia, osłabienia; twierdza jeszcze ś. t-a = nie poddaje ś.; żart., t-aj ś. wiatru!, t-aj ś. ciepła! = bądź zdrów!; ciepło ś. t. = ubierać; t. ś. za boki od śmiechu = zanosić ś. od śmiechu; pozostawać przez pewien czas w stanie świeżości: masło ś. t-a, owoce ś. nie t-ają; t. ś. z daleka od czego = nie wtrącać ś.; t. ś. na uboczu = nie należeć do czego, obserwować; t. ś. kogo, być czyimś stronnikiem; t. ś. gdzie = mieszkać, gnieździć ś., mieć legowisko.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Michał Arct.