Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Azja

<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Piekarski
Tytuł Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1930
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne A – wykaz haseł
A – całość
Indeks stron

Azja. Poza chrześcijaństwem, którego wyznawcy stanowią nieznaczną część ludności Azji, rozróżniamy w tej części świata cztery wielkie systemy religijne: islam (mahometanizm), nowobramanizm czyli hinduizm, buddyzm i konfucjanizm. Ostatnia z tych grup składa się z dwu różnych pierwiastków, sinizmu i taoizmu, które nie dadzą się od siebie oddzielić, ponieważ brak ku temu wszelkich podstaw statystycznych. Konfucjanizm jest najwięcej rozpowszechniony w Chinach, krajach sąsiednich i w Indjach Zagangesowych. Hinduizm, który pierwotnie ograniczał się do Indyj Przedgangesowych, rozszerzył się w ciągu ostatniego stulecia przez t. zw. kulisów nietylko w innych częściach Azji, ale i w Ameryce, Afryce i Australji. Buddyzm, posiadający w swej ojczyźnie, t. j. w Indjach Przedgangesowych, bardzo licznych wyznawców, rozpostarł się już od wielu wieków na obszarach Azji wschodniej, Chin, Japonji, Korei i w Indjach Zagangesowych. Mahometanizm posiada pod berłem angielskiem w Azji więcej wyznawców, niż ich posiadał w b. państwie otomańskiem przed wojną. Miljony mahometan żyjąteżw Chinach, w posiadłościach holenderskich, w Persji, Afganistanie, Iraku i Arabji. Podanie ścisłych dat statystycznych co do wyznań w Azji jest niemożebne, gdyż spisy ludności z uwzględnieniem wyznań na wzór europejskich przeprowadza w Azji tylko Wielka Brytan ja. W r. 1897 przeprowadziła takie spisy także Rosja. Japom ja urządza wprawdzie spisy ludności na modłę europejską, nie uwzględnia jednak przy tem wyznań. Statystyka wyznaniowa olbrzymich obszarów Chin, Mandżurji i Tybetu jest dotychczas zdana na mniej lub więcej przybliżone do prawdy obliczenia.
Umieszczona na str. 27 tablica statystyczna wyznań w Azji oparta jest na tych obliczeniach. W rubryce „Katolicy“ łączy członków Kościoła katolickiego wszystkich obrządków, w rubryce „Schizmatycy“ — wyznawców kościołów wschodnich nieunickich, w rubryce „Protestanci“ nie tylko luteranów i kalwinistów, ale i anglikanów, prezbiterjanów oraz wyznawców wszystkich sekt protestanckich. Rubryka „Hinduiści“ mieści w sobie także dżainitów, sikhistów i inne sekty hinduskie, wreszcie rubryka „Konfucjaniści“ — także wyznawców taoizmu.

 
AZJA
 KRAJ Katolicy Schizma­tycy Prote­stanci Żydzi Mahome­tanie Hinduiści Buddyści Konfu­cjaniści Szyntoiści Inni poganie Różne
inne
wyznania
Afganistan 
—     —     —     —     12.000 —     —     —     —     —     —    
Cejlon 
409.000 —     35.000 —     303.000 982.000 2.770.000 —     —     —     —    
Chiny 
2.428.000 —     360.000 —     20.000.000 —     105.000.000 267.000.000 —     —     —    
Cypr 
—     214.000 —     —     56.000 —     —     —     —     —     —    
Filipiny 
7.794.000 —     125.000 —     443.000 —     24.000 —     —     2.000 1.417.000
Indje brytańskie 
2.200.000 500.000 2.000.000 22.000 68.735.000 221.153.000 11.600.000 —     —     9.755.000 —    
Irak (Mezopotamja) 
79.000 —     —     87.000 2.641.000 —     —     —     —     —     —    
Japonja 
100.000 —     72.000 —     —     —     48.420.000 —     16.216.000 —     40.000
Jemen (Arabja) 
—     —     —     —     1.000.000 —     —     —     —     —     —    
Korea 
70.000 20.000 —     —     —     —     3.000.000 6.500.000 —     —     —    
Palestyna 
45.000 30.000 5.000 84.000 591.000 —     —     —     —     10.000 —    
Persja 
—     80.000 —     40.000 8.350.000 —     —     —     —     —     —    
Syjam 
31.600 —     5.000 —     —     —     9.000 573.000 —     —     —    
Syrja i Libanon 
260.000 240.000 50.000 17.000 1.875.000 —     —     —     —     —     —    
Transjordanja 
8.000 2.000 —     —     220.000 —     —     —     —     —     —    
Angielskie posiadłości poza Indjami: Malaka, państwa malajskie, Hong-Kong półn., Borneo, Aden 
30.000 —     10.000 —     1.200.000 260.000 750.000 750.000 —     —     —    
Francuskie posiadłości (Pondichéry, Kambodża, Kochinchina, Anam i Tonkin
1.056.365 —     —     —     —     —     4.000.000 11.000.000 —     —     —    
Holenderskie posiadłości 
50.000 —     400.000 —     30.000.000 —     500.000 —     —     4.000.000 —    
Portugalskie posiadłości (Goa, Timor i Macao) 
350.000 —     —     —     151.000 —     200.000 150.000 —     —     —    
Rosja azjatycka 
91.232 11.821.600 66.000 165.700 10.325.500 —     —     —     —     500.000 325.184
Turcja azjatycka 
—     —     —     500.000 13.000.000 —     —     —     —     —     —    




Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.