Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Chiljazm

<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Piekarski
Tytuł Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1930
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne C – wykaz haseł
C – całość
Indeks stron

Chiljazm (od greck. hilioi, zn. tysiąc), wiara w przyszłe tysiącletnie panowanie szczęśliwości na ziemi, powstała u żydów wskutek wyobrażeń o przyjściu Mesjasza jako wodza i króla, który miał podźwignąć państwo żydowskie z upadku i zapewnić mu potęgę i panowanie nad światem. Wiara ta, wskutek błędnego tłumaczenia przepowiedni proroków i Apokalipsy, przeszła od żydów do niektórych sekt pierwszych wieków chrześcijaństwa, jak ebionici i nazaretanie, jako wiara w przyjście królestwa radości czysto zmysłowej i ziemskiej (chiliasmus crassus). Zwolennikami chiljazmu idealnego (chiliasmus subtilis) byli niektórzy teologowie kościelni, wierzący w przyjście Królestwa Bożego, które założyć miał Chrystus Pan na ziemi bezpośrednio przed sądem ostatecznym. Upadek chiljazmu rozpoczął się od czasów Konstantyna Wielkiego, gdy chrześcijaństwo stało się religją panującą i gdy zaczęto mniemać, że szczęśliwe tysiąclecie panowania Chrystusa już się rozpoczęło.

Chiljazm odżył pod wpływem t. zw. reformacji Husa i Lutra. Teologowie protestanccy odrzucali wprawdzie naukę anabaptystów (ob.) w powtórne przyjście Chrystusa, ale niektórzy z nich, jak Bengel (1687 — 1752) i Oetinger (1702 — 1782), wprowadzili chiljazm do teologji protestanckiej. Sekty. wyrosłe na tle husytyzmu i protestantyzmu, jak bracia czescy i hugenoci, a w nowszych czasach irwingjanie, mormoni, adwentyści, darbyści i russelici oraz sekta buttlerowska, oddają się nadziejom chiljastycznym. Całkiem nowożytną formą chiljazmu, nie religijnego, lecz ekonomicznego, jest ideał państwa socjalistycznego.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.