Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Krzyż
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów |
| Wydawca | M. Arct |
| Data wyd. | 1930 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | K – wykaz haseł K – całość |
| Indeks stron | |
Krzyż, symbol chrześcijaństwa, był u Rzymian i Greków narzędziem męki i kary hańbiącej. Jako emblemat był u Egipcjan i u Hindusów symbolem słońca (crux ansata, ob. Swastyka). W starożytności wyobrażenie krzyża nie zawsze było emblematem, często tylko motywem ornamentacyjnym. Teorja ewolucjonistyczna, usiłująca wyprowadzić chrześcijańską cześć krzyża z bramanizmu, nie ma uzasadnienia, bo legenda o śmierci krzyżowej Wisznu powstała dopiero w VII w. po Chr. pod wpływem chrześcijaństwa a bramanizm nic o niej nie wie. U żydów „drzewo wiadomości złego i dobrego“ oraz „drzewo żywota“ (Gen. II. 9.17 i III.3) są symbolami doskonałości, którą ludzkość utraciła przez grzech. Wąż miedziany, zawieszony na żerdzi, ukazywany przez Mojżesza żydom na pustyni i uzdrawiający od ukąszenia wężów jadowitych (Numeri XXI.8 — 9), jest figurą (przedobrażeniem) krzyża Chrystusowego.
Religja chrześcijańska czci krzyż jako znak zbawienia. W tem znaczeniu pierwsi chrześcijanie umieszczali krzyż albo alegorje krzyża, np. kotwicę, przeciętą linją poprzeczną, maszt okrętowy w kształcie krzyża, literę T, na nagrobkach, na sprzętach domowych, narzędziach, księgach i t. p. W IV wieku wyobrażano baranka pod krzyżem, w VI w. baranka na krzyżu. Postać ludzka Chrystusa na krzyżu (krucyfiks) pojawia się po raz pierwszy w V w., od IX w. z wyrazem cierpienia. Począwszy od XII w. Chrystus na krzyżu nosi koronę cierniową.
