Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Szaty liturgiczne

<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Piekarski
Tytuł Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1930
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne S – wykaz haseł
S – całość
Indeks stron

Szaty liturgiczne. Wyróżnienie osób, oddających się stale kultowi religijnemu, przez odmienny ubiór należy do właściwości wszystkich religij. Długie, powłóczyste szaty, przeważnie białe, były zazwyczaj, jak świadczą zabytki starożytności Wschodu i Zachodu, nawet u ludów napół cywilizowanych odznakami kapłanów, zwłaszcza w czasie wykonywania przez nich czynności obrzędowych. Ubiór kapłański u Izraelitów podlegał szczegółowym przepisom liturgicznym a strój arcykapłana odznaczał się bogactwem ozdób. W chrześcijaństwie już w IV w. szaty duchowieństwa różniły się od szat osób świeckich ale zupełna odrębność stroju kapłańskiego da się stwierdzić dopiero w VI w. W Kościele katolickim do IV w. używano szat liturgicznych wyłącznie białej barwy, później wprowadzono barwę czerwoną, w XII w. zieloną i czarną a następnie fioletową. Tych pięć barw liturgicznych zmienia się często w ciągu roku kościelnego, stosownie do jego okresów (ob. Rok kościelny). Barwa biała oznacza radość, triumf i czystość; czerwona jest godłem wiary i męczeństwa; zielona wyraża nadzieję przyszłego szczęścia, fioletowa oznacza pokutę i błaganie, czarna smutek i żałobę. Tak barwa jak i forma szat liturgicznych, oraz ich materjał jest ściśle określony przepisami liturgicznemi. Benedykcję szat liturgicznych wprowadzono w VIII wieku. Zmianie barw podlegają tylko niektóre szaty liturgiczne, jak manipularz (ob.), stuła (ob.), ornat (ob.) przykrycie na kielich i bursa (ob.) oraz kapa (ob.). Inne szaty liturgiczne są: humeral, alba, pasek, dalmatyka, tunicella, biret, komża, u biskupów infuła, rękawiczki i trzewiki, u metropolitów paljusz, u papieża fanon, falda i tiara.

Protestantyzm, nie uznając stanu kapłańskiego i uważając, że luterskiej idei „powszechnego kapłaństwa“ najlepiej odpowiadałby dla duchownego strój cywilny, powszechnie używany, zniósł szaty liturgiczne, które poza Kościołem katolickim pozostały w wyznaniach chrześcijańskich tylko w Anglji i Szwecji oraz w Kościele grecko-wschodnim. Protestantyzm zrezygnował jednak bardzo dawno z konsekwentnego przeprowadzenia idei „powszechnego kapłaństwa“ i zarzucając szaty liturgiczne, wprowadził dla pastorów jako „strój urzędowy“ (Amtstracht) togi (Talar), kołnierze z kryzami lub ze zwisającemi końcami (Bäffchen).


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.