Trydencki sobór, wymierzony przeciwko reformacji protestanckiej XVI wieku, dokonał prawdziwej reformy Kościoła katolickiego, wykazał jego żywotność, powszechność i jedność jego wierzeń, oraz przywrócił zaniedbaną w poprzednich wiekach karność kościelną. Rozpoczął się dn. 13 grudnia 1545 r. za pontyfikatu Pawła III (1538—1549) i trwał z dwiema paroletniemi przerwami do 4 grudnia 1563 r. W pierwszym jego okresie (1545—47) odbyło się osiem sesyj, w czasie których badano doktryny protestanckie o powadze Pisma św., o grzechu pierworodnym, o usprawiedliwieniu i o sakramentach. Z powodu wybuchu zarazy w Trydencie w marcu 1547 r. Paweł III przeniósł sobór do Bolonji, podczas gdy członkowie soboru, którzy pozostali w Trydencie, przygotowywali materiały do następnych sesyj. Nowy papież Juljusz III (1549—1555) wznowił dn. 1 maja 1551 r. sobór w Trydencie, który w dalszym ciągu badał naukę o sakramencie Eucharystji, pokuty i ostatniego namaszczenia. Zdrada Maurycego saskiego zmusiła papieża do ponownego przerwania prac soboru w kwietniu 1552 r. Papież Pius IV (1559-1565) zwołał jeszcze raz sobór do Trydentu 18 stycznia 1562. W ciągu tego ostatniego okresu ukończono na XX i XXIV sesji studjum nauki o sakramentach a mianowicie o komunji pod jedną postacią, o mszy św., o sakramencie kapłaństwa i małżeństwa. Sprawy reformy karności kościelnej były traktowane równocześnie ze sprawami dogmatycznemi i stanowiły przedmiot bardzo ożywionych rozpraw, w szczególności na sesji XXIII, na której uchwalono dekret o seminarjach duchownych. Sesja XXV zakończyła sobór w dn. 4 grudnia 1563 r. Z polskich biskupów brali udział i podpisali uchwały soboru: kardynał Stanisław Hozjusz, prymas Polski, jeden z przewodniczących i najwybitniejszych członków soboru, Walenty Herburt, biskup przemyski, i Stanisław Falęcki, sufragan gnieźnieński.
