Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Unitarjusze

<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Piekarski
Tytuł Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1930
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne U – wykaz haseł
U – całość
Indeks stron

Unitarjusze, zwolennicy sekt protestanckich, które nie uznają dogmatu o Trójcy św. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa tezy unitarjańskie głosili antytrynitarjusze (ob.). W XVI wieku powstała w Siedmiogrodzie nazwa unitarjuszów, z powodu nauki, którą, tam szerzyli od r. 1563 Franciszek Dawidis, kaznodzieja nadworny Jana Zygmunta Zapolji, i jego lekarz nadworny Blandrata. W Polsce ogłosił ją Faustus Socinus, którego zwolenników nazwano socynianami. Obecnie nazwę unitarjuszów noszą sekty, założone w r. 1774 w Londynie i Birmingham przez Lindsaya i Pristleya. Wyznawanie nauki unitarjańskiej było w Anglji zakazane pod karą śmierci aż do r. 1813. Po zniesieniu tego zakazu sekty te rozszerzyły się szybko i liczą obecnie 364 gminy, połączone w stowarzyszenie „British and foreign Unitarian Association“. Unitaryzm jest typową sektą protestancką, gdyż nie posiada żadnej nauki wiary i wyznaje tylko jedną tezę negatywną, zaprzeczenie katolickiego dogmatu o Trójcy św.
W Ameryce unitaryzm rozwinął się na koszt sekt kongregacjonalistów (ob. Independenci) i purytanów (ob.). Liczy obecnie około 460 gmin i posiada słynny uniwersytet Harwarda w Cambridge, w Stanie Massachusetts.

W Siedmiogrodzie liczy ok. 75.000 wyznawców z siedzibą konsystorza w Koloswarze. W Norwegji istnieje gmina unitarjuszów w Oslo. Od r. 1901 odbywają się co dwa lata międzynarodowe kongresy unitarjuszów.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.