Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów/Tablice

<<< Dane tekstu >>>
Autor Jan Pietraszek
Tytuł Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów i ich pomocników na drogach żelaznych
Pochodzenie Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów
Wydawca Towarzystwo Dróg Żelaznych Warszawsko-Wiedeńskiéj i Warszawsko-Bydgoskiéj
Data wyd. 1873
Druk J. Berger
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron


TABLICE
SŁUŻĄCE DO UŻYTKU TECHNICZNEGO.




TABLICA I
Miary długości.


1.   Anhalt, jak w Prusach.
2.   Badeńskie, 1 stopa = 10 cali = 0,3 metra; 1 mila = 2-m godzinom = 29629 stóp = 65 geograficznym milom.
3.   Bawarya, 1 stopa = 12 cali = 129,38 paryzkich linij, 1 pręt = 10 stopom.
4.   Belgia, jak we Francyi.
5.   Dania, jak w Prusach.
6.   Anglia, 1 yard = 3 stopy = 33 cali = 405,3425 linij paryzkich; 1 pręt = 5½ yardów; 1 mila = 5280 stóp = 29 niemieckiéj mili.
7.   Francya. dawna stopa = 12 cali = 144 linij = 0,324,839 metrów; 1 toise = 6 dawnych stóp; 1 metr = 10 decimetrów = 100 centimetrów = 1000 millimetrów; 1 dekametr = 10 metrom; 1 hektometr = 100 metrom; 1 kilometr = 1000 metrom; 1 nowa stopa = ⅓ metra; 1 nowy sążeń toise = 2 metrom; 1 mila (lieue) = 10,000 metrów = 1⅓ mil niemieckich. 1 lieu marynarska których idzie 20 na stopień = 5,556 kilometrów; dawna lieu pocztowa = 3,898 kilometrów; jedna mila geograficzna, których idzie 60 na stopień = 1,852 kilometrom.
8.   Włochy, 1 mila włoska = ¼ mili niemieckiéj.
9.   Niderlandy, jak Francya.
10.   Norwegia, jak Prusy.
11.   Austrya, 1 stopa wiedeńska = 12 cali = 140,127 linij paryzkich; 1 sążeń = 6 stóp; 1 mila = 4,000 sążni = 24,000 stóp; 1 geograficzna albo niemiecka mila = 23428 stóp wiedeńskich.
12.   Prusy, 1 stopa = 12 cali = 139,13 linij paryzkich; 1 pręt = 12 stopom; 1 mila = 23829 stóp wiedeńskich. Mila szlązka = 20877 stóp reńskich = 6552 kilometrów.
13.   Polska [1], 1 mila polska = 2 pół mili = 4 ćwierć mili = 8 staj = 14,816 łokci, 12 cali, 3 linie, 74 = 8534311,48952 millimetrów = 8,534311 kilometrów = 1,920237 lieu francuzkich = 1,13380 mil pruskich = 1,12516 mil austryackich = 5,30365 mil angielskich = 8 wiorst rossyjskich.
Na traktach pocztowych Królestwa, liczą na 1 milę 7 wiorst; ta więc mila pocztowa krótszą jest od mili polskiéj prawnéj i zawiera tylko 7467465,09278 mm.
Jeden sznur mierniczy = 10 prętom; 1 pręt = 7½ łokciom = 10 pręcików, czyli stóp geometrycznych = 100 ławek = 180 cali = 2160 linij = 4320 millim.
Jeden sążeń = 3 łokciom = 6 stóp = 72 cali = 864 linij = 1728 millimetrów, zatém:
Jeden sążeń n. pols. = 1,728 metrów = 0,88659187 toise francuz. dawnych = 0,8099134 saźeni rossyjskich = 0,9176254 klafter pruskich = 0,911097 klafter wiedeńsk. = 1,889798 yardów angielskich.
Jeden łokreć n. polsk. = 0,576 metra = 255,33846 linij francuzkich dawnych = 0,96719 łokcia polsk. dawnego = 0,886592 łokcia litewsk. = 0,8099134 arszynów rossyjsk. = 0,863647 łokcia pruskiego = 0,739218 łokcia austryackiego = 0,48467 aune franc. dawn. = 0,480 aune franc. nowe = 0,629932 yarda angielsk.
Jedna stopa n. polsk. = 0,288 metra = 0,944899 stóp ross. i (foot) stóp angielsk. = 0,9176254 stóp reńsk., czyli prusk.= 0,911097 stóp wiedeńskich.
Jedna stopa = 12 calom, 1 cal = 12 liniom = 24 millimetrom; 1 linia = 2 millimetrom.
14.   Rossya, 1 stopa = 12 werszkom = 1 angielskiéj stopie = 135,114 liniom paryzkim.
Jeden sążeń = 3 arszynom; 1 arszyn = 28 calom angielskim = 0,700 metra.
Jedna wiorsta = 3500 stóp; 1 czetwert′ = ¼ arszyna = 4 werszkom; 1 wiorsta = 3373,63 stóp wiedeńsk. albo około ⅐ mili niemieckiéj.
Mila litewska = 28530 stóp reńskich = 8,954 kilometrów.
15.   Saksonia, 1 stopa = 12 calom = 0,28319 metra = 125,537 linij paryz.; 1 mila policyjna = 32000 stóp = 28601 stóp wiedeńskich.
16.   Szwecya, 1 stopa = 131615 linij paryzkich; 1 famu = 6 stop (fot) = 72 cali (verctum); 1 pręt = 16 stóp; 1 mila = 6000 famnar = 36000 stóp = 33764 stóp wiedeńsk., czyli około 1½ niemieckiéj mili.

17.   Szwajcarya, nowa mila (Wegstunde) = 16000 stóp; 1 stopa = 0,3 metra.
TABLICA II
Porównanie najważniejszych miar długości.


Metr
Stopa paryzka
Stopa angielska
i rossyjska
Stopa badeńska
Stopa saska
Stopa bawarska
Stopa wiedeńska
Stopa pruska
1 3,07844 3,28090 3,33       3,53120 3,42631 3,16345 3,1862
0,32484 1 1,06577 1,08280 1,14707 1,11300 1,02761 1,0350
0,30479 0,93829 1 1,01598 1,07629 1,04432 0,9642 0,9711
0,3         0,92353 0,98427 1 1,05936 1,02789 0,94903 0,9558
0,28319 0,87178 0,92912 0,94397 1 0,97030 0,89586 0,9023
0,29186 0,89847 0,95756 0,97286 1,03061 1 0,92328 0,9299
0,31611 0,97313 1,03713 1,05370 1,11625 1,08309 1 1,0071
0,31385 0,96618 1,02972 1,04618 1,10828 1,07536 0,99286 1
TABLICA III
Wagi rozmaitych krajów.


1.   Badeńskie: 1 funt = 32 łutom = 500 gramom
Jeden centnar = 100 funtom = 50 kilogram.
2.   Bawarya: 1 funt = 32 łutom = 560 gram.
Jeden centnar = 100 funtom = 112 celnym funtom.
3.   Belgia, jak Francya.
4.   Dania: dawny funt = 32 łutom = 499,309 gram.
Jeden centnar = 100 funtom; 1 nowy funt = 1 celnemu funtowi.
5.   Anglia: 1 funt (avoir du poids) = 453,6 gram.
Jeden angielski funt — około ⅘ wiedeńskich funtów; 1 tonna = 20 centnarów = 2240 funtów = 18 centnarów 15 funtów wagi wiedeńskiéj.
6.   Francya: 1 gramm = wadze jednego sześciennego centimetra wody; 1 kilogram = 1000 grammów; 1 dawny funt = 489,5 grammów; 1 nowy funt = 500 grammów; 1 nowy centnar =100 kilogramów; 1 tonna okrętowa = 1000 kilogramów.
Tak samo i w Niderlandach.
7.   Szwecya, jak Dania.
8.   Austrya: Wiedeński funt handlowy = 32 łutom = 560,012 gramów; 1 centnar = 100 funtom; 1 wiedeński funt handlowy = 1,12 celnych funtów; zatém 1 funt celny prawie = 28 wiedeńskich łutów.
9.   Prusy: 1 nowy funt = 1 celnemu funtowi = 30 łutom = ½ kilograma; 1 nowy centnar = 100 funtów = 50 kilogramów.
10.   Polska: 1 funt = 16 uncyj = 32 łutów = 128 drachm = 384 skrupułów = 9216 granów = 50688 graników = 405504 milligramów.
Centnar = 4 kamieniom = 100 funtom; 1 kamień = 25 funtom.
Jeden funt polski = 405,501 grammom francuzkim = 0,99051 funtom rossyjs. = 0,866996 funtom pruskim = 0,724099 funtom wiedeńskim = 0,894079 pound avoir du poids ang.
11.   Rossya: 1 funt = 32 łutów = 96 zołotników = 409,53 grammów. — Berkowiec = 10 pudom; pud = 40 funtom.
12.   Saksonia: 1 nowy funt = 1 celnemu funtowi; 1 centnar = 100 funtom.
13.   Szwecya: 1 funt = 32 łutów = 425,3395 gramm.
Jeden centnar = 120 funtów; 1 nowy centnar = 100 funtom.
14.   Szwajcarya, jak Badeńskie.
15.   Wagi związku celnego niemieckiego.
Jeden celny centnar = 100 funtów celnych; 1 funt celny = 500 grammów = 30 łutów = 28 łutów wiedeńskich.

TABLICA IV
Porównanie najgłówniejszych wag rozmaitych krajów.
Kilogram
francuzki
Funt
angielski
Funt
rossyjski
Funt
austryacki
Funt niemie-
cki celny
1 2,205   2,442 1,786 2,000
0,454 1 1,195 0,810 0,907
0,409 0,903   1 0,731 0,819
0,560 1,2346 1,367 1 1,120
0,500 1,1023 1,221 0,893 1
TABLICA V
Miary objętości.


1.   Anglia. Jednostką miar objętości do towarów sypkich i płynnych jest galion, zawierający dziesięć funtów handlowych (avoir du poids) wody dystyllowanéj, ważonéj na powietrzu w temperaturze 62° F. (16,66° C.) wysokości barometru 30 cali. Z tego galonu utworzono wszelkie mniejsze i większe miary objętości.
Do towarów sypkich:
Quarter zawiera blizko 10¼ feet cub. (stóp sześciennych) = 8 bushels = 32 pecks = 64 gallons = 256 quarts = 512 pints.

1 Quarter = 290, 689179 litrów francuzkich
= 72, 672295 garncy polskich
= 2, 27101 korcy polskich
= 1, 385930 czetwerti rossyjskich
= 5, 288969 szefli pruskich
= 4, 726706 metrów wiedeńskich.

Zboże, mąka, sól sprzedają się na łaszt load = 5 quarters.
Dawny, czyli Winchester Quarter = 281,888 litrów = 70,4720 garncy polsk. = 2,202 korcy polskich.
Do mierzenia węgli kamiennych, kartofli, ryb, wapna i t. p. służy Chaldron = 12 Sacks = 36 Bushels.
2.   Austrya (Wiedeń).
Miara zbożowa i do stałych towarów jest muth, zawierający 30 metzen.
Metz dzieli się na 2 halbe metzen = 4 viertel = 8 achtel = 16 massel = 32 halbmessel = 64 futter massel = 128 becher.

Metz = 3100, 334 cali sześcien. francuz. dawnych
= 61, 49931 litrów francuz.
= 15, 37483 garńcy polskich
= 0, 293213 czetwierti ross.
Metz = 1, 11795 szefli pruskich
= 0, 21156 quarter ang.

100 metrów wiedeńskich czynią 48,046 korcy polskich.
100 korcy polskich „   208,132 metzów wiedeńskich.
Miara do węgli stübich = 2 metzen = 3074966 garncy polskich. Miara do wapna Kalkmüthel = 2½ metzen = 38,4371 garncy polskich.
Do płynów jednostką jest wiedeńska Mass = 71,334 cali sześciennych francuz. dawnych.
Mass zawiera 4 Seidel = 8 Pfiff.

Eimer = 41 mass = 2924,705 cali sześ. francuz. dawnych
= 58, 01548 litrów i kwart polskich
= 14, 50387 garncy polskich
= 4, 72068 wiedro ross.
= 0, 84445 eimer pruskich
= 12, 77306 galionów angielskich.

Dreiling = 30 fuder = 32 fass = 10 eimer.
100 eimer (wiader) wiedeńs. = 1450⅒ garnc. polskich.
100 garncy polsk. = 6910 eimer wiedeńskich.
3.   Francya, (patrz tablicę VI).
4.   Prusy: Podług zaprowadzonych w r. 1816 miar, stopa sześcienna pruska zawiera 1728 cali sześciennych = 0,0309158 metrów sześcien. = 1,29411 stóp sześ. polsk.
Drzewo opałowe, kamienie, torf, mierzone bywają na sążnie po 108 stóp sześ. (to jest po 6 stóp długości i szerokości, a 3 stopy wysokości). W robotach mularskich i ziemnych, liczą także na pręty sześcienne po 1728 cali sześ., albo na Schachtruthe = 12.12.1. = 144 stóp sześciennych.
Do zboża Szefel berliński zawiera 3072 cali sześciennych pruskich

= 2770, 742 cali sześ. franc. czyli 54,9614 litrów
= 13, 74035 garncy polskich
= 0, 262042 czetwierti ross.
= 0, 893691 metzów wiedeńskich
= 0, 189073 quarterow ang.
128,000 szefli berlińskich = 54961 korcy polsk.

Szeffel = 4 Viertle = 16 metzów po 192 cali sześciennych pruskich.
Jedna metze = 3,43508 litrów i kwart polsk.
Znaczniejsze ilości zboża, liczą się na winsple = 2 malter = 24 szefle.
Jedna tonna = 4 szefle = 64 metzen = 192 viertel.
5.   Polska. Wspólną jednostką miar objętości do rzeczy sypkich i płynów jest kwarta równa litrowi francuzkiemu. Kwart 4 idzie na garniec.

Garniec = 2891954 cali sześć. polsk. nowych
= 201, 649664 cali sześ. franc. dawnych
= 4, ... litry francuzkie
= 1, 061314 garncy dawn. polsk.
= 1, 416830 garncy litewskich
= 1, 2205406 garncy ross.
= 1, 1644535 metzen pruskich
= 1, 040662 massel wiedeńskich
= 0, 880666 gallonów ang.

Do towarów sypkich używa się korzec = 4 ćwierci = 32 garncy.

Korzec = 128, 00 .. litrów francuzkich
= 1, 061314 korcy dawnych pols.
= 0, 314852 beczek litewskich
= 0, 6102703 czetwierti ross.
= 2, 328907 szefli pruskich
= 2, 081324 metzen wiedeńs.
= 0, 440333 quarterów ang.
= 10, 24|3} boisseau francuzkich.

Do płynów służy ten sam garniec, jaki do towarów sypkich zatém:

Garniec polski = 4,0 ... litrów francuzkich
= 1,061314 garncy dawnych polsk.
= 1,416830 garncy litewskich
= 1,2205406 garncy ross.
= 1,1644535 metzen pruskich
= 1,040662 massel wiedeńskich
= 0,880666 gallonów ang.
Garniec polski = 1,416830 garncy litewskich
= 0,3254775 wiedro ross.
= 0,05822267 eimer prusk.
= 0,06894712 eimer wiedeńsk.
= 0,88066573 gallon ang.
= 4,0 .. pintes franeuzki.

Jedna beczka = 25 garncy = 100 kwart.
5.   Rossya: Przy budowach liczy się ziemia, piasek i t. d. na sażeny kubiczne:

Jeden sażen kubiczny = 343,0 stóp kub. ang.
= 9,7122 metrów kub.
= 1,88228 sążni kub. polsk.

Beczka wapna = 400 funtom = ⅟48 sażenia kub.
Drzewo opałowe liczy się na sażeny; w Petersburgu prawnie sążeń = ¾ saż. kub. = 257¼ stóp kub.
W Moskwie prawnie sażen. = ⅚ saż. kub. = 285⅚ stóp kub.
Do zboża jednostką miary sypkiej jest garniec,

prawnie garniec = 200 .. cali sześ. ang.
= 3,277235 litrów francuz, i kwart polskich.
= 0,819309 garnca polsk.
= 1,160830 garnca litewsk.

Czetwiert′ = 2 ośminom = 4 pajokom = 8 czetwerikom = 64 garncom.

Czetwiert′ = 12800, .. cali sześ. ang.
= 209, 743053 litrów franc. i kwart polsk.
= 52, 435763 garncy pols.
= 1, 638617 korcy polsk.
= 74, 292700 garncy litewskich.
= 3, 816188 szefli pruskich
= 3, 410495 metzen wiedeńskich
= 0, 721537 quarter angielski.

Towary suche sprzedają się na wagę, a nawet zboże jéj podlega w magazynach rządowych.
I tak: czetzoiert′, czyli kul trzymać powinien:

Mąki żytniéj bez worka 290 ℔, z workiem 300 ℔
Kaszy     „     „ 310 „ 320 „
Żyto     „ „     „ 360 „
Owies     „   „ z workiem 220 „
    „   świéży     „ 237 „
Jęczmień 260

Siano sążeń kub. = 20 pudów = 800 funtów.
Do płynów:
Wiadro = 10 stoof = 10 czarek.

Urzędowe wiadro = 750, .... cali sześć, ang.
= 12, 289632 litr. franc. i kwart polsk.
= 3, 072408 garncy polsk.
= 4, 353091 garncy litewskich.
= 0, 178884 eimer pruskich
= 0, 211834 eimer wiedeńs.
= 2, 705766 galion ang.

Stoof = 75, cali sześ. ang. = 1,229 litr. i kwart pols.
Flaszka = ¾ stoof = 56¼ cali sześ. ang. = 0,92174 litrów i kwart polskich.

Na komorze celnej liczy się beczka = 400, pipe = 360, oxhoft = 180, aam = 120, anker = 30, stekan = 15 stoof rossyjskich.
TABLICA VI
System dziesiętny czyli metryczny [2].
I. Miary długości.

Jednostką zasadniczą miar długości jest metr, który jest dziesięciomilionową cząstką, czwartéj części południka ziemskiego, albo 40-sto milionową cząstką obwodu ziemi zmierzoną na południku przechodzącym przez Paryż. Południk ten zawiera 400 stopni; jeden stopień oceniony ostatecznie i niezmiennie na 51307,4 toises fr., czyli 307844,4 stóp paryz. daw., podzielony został na sto tysięcy części; część taka stutysięczna jednego stopnia zowie się metrem i jest jednostką miar długości.
Podział tak większych jak mniejszych części miary francuzkiéj jest dziesiętnym. Większe od metra części nazwano z greckiego 10 deca, 100 hecto, 1000 kilio, 10,000 myria; mniejsze z łacińskiego ⅒ deci, ⅟100 centi, ⅟1000 mili. I tak:
Czwarta część południka ziemskiego = 100 stopni (dégrés), 1 dégré = 10 myriametres; 1 myriametre = 10 kilometres; 1 kilometre = 10 hectometres;

1 hectometre = 10 decametres.
Decametre = 10 metrów.
Hectometre = 100
Kilometre = 1000
Myriametre = 10000
Decimetre jest częścią 10 metra.
Centimetre   „       „ 100
Millimetre   „       „ 1000
Dix-millimetre „       „ 100000
Jedna mila francuzka lieue równa się 4444,4444 metrów (=2572,016 sąż. pols.); (25 lieue idzie na 1 stopień (⅟360)° geogr.). Jedna mila morska (lieu—marine) = 5555,5556 metrów (20 na 1 stopień (⅟360)° geogr.). 9 lieus marines = 5 myriametres.
II. Miary ciężarów.

Jednostką zasadniczą jest gramm, równający się wadze jednego centimetra sześciennege wody destyllowanéj, temperatury + 4° C. zważonéj w próżni.

Decagramme = 10 grammów.
Hectogramme = 100
Kilogramme = 1000
Myriagramme = 10000
Decigramme jest częścią 10 gramma.
Centigramme 100
Milligramme 1000
Dix-milligramme 10000

Jedna tonna = 1000 kilogramów, jest to waga jednego metra sześciennego wody.

III. Miary powierzchni.

Jednostką téj miary jest are, równający się kwadratowi mającemu za boki po 10 metrów, czyli 100 metrów kwadratowych (= 5,3583 prętów □ polsk. Mórg pols. = 300 prętów).

Hectare     = 100 ares.
Centiare jest częścią 100-ną ara.
IV. Miary objętości.

Jednostką téj miary jest metr sześcienny, który Francuzi nazywają Stère, i który służy do mierzenia drzewa opałowego. Tysiączna część metra sześć, nazywa się decimetrem sześć., który równa się jednemu litrowi (1 litr = 1 kwarcie pols., a 1 litr wody waży lkilogram, czyli funtów pols. 2,466).

Decalitre = 10 litrów.
Hectolitre = 100
Kilolitre = 1000
Myrialitre = 10000
Decilitre jest częścią 10 litra.
Centilitre 100
Millilitre 1000
Dix-millilitre 10000
V. Monety.

Jednostką jest frank srebrny ważący 5 grammów, gdzie znajduje się ½ gramma miedzi.

1 franków: Decime jest częścią 10 franka.
10 Centime   „ 100
100 Millime     „ 1000



TABLICA VII
a)   Prawidła empiryczne, służące do oznaczenia powierzchni ogrzewalnéj kotła.

Powierzchnia ogrzewalna kotłów parowych oznacza się pospolicie za pomocą następujących danych:
Na siłę jednego konia parowego przy maszynach stałych, liczy się zwykle 1,5 metra kwadr.; a przy maszynach używanych w żegludze parowéj i na kolejach żelaznych, liczy się od 0,8 do 1 metra kwadratowego.
1 metr kwadratowy powierzchni ogrzewalnéj daje:

w 1 sekundzie czasu 0,0067 kilogr. pary.
w 1 minucie 0,4     „         „
w 1 godzinie 24     „         „

Dla wyprodukowania 1 kilogramu pary w jednéj sekundzie, potrzeba jest 150 metrów kwadratowych powierzchni ogrzewalnéj.
Dla wyprodukowania 1 kilogr. pary w jednéj minucie, potrzeba jest 2,5 metrów kwadr, powierzchni ogrzewalnéj.
Dla wyprodukowania 1 kilogr. pary w jednéj godzinie, potrzeba jest 0,041 metr, kwadr, powierzchni ogrzewalnéj.

b)   Ruszta.

Oznaczywszy przez W ilość węgla w kilogramach, przez D ilość drzewa w kilogramach, mającą się spalić na ruszcie w przeciągu jednéj godziny; przez N liczbę koni parowych kotła, do którego ruszt należy, to powierzchnia rusztu R będzie:

R = N/10 = W/50 = D/100 · –

Otwory między rusztami powinny wynosić: dla węgla ¼, a dla drzewa ⅓ całéj powierzchni rusztów.

c)   Kominy.

Wymiary kominów murowanych, dadzą się oznaczyć z dokładnością dostateczną dla praktyki, podług poniższych prawideł:
Jeżeli nazwiemy przez:
W   ilość węgla kamiennego w kilogramach, mającego się spalić na ognisku w ciągu jednéj godziny;
D   ilość drzewa, mającego się spalić na ognisku w godzinie czasu;
P   ilość powietrza w kilogramach, przepływającego kominem w przeciągu jednéj godziny;
N   liczba koni parowych kotła lub maszyny;
H   wysokość komina;
Ω   dolny przekrój komina;

d   dolny otwór komina w metrach;
d,  górny
e   dolną grubość muru komina
e,  górną
to mając z 4-ch ilości: N, W, D, P jednę nie wiadomą, takową zawsze w sposób następujący znajdziemy:
N = W/6 = D/12 = P/132·
W = 6 N = D/2 = P/22·
D = 12 N = 2 W = P/11·
P = 132 N = 11 D W = 22 W. –

Następnie znajdziemy główne wymiary komina z następującego wyrażenia, jeżeli wysokość komina jest daną:

d, = d – 0,013 H.
e, = 0,18 ᵐ·
e = 0,18 + 0,015 H.

Kominom wolno stojącym daje się zwykle za wysokość 25 razy wziętą średnicę dolną. Wymiary takich kominów w metrach są następujące:

H = 5,03 (N) = 2,45 (W) = 2,90 (D) = 0,65 (P)⅖.
d = H/25
d₁ = d – 0,013 H.
e₁ = 0,18 ᵐ·
e = 0,18 + 0,015 H.
Wypadki otrzymane z przywiedzionych tutaj formuł, obejmuje tablica IX, na str. 536 i 537 pomieszczona.
TABLICA VIII
Redukcya skal termometrycznych.

Jeżeli oznaczymy pewną temperaturę na termometrze Réaumura przez R, Celsiusza przez C i Fahrenheita przez F, otrzymamy:
F = 32 + 95 C = 32 + 94 R.
C = 59 (F–32) = 54 R.
R = 49 (F–32) = ⅘ C.
Następująca tablica obejmuje wartości: C, R i F odpowiadające różnym temperaturom:

C. (elsiusz) R. (éaumur) F.(ahrenheit)
1 0,8 33,8
10 8 50
20 16 68
30 24 86
40 32 104
50 40 122
60 48 140
70 56 158
80 64 176
90 72 194
100 80 212
TABLICA IX
Wymiary używane przy budowie murowanych wolno stojących kominów parowych.
N H d d₁ e e₁ W D
Liczba koni
parowych
Wysokość komina
Dolna szerokość światła
Górna szerokość światła
Dolna grubość muru
Górna grubość muru
Ilość spalonego
węgla w 1éj godzin.
Ilość spalonego
drewna w 1éj godzin.
w metr. w metr. w metr. w metr. w metr. w kilogr. w kilogr.
8 12 0,48 0,32 0,36 0,18 52,8 105
10 13 0,52 0,35 0,38 0,18 64,2 128
12 14 0,56 0,38 0,40 0,18 77,4 154
15 15 0,60 0,41 0,42 0,18 91,8 183
18 16 0,64 0,43 0,43 0,18 108 216
21 17 0,68 0,46 0,45 0,18 162 252
24 18 0,72 0,49 0,46 0,18 145 290
27 19 0,76 0,51 0,48 0,18 166 332
31 20 0,80 0,54 0,49 0,18 189 378
35 21 0,84 0,57 0,51 0,18 214 428
40 22 0,88 0,59 0,52 0,18 240 480
44 23 0,92 0,62 0,54 0,18 268 536
N H d d₁ e e₁ W D
Liczba koni
parowych
Wysokość komina
Dolna szerokość światła
Górna szerokość światła
Dolna grubość muru
Górna grubość muru
Ilość spalonego
węgla w 1éj godzin.
Ilość spalonego
drewna w 1éj godzin.
w metr. w metr. w metr. w metr. w metr. w kilogr. w kilogr.
49 24 0,96 0,65 0,55 0,18 298 596
55 25 1,00 0,68 0,57 0,18 330 660
60 26 1,04 0,70 0,58 0,18 364 728
66 27 1,08 0,72 0,60 0,18 400 800
73 28 1,12 0,75 0,61 0,18 439 878
89 29 1,16 0,78 0,63 0,18 481 962
86 30 1,20 0,81 0,64 0,18 521 1042
94 31 1,24 0,84 0,66 0,18 565 1130
100 32 1,28 0,86 0,67 0,18 600 1200


(Resultate für den Maschinenbau von F. Redtenbacher).
TABLICA X
Stosunki konstrukcyjne wykonanych parowozów [3].

Przez porównanie wymiarów 18-stu zbudowanych i czynnych już parowozów, otrzymujemy następujące średnie stosunki:
Należy rozumieć przez:
d   średnicę cylindra parowego w metrach,
O   przekrój cylindra parowego w metrach kwadratowych,
F   całkowitą powierzchnię ogrzewalną w metrach kwadratowych,
δ   średnicę rury płomiennéj w metrach.

Kocioł parowy.
Długość rusztu ............. = 0,114
Szerokość rusztu ............ = 0,114
Powierzchnia rusztu (0,114 × 0,0114) ..... = 0,013
Wysokość najniższéj rury płomiennéj nad rusztem . = 0,080
Wewnętrza średnica rury płomiennéj max. 0,037 metrów.
min. 0,45
Liczba rur płomiennych .......... = 0,0033 F/δ²
Długość rur .............. = 87 δ
Grubość ściany rury płomiennéj ....... = 0,002 metrów.
Powierzchnia ogrzewalna wszystkich rur .... = 0,92 F
Summa przekroju wszystkich rur ................... = 0,00269 F
Powierzchnia ogrzewalna ogniska .................. = 0,08 F
Całkowita powierzchnia ogrzew. kotła ................. = F
Odległość ściany tylnéj ogniska od ściany tylnéj płaszcza w świetle ....... = 0,08 metrów
Odległość ścian bocznych ogniska od ścian bocznych płaszcza w świetle ..... = 0,08 metrów
Długość tybli miedzianych (Steif-Bolzen) łączących ściany ogniska ze ścianami płaszcza = 0,12 metrów
Średnica tybli .......................... = 0,02 metrów
Wewnętrzna średnica kotła cylindrowego otaczającego rury ......... = 0,124
Długość tego kotła ........................ = 0,84 δ
Grubość ścian tego kotła ..................... = 0,0013
Grubość blachy płaszcza ogniskowego ................. = 0,0014
Grubość blachy podniebienia miedzianego w ognisku ............ = 0,0014
Grubość blachy ściany tylnéj i ścian bocznych miedzianych w ognisku ...... = 0,0014
Grubość blachy ściany szczytowéj rurowéj w ognisku ............ = 0,0024
Przekrój otworu klapy bezpieczeństwa ................. = 0,001 F.
Pompy.
Średnica tłoka .......... = 0,0128
Skok tłoka ............ = 0,12 metrów
Średnica otworu wentyla ....... = 0,0058
Średnica rur ssących i tłoczących .... = 0,0058
Komunikacje parowe i regulator, czyli przepustnica.
Największy przekrój przepustnicy .......... = 0,00018 F
Wewnętrzna średnica rury parowéj przypływowéj (Zuleitungsrohr) = 0,016
Przekrój téjże rury ................ = 0,0002 F
Przekrój rur, któremi para wpada do komory parowéj cylindrów = 0,001 F
Przekrój rury odpływowéj (Blasrohr) ......... = 0,0002 F
Przekrój ujścia téjże rury ........ maximum = 0,00017 F
minimum = 0,0000273 F.
Stawidło (szyber).
Kanał przypływowy stosunek szerokości do wysokości = 6,91
przekrój = 0,000132 F = 0071. O
Kanał odpływowy stosunek szerokości do wysokości = 3,65
przekrój = 0,000237 F = 0014. O
Długość stawidła ............. = 0,03 = 0,63 d
Szerokość ............... = 0,04 = 0,82 d
Powierzchnia .............. = 0,0012 F = 0,59. O
Cylinder parowy.
Przekrój cylindra (parowozu z dwoma cylindrami) .. = 0,00136 F
Średnica cylindra parowego d ......... = 0,0416
Długość skoku tłoka ............ = 1,57 d
Długość trzona .............. = 3,84 d.
TABLICA XI
Wymiary główne parowozów podług Armengaud i Barraultʼa.


Wyszczególnienie przedmiotu Pociągi mieszane Pociągi towarowe Pociągi osobowe
Warsztaty kolei północnéj fracuzk.
Derosne i Cail w Paryżu
Derosne i Cail w Paryżu
Metrów Metrów Metrów
Kocioł parowy.
Powierzchnia rusztu     1,048     0,845     1,417
Liczba rur płomiennych 125 125 171
Średnica ich wewnętrzna     0,046     0,045     0,047
Powierzchnia tychże rur 68,10 66,50 94,96
ogniska v. paleniska   6,25   5,01   7,37
Całkowita powierzchnia ogrzewalna 74,35 71,51 102,33  
Średnica kotła cylindrowego   0,95   0,95   1,20
Długość tegoż   3,35   3,68   3,55
Objem wody w kotle     2,427     2,228     2,779
pary     1,469     1,167     0,615
Długość dymnicy     0,665     0,849     0,675
Szerokość i wysokość     1,188     1,128     1,200
Średnica komina     0,318     0,328     0,400
pompy zasilającéj     0,060     0,105     0,064
Skok pompy zasilającéj     0,560     0,116     0,550
Największy przekrój przepustnicy (regulatora)       0,0112       0,0132       0,0132
Wyszczególnienie przedmiotu Pociągi mieszane Pociągi towarowe Pociągi osobowe
Warsztaty kolei północnéj fracuzk.
Derosne i Cail w Paryżu
Derosne i Cail w Paryżu
Metrów Metrów Metrów
Mechanizm.
Przyśpieszenie stawidła w stopniach (Voreilen des Schiebers; avance du tiroir) 30° 30° 15°
Przyśpieszenie linijne przy wpływie 0,004 0,004 0,004
    „ „     ujściu 0,026 0,026 0,032
Nakrycie wewnętrzne stawidła (z każdéj strony) 0,001 0,001 0,0068
Nakrycie zewnętrzne stawidła (z każdéj strony) 0,025 0,024 0,028
Stosunek rozszerzalności (ekspansyi) maximum 0,80   0,80   0,80  
Stosunek rozszerzalności (ekspansyi) minimum 0,25   0,25   0,25  
Promień mimośrodu stawidłowego 0,058 0,058 0,092
Kanał wchodowy długość 0,250 0,250 0,300
szerokość 0,040 0,040 0,050
Kanał wychodowy długość 0,250 0,250 0,300
szerokość 0,075 0,076 0,090
Stawidło długość 0,245 0,244 0,286
szerokość 0,310 0,312 0,360
Odległość cylindrów od środka do środka 1,880 2,076 1,850
Średnica cylindrów 0,380 0,380 0,400
Całkowita wewnętrzna długość cylindrów 0,720 0,742 0,682
Długość trzona korbowego 1,825 1,470 2,310

Wóz.
Odległość belek podłużnych ramy 1,223 1,223 1,350
Wysokość ramy 0,200 0,200 0,220
środków buforowych po nad szynami 0,955 0,955 0,950
Odległość tychże od siebie 1,727 1,727 1,727
Resory osi środkowéj długość 0,950 0,950 0,966
szerokość 0,090 0,090 0,100
wysokość w środku 0,158 0,140 0,115
strzała 0,054 0,080 0,115
Średnice kół osadzonych na osi śodkowéj 1,740 1,220 1,220
„   tylnéj 1,740 1,220 2,100
„   przedniéj 1,040 1,220 1,350
Oś środkowa średnica czopa 0,160 0,160 0,180
długość czopa 0,150 0,150 0,250
średnica głowy piastowéj 0,180 0,180 0,190
grubość w środku 0,160 0,155 0,150
Odległość wewnętrzna kół 1,355 1,355 1,355
Śladomiar wewnętrzny 1,440 1,440 1,440
Odległość osi zewnętrznych 4,420 2,935 4,860
osi przedniéj od środkowéj 2,200 1,585 2,300
Stożkowatośó (koniczność) tychże 20 20 20

Waga.
Tonnów Tonnów Tonnów
Ciężar parowozu bez wody 21,710 20,072 24,197
z wodą 24,397 22,300 27,319
Ilość wody w tendrze   5,783   5,783   6,390
Ciężar koksu lub węgla   1,750   1,750   1,225
Ciężar tendra próżnego   7,366   7,366   9,951
Ciężar tendra obładowanego 14,899 14,899 17,566
Uwaga.   1 Tonna francuzka = 1000 kilogramów.
= 2000 funtów celnych.
TABLICA XII
ciężary gatunkowe.
I. Ciała stałe.
Alabaster ............    2,70
Ałun .............. 1,7 do 1,8
Antracyt ............ 1,4 1,48
Antymon ............ 6,65 6,72
Arszenik ............ 5,63 5,96
Azbest ............. 2,10 2,80
Asfalt ............. 1,07 1,16
Bazalt ............. 2,72 2,86
Bursztyn ............ 1,06 1,09
Białokrusz (Bleiglatte) ........ 9,3 9,5
Cegła zwyczajna ......... 8,67 8,95
Bronz .............. 1,40 2,20
Cynk lany ............ 6,86 7,22
    „    walcowany .......... 7,19 7,86
Cyna ............. 7,29 7,47
Ciało ludzkie ........... 1,07 1,11
Drzewo korkowe ......... 0,240
    „ sosnowe .......... 0,38 0,79
    „ olszowe ......... 0,42 0,68
    „ jodłowe .......... 0,49 0,75
    „ lipowe .......... 0,559 0,604
    „ mahoniowe ......... 0,563 1,063
    „ wiśniowe ......... 0,577 0,715
    „ brzozowe ......... 0,60 0,80
    „ dębowe ......... 0,62 0,85
    „ bukowe .......... 0,63 0,85
Drewno jabłoń ..........    0,67 0,79
    „ orzechowe ......... 0,660
    „ klonowe ......... 0,65 0,69
    „ gruszkowe ......... 0,65 0,73
    „ grabowe ......... 0,769
    „ hebanowe zielone ....... 1,210
    „ hebanowe czarne ...... 1,180
    „ bukszpanowe ........ 0,942
    „ francuzkie guajak ...... 1,33
    „ liściaste suche średnionasycone wodą 0,659 i 1,110
    „ iglaste suche średnionasycone wodą 0,453 i 0,839
Galena (kruszec ołowiany) ...... 7,4 do 7,6
Gips lany i wyschnięty ....... 0,973
Gnajs .............. 2,50 3,05
Glina ............. 1,52 2,85
Jęczmień ............ 1,278
Kamień budowlany ........ 2,5
Kauczuk ............. 0,925 0,934
Kość słoniowa .......... 1,80 1,92
Kamień wapienny ......... 2,46 2,84
Krzemień zwyczajny ........ 2,3 2,7
Koks ............. 0,40
Kréda biała ........... 1,8 2,66
Kwarc młynarski .......... 1,24 2,61
Lód ............. 0,916 0,927
Masło ............. 0,943
Metal dzwonowy ......... 8,81
    „     działowy .......... 8,788
Miedź lana ........... 8,59 8,90
    „     kuta ............ 8,88 9,00
    „     w drucie .......... 8,78 8,95
Marmur ............. 2,52 do 2,85
Mur z kamienia łamanego ......    2,40 2,46
  „    z piaskowca .......... 2,05 2,12
  „    z cegły ........... 1,47 1,70
Mąka pszenna .......... 1,56
Mosiądz lany .......... 8,40 8,71
w blasze ......... 8,52 8,62
w drucie ......... 8,34 8,73
Ołów .............. 11,33 11,45
Pumeks ............ 0,91 1,65
Platyna ............. 20,9 21,5
Porfir ............. 2,4 2,8
Porcelana ............ 2,38 2,49
Piasek drobny i suchy ....... 1,40 1,64
wilgotny ........ 1,90 1,95
„     gruby „  ........ 1,37 1,49
Piaskowiec ............ 1,90 2,70
Pszenica ............ 1,346
Skałka (krzemień) ......... 2,58 2,59
Smoła ............. 1,15
Szkło butelkowe .......... 2,73
    „     szybowe .......... 2,642
    „     kryształowe ......... 2,89
    „     zwierciadłowe ........ 2,465
    „     flintglas .......... 3,20 3,78
Sól kuchenna .......... 2,10 2,17
Srebro lane ........... 10,10 10,47
„     kute ........... 10,51 10,62
Stal cementowa .......... 7,26 7,80
  „     fryszowana ......... 7,50 7,81
  „     lana ............ 7,83 7,92
Tłuszcz ............ 0,92 0,94
Wapno palone ........... 2,3 do 3,18
„     gaszone .........    1,64 1,86
Węgiel z drzewa iglastego ....... 0,28 0,44
„     z dębiny ......... 0,573
„     kamienny ......... 1,21 1,51
„     brunatny ......... 1,22 1,29
Wosk .............. 0,97
Żelazo kute ........... 7,66 7,79
    „     lane ............ 7,0 7,5
    „     w drucie .......... 7,6 7,75
Ziemia gliniasta zbita i świéża ..... 2,060
    „     „     sucha ..... 1,930
„     ogrodowa twarda świéża .... 2,050
    „     „     sucha ..... 1,630
    „ sucha chuda ..... 1,338
Złoto szczere (kruszec) ....... 14,6 19,1
    „     lane ............ 19,25
    „     kute ........... 19,5
Żywica sosnowa .......... 1,073
Żyto .............. 0,776
II. Ciała płynne.
Alkohol przy 20° C. ......... 0,792
Eter     „  .........    0,716
Kwasy: saletrowy przy 20°C. ..... 1,522
„     solny   „   15°C. ..... 1,192
„     siarkowy bezwodny przy 20°C. .. 1,970
Mléko ............. 1,02 do 1,04
Oleje: oliwa przy 12° C. ....... 0,919
    „     oléj lniany przy 12° C. ..... 0,940
    „     oléj rzepakowy 15°C. ...... 0,918
Piwo ............. 1,023 1,034
Woda morska ........... 1,02 do 1,04
    „     dystyllowana ........    1,00
Wino reńskie ........... 0,992 1,002
Rtęć (merkuryusz) przy 0°C. ..... 13,550 13,575
III. Ciała gazowe.
   W temperaturze 0° przy ciśnieniu 0,76 metr. ciężar gatunkowy powietrza, które ze względu na wodę = 0,0013, przyjęte jest tutaj za jedność:
Dymy rtęciowe .......... 6,976 do 7,03
    „     siarkowe .........    3,01
Gaz kwas węglowy ......... 0,941
  „     wodorodno-węglisty:
  1° tworzący oleje ......... 0,985
  2° gaz kopalniany ........ 0,559
Gaz kwasorodny .......... 1,103
  „     z węgla kamiennego ...... 0,5 0,6
  „     saletrorodny ......... 0,976
  „     wodorodny ......... 0,0688
Para alkoholowa .......... 1,613
Powietrze atmosferyczne ...... 1,000
Para wodna ........... 0,624
Para wodna nasycona przy 100°C ... 0,470
TABLICA XIII
Ciśnienie pary i jéj temperatura.
Podług doświadczeń Régnault’a.
Ciśnienie pary Temperatura podług Celsiusza Ciśnienie pary Temperatura podług Celsiusza
Atmosfer Stopni Atmosfer Stopni
  1 100,0 15 198,8
  2 120,6 16 201,9
  3 133,9 17 204,9
  4 144,0 18 207,7
  5 152,2 19 210,4
  6 159,2 20 213,0
  7 165,2 21 215,5
  8 170,8 22 217,9
  9 175,8 23 220,3
10 180,3 24 222,5
11 184,5 25 224,7
Chcąc ciśnienie na cal □ wyrażone w atmosferach otrzymać w funtach, należy liczbę atmosfer, pomnożyć przez 15; gdyż 15 funtów wyraża ciśnienie jednéj atmosfery.

I odwrotnie: mając wiadomą liczbę funtów pod ciśnieniem których kocioł pracuje, łatwo jest oznaczyć liczbę atmosfer; jeżeli tylko ilość funtów podzielimy przez 15.

TABLICA XIV
Objętość gatunkowa pary.
Ciśnienie
pary
w atmosfer.
Temperatura
podług
Celsiusza
w stopniach
Objętość
gatunkowa
pary
Ciśnienie
pary
w atmosfer.
Temperatura
podług
Celsiusza
w stopniach
Objętość
gatunkowa
pary.
  ½   82 3229   3½ 139 535
1    100 1700 4 144 477
106 1384 5 152 388
112 1190 6 159 326
117 1020 7 165 282
2    121   900 8 171 248
128   733 9 177 221
3    134   620 10   181 200


Z téj tablicy widzimy jak szybko zmniejsza się objętość pary w miarę zwiększania się ciśnienia i temperatury. Kiedy np. jeden cal sześcienny wody pod ciśnieniem jednéj atmosfery i w temperaturze 100° daje pary 1700 cali sześciennych, to tenże sam cal sześcienny wody pod ciśnieniem 10-ciu atmosfer i w temperaturze 181° daje tylko 200 cali sześciennych pary.
Z téj tablicy daje się także łatwo obliczyć ilość wody, jaką należy w pewnym czasie wyparować, aby z niéj otrzymać daną ilość pary pewnego ciśnienia. Przypuściwszy np., że do poruszenia maszyny parowéj potrzebny jest kocioł parowy produkujący w minucie 480 stóp sześciennych pary ciśnienia 5 atmosfer, to tablica wskaże, że do tego celu w tymże samym czasie potrzeba jest wody 480388 = 1,23 stóp sześciennych.




TABLICA XV
Siła parowania niektórych materyałów.
RODZAJ MATERYAŁU 1 funt paliwa może wyparować wody funtów
   Koks czysty ............ 7   
   Węgiel najlepszego gatunku 2% popiołu .. 7   
   Węgiel dobry 10% popiołu ....... 6   
   Węgiel zwyczajny 20% popiołu ..... 5   
   Węgiel brunatny zwyczajny ....... 3   
   Węgiel brunatny ordynaryjny ......
   Drzewo zupełnie suche ........
   Drzewo na powietrzu suszone ...... 3   
   Torf najlepszy ........... 3   
   Torf zwyczajny ...........
TABLICA XVI.
Waga blachy metalowéj.
Grubość blachy
w millimetrach
Waga w kilogramach jednego metra kwadratowego
Blacha żelazna
Blacha miedziana
Blacha mosiężna
Blacha ołowiana
Blacha cynkowa
Blacha srebrna
  1     7,788   8,788   8,508 11,3523   6,8610 10,4743
  2   15,576 17,576 17,016 22,7046 13,7220 20,9486
  3   23,364 26,364 25,524 34,0569 20,5830 31,4229
  4   31,152 35,152 34,032 45,4192 27,4440 41,8972
  5   38,940 43,940 42,540 56,7615 34,3050 52,3715
  6   46,728 52,728 51,048 68,1138 41,1660 62,8458
  7   54,516 61,516 59,556 79,4661 48,0270 73,3201
  8   62,304 70,304 68,064 90,8184 54,8880 83,7944
  9   70,092 79,092 76,572 102,1707 61,7490 94,2687
10   77,880 87,880 85,080 113,523   68,610   104,743  
11   85,668 96,668 93,588 124,875   75,471   115,217  
12   93,456 105,456 102,096 136,227   82,332   125,691  
13 101,244 114,244 110,604 147,579   89,193   136,165  
Grubość blachy
w millimetrach
Waga w kilogramach jednego metra kwadratowego
Blacha żelazna
Blacha miedziana
Blacha mosiężna
Blacha ołowiana
Blacha cynkowa
Blacha srebrna
14 109,032 123,032 119,112 158,931   96,054 146,639
15 116,820 131,820 127,620 170,283 102,915 157,113
16 124,608 140,608 136,128 181,635 109,776 167,587
17 132,396 149,396 144,636 192,987 116,637 178,061
18 140,181 158,184 153,144 204,339 123,498 188,535
19 147,972 166,972 161.652 215,691 130,359 199,009
20 155,760 175,760 170,160 227,043 137,220 209,483
21 163,548 184,548 178,668 238,395 144,081 219,957
22 171,336 193,336 187,176 249,747 150,942 230,431
23 179,124 202,124 195,684 261,099 157,803 240,905
24 186,912 210,912 204,192 272,451 164,664 251,379
25 194,700 219,700 212,700 283,803 171,525 261,853


UWAGA. Piérwszy szereg liczb poziomy, przedstawia ciężary gatunkowe materyałów, które służyły za podstawę do obliczenia niniejszéj tabelli.
TABLICA XVII.
dająca wagę żelaza kwadratowego i okrągłego na długość jednego metra.
Średnica lub bok w mili-
metrach
Żelazo kwa-
dratowe, wa-
ga w kilogra-
mach
Żelazo okrą-
głe, wa-
ga w kilogra-
mach
Średnica lub bok w mili-
metrach
Żelazo kwa-
dratowe, wa-
ga w kilogra-
mach
Żelazo okrą-
głe, wa-
ga w kilogra-
mach
  1 0,0078 0,0066 14 1,528 1,188
  2 0,031   0,022   15 1,755 1,368
  3 0,070   0,044   16 1,996 1,556
  4 0,124   0,092   17 2,254 1,750
  5 0,195   0,152   18 2,527 1,968
  6 0,280   0,212   19 2,815 2,200
  7 0,382   0,288   20 3,120 2,244
  8 0,499   0,380   21 3,439 2,688
  9 0,631   0,488   22 3,725 2,944
10 0,780   0,612   23 4,126 3,204
11 0,943   0,732   24 4,482 3,512
12 1,123   0,868   25 4,875 3,816
13 1,318   1,020   26 5,272 4,124
Średnica lub bok w mili-
metrach
Żelazo kwa-
dratowe, wa-
ga w kilogra-
mach
Żelazo okrą-
głe, wa-
ga w kilogra-
mach
Średnica lub bok w mili-
metrach
Żelazo kwa-
dratowe, wa-
ga w kilogra-
mach
Żelazo okrą-
głe, wa-
ga w kilogra-
mach
27   5,686   4,448   44 15,100 11,836
28   6,115   4,784   45 15,795 12,384
29   6,559   5,136   46 16,504 13,936
30   7,020   5,504   47 17,230 13,504
31   7,495   5,872   48 17,971 14,080
32   7,985   6,248   49 17,727 14,680
33   8,494   6,668   50 19,500 15,292
34   9,016   7,060   55 23,595 18,202
35   9,555   7,488   60 28,080 22,024
36 10,108   7,920   65 32,955 25,842
37 10,678   8,364   70 38,220 29,968
38 11,263   8,820   75 43,875 34,412
39 11,863   9,300   80 49,920 39,160
40 12,480   9,788   85 56,355 44,202
41 13,111 10,276   90 63,180 49,556
42 13,759 10,776   95 70,395 55,218
43 14,422 11,300 100 78,000 61,159
TABLICA XVIII.
dająca wagę żelaza kątowego walcowanego równoramiennego.

b zewnętrzna szerokość ramienia, d średnia grubość ramienia w ᵐᵐ, Q przekrój pełny, q przekrój netto żelaza kątowego (po odjęciu otworu na nit, którego średnica = podwójnéj grubości ramion), G waga 1 metra bieżącego.


d = 6,54 (¼′cala prus.) d=9,81 (⅜ cala prus.) d= 13,08 (½ cala prus.)
b. Q q G b. Q q G b. Q q G
mm w centime-
trach kwa-
dratowych
w kilogr.
na 1-n
metr. b.
mm w centime-
trach kwa-
dratowych
w kilogr.
na 1-n
metr. b.
mm w centime-
trach kwa-
dratowych
w kilogr.
na 1-n
metr. b.
32,69   3,83 3,01 3,00 65,39 11,83   9,92   9,21   91,54 22,23 18,81 17,3
39,23   4,72 3,83 3,65 71,93 13,13 11,22 10,2     98,08 23,94 20,52 18,6
45,77   5,54 4,72 4,32 78,46 14,43 12,52 11,2   104,6   25,65 22,23 19,9
52,31   6,43 5,54 4,99 85,00 15,73 13,82 12,2   111,2   27,36 23,94 21,2
58,85   7,25 6,43 5,64 91,54 16,96 15,05 13,2   117,7   29,07 25,65 22,6
65,39   8,14 7,25 6,31 98,08 18,26 16,35 14,2   124,2   30,78 27,36 23,9
71,93   8,96 8,14 6,98 104,6 19,56 17,15 15,2   130,8   32,49 29,07 25,2
78,46   9,85 8,96 7,63 d = 13,08 milimetrów 137,3   34,20 30,78 26,6
d = 9,81 milimetrów 71,93 17,10 13,68 13,3   143,8   35,41 32,49 27,9
52,31   9,30 7,39 7,22 78,46 18,81 15,39 14,6   150,4   37,62 34,20 29,2
58,85 10,60 8,69 8,22 85 20,52 17,10 16,0   156,9   39,32 35,41 30,5
TABLICA XIX.
dająca wagę i wytrzymałość żelaza walcowanego mającego przekrój podwójnego T (czyli podwójnie teowego)
Wysokość
belki
w milimetrach
Grubość
ściany w mili-
metrach
Szerokość
kołnierza
w milime-
trach
Średnia gru-
bość kołnie-
rza w mili-
metrach
Waga 1 me-
tra bieżącego
w kilogra-
mach
Możliwe obciąże-
nie takiéj belki
w kilogramach
przy odległości
10 metrów pod-
pory od podpory
100       5     50 7   8,58   157
100     13     58 7 14,3     212
125       6     75 8 14,1     337
125     13     82 8 20,0     416
150       7     80 9,5 18,5     518
150     13     86 9,5 25,0     612
176   8,5   91,5 9 27,0     706
176     23 106,5 9 44,3   1044
200       9     100 11   29,3   1051
200     23     114 11   50,4   1459
209     13 104,6 14,6 40,1   1522
209 19,6 112,2 14,6 49,9   1648
Wysokość
belki
w milimetrach
Grubość
ściany w mili-
metrach
Szerokość
kołnierza
w milime-
trach
Średnia gru-
bość kołnie-
rza w mili-
metrach
Waga 1 me-
tra bieżącego
w kilogra-
mach
Możliwe obciąże-
nie takiéj belki
w kilogramach
przy odległości
10 metrów pod-
pory od podpory
235 8,5 91,5   9 30,3 1051
235 23 106,5     9 53,8 1648
235 13 91,5 14 40,5 1546
235 26 104,5   14 62,5 2079
250 11 115 13 41,5 1844
250 26 130 13 68,5 2527
261 11 98,1 13 41,7 1859
261 16,5   104 13 52,3 2056
300 13 125 16 57,6 2974
300 26 138 16 85,0 2837
320 16 137 19 75,2 4480


UWAGA. Ciężary działają tutaj na środek belki w dwóch punktach podpartéj. Jeżeli odległość pomiędzy punktami podpory będzie = L metrów; w takim razie, chcąc wynaleźć wytrzymałość belki, należy powyższe możliwe obciążenie pomnożyć jeszcze przez ułamek 10/L.
TABLICA XX.
dająca wagę rury długościjednego metra bieżącego z żelaza walcowanego.
Średnica zewnętrzna
w millimetrach

Waga w kilogramach przy grubości ściany:
 

milim.
2
milim.
3
milim.
4
milim.
5
milim.
10 0,3 0,4
15 0,5 0,6 0,9
20 0,7 0,9 1,2
25 0,9 1,1 1,6
30 1,0 1,4 2,0 2,5
35 1,2 1,6 2,3 3,0 3,2
40 1,4 1,9 2,7 3,6 4,3
45 1,6 2,1 3,1 4,0 4,9
50 1,8 2,3 3,4 4,5 5,5
55 2,0 2,6 3,8 5,0 6,1
60 2,1 2,8 4,2 5,5 6,7
Średnica zewnętrzna
w millimetrach

Waga w kilogramach przy grubości ściany:
 

milim.
2
milim.
3
milim.
4
milim.
5
milim.
  65 2,2 3,1 4,5   6,0   7,5
  70 2,4 3,3 4,9   6,5   7,9
  75 2,6 3,6 5,3   7,0   8,5
  80 2,9 3,8 5,6   7,4   9,1
  85 3,1 4,1 6,0   7,9   9,8
  90 3,2 4,3 6,4   8,4 10,4
  95 3,4 4,5 6,7   8,9 11,0
100 3,6 4,8 7,1   9,4 11,6
105 3,8 5,0 7,5   9,9 12,2
110 4,0 5,3 7,9 10,4 12,9
TABLICA XXI.
Waga metra bieżącego rury ołowianéj ciągnionéj o zmiennéj średnicy i grubości ścian.
Średnica
wewnętrzna
w centymetrach
Waga w kilogramach przy grubości ściany:  
3
milim.
4
milim.
5
milim.
6
milim.
8
milim.
9
milim.
Kilogr. Kilogr. Kilogr. Kilogr. Kilogr. Kilogr.
  2   2,4   3,4   4,4
  3   3,5   4,8   6,2   7,7
  4   4,6   6,3   8,0   9,8
  5   5,7   7,7   9,8 12,0
  6   6,7   9,1 11,6 14,1
  7   7,8 10,5 13,4 16,3 22,2
  8   8,9 12,0 15,0 18,5 25,1
  9   9,9 13,4 16,8 20,6 27,9 31,8
10 11,0 14,8 18,6 22,2 30,8 35,0
11 12,1 16,3 20,4 24,9 33,6 38,2
Średnica
wewnętrzna
w centymetrach
Waga w kilogramach przy grubości ściany:  
3
milim.
4
milim.
5
milim.
6
milim.
8
milim.
9
milim.
Kilogr. Kilogr. Kilogr. Kilogr. Kilogr. Kilogr.
12 13,1 17,7 22,2 27,1 36,5 41,4
13 14,2 19,1 24,0 29,1 39,3 44,6
14 15,3 20,5 25,7 31,2 42,2 47,8
15 16,4 22,0 27,3 33,3 45,0 51,0
16 17,4 23,4 29,5 35,4 47,9 54,2
17 18,5 25,0 31,1 37,6 50,7 57,5
18 19,6 26,3 32,9 39,7 53,6 60,7
19 20,6 27,8 34,7 41,8 56,5 63,9
20 21,7 29,2 36,4 44,1 59,4 67,1
TABLICA XXII.
Waga jednego metra bieżącego rury żelaznéj lanéj, przy danéj średnicy w centymetrach.
Średnica wewnętrz-
na w centymetrach
Grubość ściany
w centymetrach
Waga 1 bieżącego
metra w kilogram.
Średnica wewnętrz-
na w centymetrach
Grubość ściany
w centymetrach
Waga 1 bieżącego
metra w kilogram.
Średnica wewnętrz-
na w centymetrach
Grubość ściany
w centymetrach
Waga 1 bieżącego
metra w kilogram.
  5 1,035 14,46 17 1,119 45,91 29 1,203   82,27
  6 1,042 16,61 18 1,126 48,76 30 1,21   85,50
  7 1,049 19,12 19 1,133 51,65 31 1,217   88,78
  8 1,056 21,01 20 1,140 54,56 32 1,224   92,09
  9 1,063 24,22 21 1,147 57,52 33 1,231   95,41
10 1,070 26,82 22 1,154 60,50 34 1,238   98,78
11 1,077 29,45 23 1,161 63,51 35 1,245 102,18
12 1,084 32,11 24 1,168 66,56 36 1,252 105,60
13 1,091 34,81 25 1,175 69,63 37 1,259 109,11
14 1,098 37,53 26 1,182 72,57 38 1,266 112,57
15 1,105 40,29 27 1,189 75,89 39 1,273 116,10
16 1,112 43,08 28 1,196 79,06 40 1,280 119,64
Średnica wewnętrz-
na w centymetrach
Grubość ściany
w centymetrach
Waga 1 bieżącego
metra w kilogram.
Średnica wewnętrz-
na w centymetrach
Grubość ściany
w centymetrach
Waga 1 bieżącego
metra w kilogram.
Średnica wewnętrz-
na w centymetrach
Grubość ściany
w centymetrach
Waga 1 bieżącego
metra w kilogram.
41 1,287 123,24 56 1,392 180,90 71 1,497 245,76
42 1,294 126,84 57 1,399 185,00 72 1,504 250,30
43 1,301 130,52 58 1,406 189,11 73 1,511 254,91
44 1,308 134,12 59 1,413 193,29 74 1,518 259,52
45 1,315 137,94 60 1,420 197,47 75 1,525 264,21
46 1,322 141,69 61 1,427 201,65 76 1,532 268,89
47 1,329 145,37 62 1,434 205,98 77 1,539 273,65
48 1,336 149,18 63 1,441 210,23 78 1,546 278,40
49 1,343 153,08 64 1,448 214,62 79 1,553 283,24
50 1,350 156,97 65 1,455 218,95 80 1,560 288,06
51 1,357 160,86 66 1,462 223,34 81 1,567 292,96
52 1,364 164,82 67 1,469 227,67 82 1,574 297,87
53 1,371 168,79 68 1,476 232,21 83 1,581 302,84
54 1,378 172,82 69 1,483 236,68 84 1,588 307,81
55 1,385 176,79 70 1,490 241,22 85 1,595 312,71
Średnica wewnętrz-
na w centymetrach
Grubość ściany
w centymetrach
Waga 1 bieżącego
metra w kilogram.
Średnica wewnętrz-
na w centymetrach
Grubość ściany
w centymetrach
Waga 1 bieżącego
metra w kilogram.
Średnica wewnętrz-
na w centymetrach
Grubość ściany
w centymetrach
Waga 1 bieżącego
metra w kilogram.
86 1,602 317,76 89 1,623 332,96 92 1,644 348,60
87 1,609 322,80 90 1,630 338,22 93 1,651 353,86
88 1,616 327,92 91 1,637 343,34 94 1,658 359,05
TABLICA XXIII.
Waga jednego cala sześciennego pruskiego, rozmaitych materyałów, wyrażona w funtach celnych.
Nazwisko materyału 1 cal
sześcienny
waży funtów
Woda ................. 0,0357
Merkuryusz (rtęć) ............. 0,4845
Żelazo lane ............... 0,2590
      „     kute (sztabowe) ........... 0,2733
Stal lana ................ 0,2800
Ołów ................. 0,4055
Cyna ................. 0,2608
Miedź ................. 0,3126
Cynk ................. 0,2519
Mosiądz ................ 0,3037
Bronz ................. 0,3162
Srebro ................ 0,3752
Złoto ................. 0,6932


Uwaga. Jeden cal pruski podłużny = 1,030 cali angielskich.
  Jeden cal sześcienny pruski = 17,891 centimetrów sześciennych.
  Jeden funt pruski czyli celny = 0,5 kilogramów francuzkich = 0,8928 funtów wiedeńskich = 1,1023 funtów angielskich = 1,2209 funtów rossyjskich.
TABLICA XXIV.
Waga jednéj stopy sześciennéj pruskiéj rozmaitych materyałów wyrażona w funtach celnych.
Nazwisko materyału 1 stopa sześcienna waży funtów celnych.
Powietrze atmosferyczne przy 0 ° C. ....        0,0800
  „ „   100° C. ....     0,0585
Para wodna nasycona przy 100° C. ....        0,0376
Woda ............... 61,74  
Żelazo lane ............    447,6      
Żelazo kute (sztabowe) ......... 472,3      
Stal lana .............    482,112  
Ołów ............... 700,7      
Cyna ..............    450,7      
Miedź ............... 540,2      
Cynk ..............    435,3      
Mosiądz .............. 524,8      
Bronz ..............    546,4      
Mur z kamienia łamanego ........ 148,2      
  „   z piaskowca ...........    125,9      
  „   z cegły ............. 98,8    
Drzewo liściaste suche ......    40,7    
nasycone wodą .... 68,5    
Drzewo szpilkowe suche ......    28,0    
nasycone wodą .... 51,8    


Uwaga: Jedna stopa sześcienna pruska = 0,03092 metrów sześciennych.
TABLICA XXV.
Skład metalu, z którego robią się łożyska (Lager; coussinet)
(podług Kosaka).
Mieszanina (aliaż vel zlew) Miedź Cyna Cynk Ołów
Odlew czerwony .......... 5–10 1
Metal dzwonowy .......... 4 1
Mosiądz ............. 5 2
Bronz .............. 15 2 1–2 1
Metal czerwony .......... 8 1
Metal działowy ........... 10 1
Ciąg dalszy tablicy XXV.
Podług A. Miecznikowskiego inżeniera:
(Przewodnik dla giserów. – Warszawa r. 1864, str. 26).
Aliaże vel zlewy używane na rozmaite części maszyn.
Nazwa metalu 1 2 3 4 5 6 7
Miedzi 80 82 83 90 86 83,6 79
Cyny 18 16 15 4 14   8,8 8
Cynku 2 2 1,5 6   7,6 5
Ołowiu 0,5 8


8 9 10 11 12 13 14
Miedzi 66,67 88 84 88,5 91,4 88,7 86,3
Cyny 14,58 10 14   2,5   8,6   8,3 11,4
Cynku 2 2   9,0   3,0   2,3
Ołowiu 18,75


15 16 17 18 19 20
Miedzi 80 22,2 13,3   2 80 81
Cyny 16 33,2 73,3 80 18 17
Ołowiu 1
Antymonu 2 44,4 13,3 18 2 2
Aliaż Nr. 1 jest biały i bardzo twardy, lecz dający się łatwo obrabiać, używa się na panewki osi parowozów. Nro 2 więcéj czerwonawy i kowalny jak poprzedni, używa się na suwacze. Nro 3 na panewki wystawione na silne tarcie i uderzenia. Aliaże od 4 do 8 włącznie używają się w ogóle na panewki maszyn; przyczém aliaże zawierające cynk są tańsze, lecz mniéj dobre od innych. Nro 9 używa się na cylindry pomp i kurki, w rozłamie jest czerwony, daje się łatwo piłować i polerować. Nro 10 używa się na pierścienie mimośrodów. Nro 11 do tłoków w lokomotywach. Nro 12 i 13 na kółka zębate. Nro 14 na śruby o grubym gwincie. Nro 15, 16, 17 i 18 przedstawiają aliaże, w których skład wchodzi większa lub mniejsza ilość antymonu i które używane również bywają na panewki, pierścienie tłoków i szybry (stawidla) w lokomotywach. Aliaże Nro 19 i 20 są wprawdzie twarde, lecz dają się dobrze toczyć i obrabiać pilnikiem, używane bywają na świstawki przy kotłach w zakładach przemysłowych, przy lokomotywach lub statkach parowych.
Aliaże vel zlewy używane na części maszyn, podług Karola Vogtmana, mechanika dróg żelaznych Warszawsko - Wiedeńskiéj i Warszawsko-Bydgoskiej.
1)     Metal biały na panwie.
Miedzi ...   6,38
Antymonu .. 22,34
Cyny .... 71,28
100
2)     Metal biały do wylewania panewek.
Miedzi ... 14,22
Cyny .... 85,34
Antymonu ..   0,44
100
3)     Metal biały na suwacze.
Miedzi ... 11,38
Cyny .... 72,62
Antymonu .. 16,00
    100
4)     Metal do tłoków.
Miedzi ... 5,59
Cyny .... 86,76
Antymonu ..   7,65
    100
5)     Mosiądz czerwony.
Miedzi ... 88,50
Cyny .... 11,50
100
6)     Mosiądz żółty.
Miedzi ... 71,43
Cynku ... 28,57
100
7)     Szlaglot Nro 1.
Mosiądzu w rurach płomiennych 74,18
Cynku ......... 25,82
100
8)     Szlaglot Nr. 2.
Mosiądzu .. 64,51
Cynku ... 35,49
100
Biały metal na obręcze tłokowe podług Kraussa.
Cyny ....   80 części
Antymonu .. 10     „
Miedzi ... 10     „
100
TABLICA XXVI.
Dająca powierzchnie i obwody kół średnicy od 1 do 10¾.
Średnica
Powierz-
chnia
Obwód
Średnica
Powierz-
chnia
Obwód
1,00   0,785   3,141   6,00 28,274 18,849
1,25   1,227   3,926   6,25 30,679 19,634
1,50   1,767   4,712   6,50 33,183 20,420
1,75   2,405   5,497   6,75 35,784 21,205
2,00   3,141   6,283   7,00 38,484 21,991
2,25   3,976   7,068   7,25 41,282 22,776
2,50   4,908   7,853   7,50 44,178 23,561
2,75   5,939   8,639   7,75 47,172 24,347
3,00   7,068   9,424   8,00 50,265 25,132
3,25   8,295 10,210   8,25 53,456 25,918
3,50   9,621 10,995   8,50 56,745 26,703
3,75 11,044 11,780   8,75 60,132 27,488
4,00 12,566 12,566   9,00 63,617 28,274
4,25 14,186 13,351   9,25 67,200 29,059
4,50 15,904 14,137   9,50 70,882 29,845
4,75 17,720 14,922   9,75 74,661 30,630
5,00 19,634 15,707 10,00 78,539 31,41  
5,25 21,647 16,493 10,25 82,515 32,201
5,50 22,758 17,278 10,50 86,590 32,986
5,75 25,967 18,064 10,75 90,762 33,772

Obwody i powierzchnie powyżéj 10, znaleźć można łatwo za pomocą téj tabelki, jeżeli wiemy, że:
a)   obwody dwóch kół mają się do siebie jak ich średnice,
b)   zaś powierzchnie dwóch kół, jak kwadraty z średnic.
Obwód koła, którego średnica jest dwa razy większą od drugiego koła, jest także dwa razy większy od obwodu tego drugiego koła, powierzchnia zaś jest 4 razy większą.
Mając daną średnicę koła, łatwo jest znaleźć jego powierzchnię, pomnożywszy tylko średnicę przez 227 lub 3,141.
Jeżeli zaś mamy z obwodu wynaleźć średnicę, co się najczęściéj wydarza praktykom, wtedy należy obwód pomnożyć przez 722.
Powierzchnię koła znajdziemy mnożąc jego średnicę przez siebie samą, a potém jeszcze przez ułamek 1114 lub 0,785.
Przykład:   Koło, którego średnica równa się 0,9 (910 cala) ma powierzchnię równą:

0,9 × 0,9 × 0,785, lub 9/10 × 9/10 × 11/14 = 891/1400 lub 0,6358 cala □.
TABLICA XXVII.
Sposoby obliczania niektórych powierzchni i objętości brył.

1)   Powierzchnia kwadratu = a × a = a², gdzie a oznacza długość boku kwadratu.

2)     Powierzchnia prostokąta = ab, gdzie a oznacza długość jednego a b drugiego boku. Powierzchnia równolegloboku równa się podobnież iloczynowi z podstawy przez wysokość.
3)     Powierzchnia trójkąta = ab/2 gdzie a oznacza podstawę, zaś b jego wysokość; można także znaleźć powierzchnię trójkąta w ten sposób:
½ a·b lub ½ b·a.

4)   Powierzchnia trapezu = a+b/2 gdzie a i b oznaczają boki trapezu równoległe od siebie, a h jego wysokość; lub téż znajduje się powierzchnię w ten sposób: ½ h·(a+b).
  5)   Powierzchnia koła = π r²; a obwód = 2 π r.

  6)   Powierzchnia wycinka koła z kątem α° mającym swój wierzchołek w środku koła:
 
P = α/360 π r²
  7)   Powierzchnia odcinka koła z takimże kątem α°:
 
P = (α/180 π – wst α)/2.
  8)     Powierzchnia (pierścienia) obręczy zawartéj między obwodami dwóch kół wynajduje się: odejmując powierzchnię koła mniejszego od powierzchni koła większego; zatém P = π (R² — r²).
  9)     Elipsa. Powierzchnia P = π a b.
gdy a i b oznaczają połówki obudwu osi mniejszéj i większéj.
10)     Parabola. Powierzchnia odcinka parabolicznego z cięciwą s i wysokością łuku h:
P = 2/3 s h.
11)     Walec i równoleglościan. Objętość O = podstawie × wysokość.
Płaszcz walca uciętego skośnie:
P = π r (h₁ + h₂)

Objętość jego: O = π r² (h₁ + h₂/2)
gdy h₁ oznacza najkrótszy a h₂ najdłuższy bok cylindra.
12)     Stożek i piramida (ostrokręg i ostrosłup).
Objętość O = ⅓ powierzchni podstawy × wysokość.
Płaszcz prostego stożka: P = π r s
gdy s = r² + h² jest bokiem.
Objętość ściętéj piramidy: O = h/3 (P + + p)
gdy h oznacza odległość dwóch równoległych podstaw P i p.
13)     Kula. Powierzchnia kuli: P = 4 π r².
Objętość kuli O = 43 π r³.
Objętość odcinka kuli: O = ⅙ π h (3 a² + h²) = ⅓ π h² (3 r – h),
gdy r jest promieniem kuli, a promieniem powierzchni cięcia, a h wysokością odcinka.
Powierzchnia pasa czyli sfery kuli (Calotte): P = 2 π r h.
Objętość „     „     O = ⅙ π h (3 a² + 3 b² + h²)
gdy a i b są promieniami powierzchni zakończających pas.
14)     Objętość beczek. Biorąc beczkę za walec, którego średnica D jest wartością średnią pomiędzy największą i najmniejszą średnicą beczki d¹ i d, to otrzymamy: O = π/4 D² W, gdzie W oznacza wysokość beczki.
Kiedy  sklepistość  beczki  jest  wielka, wtedy   D = d + 0,66 (d¹ – d).
 średnia   D = d + 0,60 (d¹ – d).
 mała   D = d + 0,55 (d¹ – d).

15)   Najważniejsze wawtośni na π.

π   =   3,14159     π²   =   9,8696     π³   =   31,00628
1/π²   =   0,10132         =   1,77245         =   1,46459

1/π     =   0,31831
  =   0,56419



TABLICA XXVIII.
Chyżość niektórych ciał na sekundę.
Metrów.
Człowiek idący pieszo ............... 1,5
Koń idący stępa ................. 1,0
  „ „     kłusem ................. 2,1
  „ „     galopem ................ 4,5
  „ „     angielski wyścigowy ............ 12,0  
Pies gończy .................. 20
Orzeł ..................... 30
Gołąb pocztowy ................. 36
Mucha ..................... 1,6
Ślimak ....................       0,0015
Wóz frachtowy .................. 0,8
    „   pocztowy .................. 3,0
Parostatek ................... 5,0
Pociąg towarowy na drodze żelaznéj .......... 8,0
      „     osobowy ................. 12,0  
      „     pośpieszny ................ 18,0  
Woda większéj części rzek .............. 0,9
Wiatr zwyczajny ................. 3,0
Najlepszy wiatr dla wiatraków i dla jazdy morskiéj ...... 22,0  
Wicher .................... 45,0  
Gwałtowny wicher albo burza ............. 60,0  
Wielka burza .................. 80,0  
Orkan ..................... 110,0    
Orkan przewracający domy ............. 140,0    
Metrów.
Dym w kominie przy kotle parowym ........... 2,0
Wolne spadanie ciał po piérwszéj sekundzie .......   9,81
Głos w powietrzu (przy 15°C.) ............. 340,0    
    „   w wodzie .................. 1435,0      
    „   w drzewie dębowém .............. 3625,0      
Głos w żelazie kutém ............... 3500,0      
Powietrze ciśnienia 1 atmosf. w próżni .......... 395  
Para wodna ciśnienia 1 atmosf. w próżni ........ 580  
Kula karabinowa ................. 390  
Kula działowa jedno-funtowa ............. 480  
    „     „ 24ro-funtowa .............. 780  
Obrót ziemi około osi (pod równikiem) ......... 448  
Bieg ziemi .................... 29400,0  
Światło w milach geograficznych ........... 305,000,000
Elektryczność po drucie miedzianym w milach geograficznych .. 464,000,000
Tłok pompy wodnéj ................   0,30 metrów
   „    cylindra wiatrowego ............... 0,60      
   „    maszyny parowéj ............... 1,10      
   „    parowy lokomotywy ............... 2,00      
Koła wodne na obwodzie .............. 1,50      
Kamienie młyńskie na obwodzie ............ 8,00      
Holendry w papierniach do mielenia gałganów na obwodzie .. 7,50      
Kamienie do szlifowania narzędzi na obwodzie ....... 9,00      
  do polerowania na obwodzie ......... 24,00        
Skrzydła wentylatorów ............... 36,00        
Piła okrągła (cyrkularna) .............. 10,00        
Pila tartaczna do belek ............... 2,00      
Metrów.
Piła do fornierów ................. 10,00  
Pila taśmowa (bandzega) .............. 9,00
Stół heblarni do metali ............... 0,12
Heblarnia do drzewa (obrotowa) ............ 12,00  
Walce z twardego odlewu przy otaczaniu ........ 0,01
Otaczanie mechaniczne odlewów ............ 0,08
kutych przedmiotów ....... 0,12
Wytaczanie cylindrów żelaznych lanych .......... 0,05
Wiercenie w żelazie laném lub kutém .......... 0,18
Gwinciarka ................... 0,09
Maszyna do wytłaczania dziur w blasze na 15 millim. średnicy — 13 do 15 uderzeń w minucie.



STATYSTYKA
Dróg żelaznych w Rossyi i Polsce, oraz przyległych Austryackich i Pruskich,
z mappą na końcu dzieła pomieszczoną.
Warszawsko-Wiedeńska. Warszawsko-Wiedeńska.
Stacye wiorst Stacye wiorst
I.   Łazy ........ 264  
  Ząbkowice ...... 275  
Warszawa ......   Dąbrowa ....... 282  
Pruszków ......   15   Sosnowce ...... 291  
Grodzisk ......   28   Od Ząbkowic do granicy .   12,4
Ruda Guzowska ....   41 II.
Warszawsko-Bydgoska.
Radziwiłłów .....   52
Skierniewice .....   62
Płyćwia .......   75
Rogów ........   90
Koluszki ......   99
Rokiciny ...... 107   Warszawa
Baby ........ 124   Pruszków ......   15
Piotrków ...... 136   Grodzisk ......   28
Gorzkowice ...... 157   Ruda Guzowska ....   41
Radomsk ....... 178   Radziwiłłów .....   52
Kłomnice ...... 196   Skierniewice .....   62
Częstochowa ..... 216   Łowicz .......   82
Poraj ........ 232   Pniewo ....... 107
Myszków ....... 245   Kutno ........ 125
Zawiercie ...... 258   Ostrów ....... 138
Stacye wiorst Stacye wiorst
Kowal ........ 161   V.
Droga Żelazna
Brzesko-Grajewska
.
Włocławek ...... 176  
Nieszawa ...... 197  
Aleksandrów ..... 211  
Ciechocinek ..... 217½
III.
D. Żel. Fabr.-Łódzka.
  Brześć Litewski
  Łyszczyce ......   22
  Wysokie Litewskie ...   17
  Kleszczyce ......   18
Z Warszawy do Koluszek .   99   Gregorówce ......   12
Andrzejów ......   15   Bielsk .......   12
Łódź ........   26   Strabla .......   16
Z Warszawy do Łodzi .. 125   Lewicki .......   14
  Starosielce .....   11
IV.
Droga Żelazna
Warszaws.-Terespolska
.
  Knyszyn .......   22
  Mońki ........   15
  Goniądz .......   13
  Grajewo .......   24
  Granica Pruska ....     4
Razem wiorst   200
Warszawa (Praga) Od stacyi Starosielce do
  Białegostoku, gdzie krzy-
  żują się Drogi żelazne
  Warszaws.-Petersburska
  z Grajewską wiorst
    4
Miłosna .......   17
Dęby Wielkie .....   25
Mińsk ........   35
Mrozy ........   52
Kotuń ........   70 VI.
Droga Żelazna
Brzesko-Kijowska
.
Siedlce .......   84
Łuków ........ 110
Szaniawa ...... 120
Międzyrzec ...... 136
Biała ........ 159   Brześć Litewski
Chotyłów ...... 174   Aleksandrya .....   23
Torespol ...... 193   Małoryta ......   20
Brześć-Litewski .... 201   Zabołocie ......   20
Stacye wiorst Stacye wiorst
Krymno .......   13 VII.
Droga Żelazna
Brzesko-Moskiewska
.
Myzowo .......   21
Kowel ........   20
Gołoby .......   24
Rożyszcze ......   25
Łuck ........   16   Brześć-Litewski
Ołyka ........   20   Żabinka .......   24
Klewań .......   19   Tewle ........   44
Równo ........   21   Liniewo .......   67
Zdołbunowo ......   12   Beréza .......   92
Ożenin .......   20   Kosowo ....... 117
Krzywin .......   16   Domanowo ...... 142
Sławuta .......   14   Lesna ........ 167
Szepietówka .....   18   Baraowiczi ...... 188
Chrólin .......   12   Pohorielce ...... 210
Połonne .......   18   Horodieja ...... 229
Pieczanówka .....   23   Stolce ....... 251
Olszanka ......   24   Niegoriełoje ..... 276
Dembczyn ......   20   Tokarewsk ...... 301
Berdyczów ......   17   Mińsk ........ 321
Kaziatyn ......   25   Kołodyszcze ..... 338
Czarnorudka .....   19   Wittgenstajn ..... 358
Brówki .......   15   Żodino ....... 378
Popielnia ......   18   Borysów ....... 396
Kożanka .......   18   Bojary ....... 418
Fastów .......   17   Krupki ....... 433
Motowiłówka .....   17   Sławiany ...... 457
Bojarka .......   22   Tołoczyn ...... 479
Kijów ........   21   Kochanowo ...... 498
  Orsza ........ 520
Razem wiorst 608   Osinówka ...... 544
  Krasne ....... 567
Uwaga. Z Równa idzie od-
    noga drogi źelaznéj na
    Dubno do Radziwiłłowa
    i Brodów. (Granica aust.)
  Gusino ....... 588
  Katyń ........ 611
  Smoleńsk ...... 631
  Duchowska ...... 647
Stacye wiorst Stacye wiorst
Kamionka ...... 663   Grodno ....... 241
Jarcewo ....... 690   Porzecze ...... 270
Michajłowska ..... 706   Marcinkaniec ..... 295
Alexandrowska .... 727   Orany ........ 314
Izdieszkowo ..... 752   Olkieniki ...... 333
Sapiehino ...... 775   Rudziszki ...... 352
  Wiazma ....... 796   Landwerów ...... 371
Meszczersk ...... 814   Wilno ........ 388
Siergo-Iwanowsk .... 838   Bezdany ....... 412
Gźack ........ 854   Podbrodzie ...... 436
Baduszkowo ...... 873   Święciany ...... 461
Uwarówka ...... 893   Ignalino ...... 482
Borodin ....... 909   Dukszty ....... 505
Możajsk ....... 920   Nowoaleksandrowsk ... 526
Szelkówka ...... 942   Kałkuny ....... 543
Kubinka ....... 964   Dynaburg ...... 551
Golicyno ...... 982   Dubno ........ 576
Odyńcowo ...... 1001     Ruszona ....... 590
Moskwa ....... 1023     Antonopol ...... 614
VIII.
Droga Żelazna
Warszaw.- Petersburgska
  Reżyca ....... 632
  Iwanówka ...... 657
  Korsówka ...... 673
  Pondery ....... 691
  Zogowo ....... 718
  Ostrów ....... 744
Warszawa (Praga)   Orły ........ 769
Tłuszcz .......   32   Psków ........ 793
Łochów .......   51   Toroszyno ...... 812
Małkiń .......   79   Nowosiele ...... 836
Czyżew ....... 101   Biała ........ 857
Szepietówka ..... 116   Plussa ....... 878
Łapy ........ 141   Serebrianka ..... 900
Białystok ...... 162   Ługa ........ 921
Czarna-wieś ..... 183   Preobrażeńsk ..... 934
Sokółka ....... 201   Mszyńsk ....... 950
Kuźnica ....... 216   Dywińsk ....... 970
Stacye wiorst Stacye wiorst
Siwersk ....... 986     Sabino .......   38
Sujda ........ 999     Tosna ........   50
Gatczyno ...... 1007       Uszaki .......   59
Carskie-sioło .... 1029       Lubań ........   77
St. Petersburg .... 1049       Pomeranie ......   82
IX.
Dr. Zel. Libawska.
  Babino .......   93
  Czudowo ....... 110
  Wołchów ....... 117
  Griady ....... 132
  Mała Wiszera ..... 151
Etkany (vel Koszedary)   Burga ........ 169
Janów (Gajdżuny) ... 22   Werebia ....... 185
Mały Janów (przystanek)    Torbino ....... 197
Żejmy ........ 37   Boroweńka ...... 211
Kiejdany ...... 58   Okołówka ...... 229
Datnów ....... 70   Ugłowka ....... 247
Bejsagoła ...... 95   Wałdajka ...... 264
Radziwiliszki .... 118     Berezajka ...... 281
Szawle ....... 136     Bołogoje ...... 294
Kurszany ...... 160     Zariecze ...... 318
Popielany (przystanek) .   VVyszni-Wołoczek ... 336
Dobikinia ...... 184     Osieczeńka ...... 350
Wiekszna (przystanek) .   Spirowo ....... 367
Możejki ....... 209     Kałasznikowo ..... 387
Łusza ........ 229     Ostaszkowo ...... 408
Prekuta ....... 257     Kulicka ....... 428
Grobin ....... 277     Twer ........ 447
Libawa ....... 294     Kuźminka ...... 466
X.
Droga Żelazna.
Petersb.-Moskiewska
.
  Zawidowo ...... 492
  Reszetnikowo ..... 505
  Klin ........ 520
  Podsołneczne ..... 543
  Kriukowo ...... 568
  Limki ........ 586
St. Petersburg   Moskwa ....... 604
Kołpino ....... 24
Stacye wiorst Stacye wiorst
XI.
Dr. Żel. z Dynaburga przez Kijów do Odessy.
  Włodzimierz ..... 117
  Kowrowska ...... 237
  Wiaźnikowska ..... 293
  Grochowiecka ..... 337
  Niźni-Nowogród .... 410
XIV.
D. Ż. z Wilna do Eidkun.
Dynaburg
Witebsk .......   243
Smoleńsk ......   371
Oreł ........   731
Kursk ........   875
Kijów ........ 1317 Wilno
Zmierzynka ...... 1567   Landwerów ......   16
Odessa ....... 1927   Ewia ........   39
XII.
Droga Żelazna
Moskiewsko-Odesska
.
  Żośli ........   54
  Proweniszki .....   77
  Kowno ........   97
  Mawruci ....... 114
  Kozłowa-ruda ..... 131
  Pilwiszki ...... 149
Moskwa   Wiłkowiszki ..... 161
Tuła ........   181   Wierzbołów ...... 177
Oreł ........   358   Eidkuny ....... 178
Kursk ........   502 XV.
Droga Żelazna
z Dynaburga do Rygi
.
Nieżyn .......   826
Kijów ........   944
Zmierzynka ...... 1194
Odessa ....... 1554
XIII.
Dr. Żelaz. Moskiewsko-Niźnie-Nowogrodzka.
Dynaburg
  Kreutzburg ......   83
  Remershof ...... 136
  Ryga ........ 204
Moskwa

Pawłowsk ......     61
Pietuszki ......   115
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
XVI.
Droga Żelazna
z Krakowa do granicy
(Maczki)
.
 
  Krzeszowice ..... 1,7
  Trzebinia ...... 1,7
  Chrzanów ...... 0,6
  Chełmek ....... 1,7
Kraków   Oświęcim (do Mysłowic
    mil 3,0)  ...
Zabieżów ...... 1,7 1,1
Krzeszowice ..... 1,7   Jawiszowice ..... 1,6
Trzebinia ...... 1,7   Dziedzic (Bielsk 1½
    mili)  ...
Ciężkowice ...... 1,5 1,2
Szczakowa ...... 0,5   Chybi ........ 1,8
Granica (do Ząbkowic
  wiorst 12,4). 
  Pruchna ....... 1,2
0,5   Seibersdorf ..... 0,8
Razem mil   7,6   Piotrowice ...... 0,7
XVII.
Droga Żelazna
z Krakowa do Wiednia
i do Wrocławia
.
  Oderberg (tu rozdziela się
      droga do Wiednia i do
      Wrocławia).
2,0
 
Kraków  
Zabieżów ...... 1,7  
Do Wiednia do Wrocławia.
Hruschau ...... 0,9   Annaberg ...... 0,6
Ostrawa (Ostrau) ... 0,2   Krzyżanowice ..... 1,0
Schönbrunn (do Opawy 3,8) 0,7   Tworków ....... 0,3
Standing ...... 2,3   Racibórz ...... 1,2
Zauchtl ....... 1,6   Nędza ........ 1,2
Pohl ........ 1,4   Hammer ....... 0,7
Weisskirchen ..... 1,3   Birawa ....... 1,5
Leipnik ....... 1,8   Koźle (Cosel) .... 0,9
Przyrów (Prerau) (do Oło-
    mońca mil 3,0) .....
  Lesznice ...... 1,3
1,9   Gogolin ....... 1,5
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
Hullein ....... 2,0   Opole ........ 2,7
Napagedl ...... 2,5   Dambran ....... 1,7
Hradisch ...... 1,5   Löwen ........ 1,7
Bisenz ....... 1,8   Lossan ....... 0,8
Göding ....... 2,7   Brzeg (Brieg) .... 1,2
Lundenburg ...... 2,8   Oława (Ohlau) .... 2,0
Hohenau ....... 2,4   Leisewice ...... 1,0
Drösing ....... 0,8   Kattern ....... 1,2
Dürnkrut ...... 1,1   Wrocław ....... 1,3
Angern ....... 1,4 Razem   41,6
Gänserndorf ..... 1,1
Wagram ....... 1,7
Süssenbrunn ..... 0,7
Floridsdorf ..... 1,1
Wiedeń ....... 0,5
Razem   53,2
 
XVIII.
Droga Żelazna
Krakowsko-Lwowska
.
 
 
  Rzeszów ....... 3,4
Kraków   Łańcut ....... 2,2
Bieżanów (Wieliczka 0,6
  mili) ....
  Przeworsk ...... 2,7
1,2   Jarosław ...... 2,0
Podłęże (Niepołomice 0,6
  mili) ....
  Radymno ....... 1,7
3,2   Przemyśl ...... 2,9
Bochnia ....... 3,7   Mościska ...... 3,5
Słotwina ...... 1,6   Sądowa Wisznia .... 2,5
Bogumiłowice ..... 2,6   Gródek ....... 2,5
Tarnów ....... 1,0   Mszana ....... 2,2
Dembica ....... 4,3   Lwów ........ 2,0
Ropczyce ...... 1,7
Sędziszów ...... 1,1 Razem   48,0
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
XIX.
Droga Żelazna
Lwowsko-Brodzka
.
  Bortniki ...... 0,7
  Bukaczówce ..... 2,5
  Bursztyn-Demianów ... 1,6
  Halicz ....... 1,5
  Jezupol ...... 1,9
  Stanisławów ..... 1,9
Lwów   Ottynia ....... 3,0
Krasne ....... 6,5   Korszów ...... 2,2
Brody ........ 12   Kołomea ...... 2,1
(z Brodów
do Radziwiłłowa)
.
  Zabłotów ...... 2,6
  Śniatyn-Załucze .... 2,1
XX.
Droga Żelazna
Lwowsko-Tarnopolska
.
  Luzan ....... 2,7
  Czerniowce ..... 1,9
Razem   35,0
 
Lwów XXII.

Droga Żelazna
z Aleksandrowa do
Berlina
.
Krasne .......   6,5
Złoczów ....... 10,0
Jezierna ...... 15,0
Tarnopol ...... 18,5
Podwołoczyska .... 25,5
XXI.
Droga Żelazna
Lwowsko-Czerniowiecka
    Aleksandrów (z Warszawy
      do Aleksandrowa mil
      29,9)
  Otłoczyn (granica Pruska)
  Toruń ........ 1,7
Lwów   Cierpce ....... 1,4
Stare sioło ..... 3,2   Szulice ....... 2,6
Wybranówka ...... 2,5   Czersk (Brahnau) ... 1,3
Borynicze ...... 0,9   Bydgoszcz ...... 1,4
Chodorów ...... 1,7   Nakle ........ 3,6
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
Osiek ........ 2,8 XXIII.
Droga Żelazna
Poznańsko-Bydgoska
.
Białośliwie ..... 1,6
Miasteczko ...... 0,9
Piła (Schneidemühle) .. 2,7
Schönlanke ...... 3,0
Wieluń ....... 3,3
Krzyż (Kreuz) .... 1,5   Poznań
Driesen ....... 1,8   Kobylnica ......   1,79
Alt-Karbe ...... 1,4   Pudewice ......   3,69
Friedeberg ...... 0,9   Biała (Weissenburg) ..   5,03
Gurków ....... 1,0   Gniezno .......   6,72
Zantoch ....... 1,0   Trzemeszno ......   8,81
Landsberg ...... 1,8   Mogilno ....... 10,68
Düringshof ...... 1,5   Inowrocław ...... 14,22
Dölens-Radung .... 0,7   Złotnik ....... 15,94
Vietz ........ 1,0   Chmielnik (Hopfengarten) 18,16
Tamsel ....... 1,9   Bydgoszcz ...... 20,26
Kistrzyn ...... 1,0 XXIV.
Droga Żelazna
Poznańsko-Wrocławska
Golców ....... 1,1
Gusów ........ 1,4
Trzebnica ...... 1,3
Dahmsdorf-Müncheberg .. 1,1
Strausberg ...... 2,4
Petershagen ..... 0,7
Neuenhagen ...... 0,5   Poznań
Caulsdorf ...... 1,0   Moszyna .......   2,4
Berlin ....... 1,5   Czempiń .......   4,2
  Kościan .......   5,5
Razem   52,8     Alt-Boyen (?) ....   6,9
  Leszno .......   9,1
  Reisen (?) ...... 10,5
  Bojanów ....... 11,8
  Rawicz ....... 13,5
  Trachenberg (?) .... 15,6
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
Gellendorf (?) .... 16,0     Terespol ...... 2,8
Oborniki ...... 17,4     Laskowice ...... 1,5
Szebice ....... 18,8     Warłubin ...... 2,1
Wrocław ....... 20,9     Czerwińsk ...... 2,5
XXV.
Droga Żelazna
Poznańsko-Szczecińska
  Peplin ....... 2,7
  Czczewo (Dirschau) .. 2,7
  Hohenstein ...... 1,5
  Praus ........ 1,4
  Gdańsk ....... 1,2
Poznań Razem   21,0  
Rokitnica ...... 2,4   XXVII.
Droga Żelazna
z Czczewa do Królewca
.
Szamotuły ...... 2,0  
Wronki ....... 2,4  
Miała ........ 2,6  
Krzyż ........ 1,8  
Woldenberg ...... 2,9  
Augustwalde ..... 1,9     Czczewo .......
Arnswalde ...... 2,4     Simonsdorf ...... 1,2
Dölitz ....... 1,9     Malborg ....... 1,2
Starogród (Stargard) .. 2,7     Altfelde ...... 1,5
Carolinenhorst .... 1,65   Grunau ....... 1,0
Altdamm ....... 1,68   Elbląg ....... 1,4
Finkenwalde ..... 0,39   Güldenboden ..... 1,6
Szczecin ...... 0,89   Schlotbitten ..... 1,6
Razem   22,21     Mühlhausen ...... 1,0
XXVI.
Droga Żelazna
z Bydgoszczy do
Gdańska
.
  Tiedmannsdorf .... 1,4
  Braunsberg ...... 1,6
  Heiligenbeil ..... 1,6
  Wolitnik ...... 1,7
  Ludwigsort ...... 1,1
  Kobbelbude ...... 1,7
  Seepothen ...... 0,7
Bydgoszcz   Królewiec ...... 1,5
Kotomierz ...... 2,6   Razem   21,8  
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
Stacye Odle-
głość
w mi-
lach
XXVIII.
Droga Żelazna
z Królewca do Eidkun
.
  Wehlau ....... 1,3
  Puschdorf ...... 1,4
  Norkitten ...... 1,4
  Insterburg ...... 2,4
  Judschen ...... 1,8
  Gumbinnen ...... 1,6
Królewiec   Trachehnen ...... 1,8
Gutenfeld ...... 1,5   Stallupönen ..... 1,6
Löwenhagen ...... 1,2   Eydkuny ....... 1,5
Lindenau ...... 1,3
Tapiau ....... 1,6 Razem   20,4  



TABLICA XXIX długości w wiorstach i kosztów budowy 36-ciu Dróg żelaznych w Cesarstwie i Królestwie Polskiém.
Nazwa Drogi Żelaznéj
Długość
w wiorstach
Rok
koncessyi
Gwaracja
Rządowa
Koszt ogólny
budowy w Rs.
Koszt budowy
jednéj wiorsty
w Rs.
Otwarta w r. 1838.
1)   Carsko-Sielska ............   25 1836 1,528,300   61,136  
r. 1848.
2)   Warszawsko-Wiedeńska z odnogą od Skierniewic
do Łowicza 19,92 wiorst i z odnogą od Ząbko-
wic do Sosnowca wiorst 16,75 (do granicy Pru-
skiéj) ...............
324,68 1845 15,000,000   46,154  
r. 1851.
3)   Mikołajewska (z St. Petersburga do Moskwy) .. 604 1843 75,000,000   124,172  
r. 1861.
4)   Rysko-Dynaburgska .......... 204 1858 4,50% 10,926,626   53,562  
r. 1862.
5)   Wołgo-Dońska ............   73 1858 4,5 4,470,624   61,241  
6)   Warszawsko-Petersburska ........ 1206   1857 125,129,115   103,755  
r.1863.
7)   Warszawsko-Bydgoska (z Łowicza do Alexandrowa) 131 1857 4,5 5,400,000   41,221  
Nazwa Drogi Żelaznéj
Długość
w wiorstach
Rok
koncessyi
Gwaracja
Rządowa
Koszt ogólny
budowy w Rs.
Koszt budowy
jednéj wiorsty
w Rs.
r. 1864.
8)   Moskiewsko-Riazańska ......... 196 1859 14,975,990   76,252  
r. 1865
9)   Bałtsko-Odeska ............ 240 1863 12,687,400   52,710  
r. 1866.
10)   Dynabugsko-Witebska ......... 243 1863 5⅟12 16,250,000   66,872  
11)   Łódzko-Fabryczna ...........   26 1865 5 1,250,000   49,000  
12)   Riazańsko-Kozłowska ......... 197 5,1 14,965,251   75,965  
r. 1867
13)   Warszawsko-Terespolska ........ 196 1864 5 10,200,000   53,000  
r. 1868
14)   Moskiewsko-Kurska .......... 502 1864 25,057,327   49,897  
15)   Aksajsko-Rostowska ..........   11 2,000,000   181,818  
16)   Bałtowsko-Elizawetgradzka ....... 234 1865 10,530,000   45,000  
17)   Orłowsko-Witebska .......... 448 5⅟12 37,500,000   53,707  
18)   Kozłowsko-Woroneżska ......... 169 1866 5 12,495,000   73,935  
19)   Kursko-Kijowska ........... 438 23,899,281   54,564  
20)   Rygsko-Mitawska ...........   39 5⅟12 2,652,000   68,000  
r. 1869.
21)   Moskiewsko-Jarosławska ........ 195 1859 5,13 12,000,000   61,538  
Nazwa Drogi Żelaznéj
Długość
w wiorstach
Rok
koncessyi
Gwaracja
Rządowa
Koszt ogólny
budowy w Rs.
Koszt budowy
jednéj wiorsty
w Rs.
r. 1869.
22)   Kijowsko-Bałtska 428 wiorst, z odnogami: do
Wołoczysk 168 w. i do Berdyczowa 27 wiorst. 
622 1836 37,251,066   58,887  
23)   Kursko-Charkowsko-Azowska ....... 780 1836 5⅟12 51,884,000   66,518  
24)   Tambowsko-Kozłowska .........   69 5,596,000   82,294  
r. 1870.
25)   Rybińsko-Bołogowska ......... 280 1836 19,320,000   69,000  
26)   Szujsko-Iwanowska .......... 171 1836 5,1 8,596,000   50,271  
27)   Orłowsko-Griazka ........... 283 1836 15,057,500   53,206  
28)   Moskiewsko-Smoleńska ......... 393 5,1 21,156,130   53,833  
29)   Bałtycka .............. 388 3 26,390,000   68,015  
r. 1871.
30)   Charkowsko-Kremenczugska ....... 244 5,1 14,981,000   61,398  
31)   Tambowsko-Saratowska ......... 320 27,734,236   86,669  
32)   Woroneżsko-Gruszewska ........ 200 1836 11,500,000   57,500  
33)   Brzesko-Grajewska .......... 540 31,479,000   58,295  
1868
z Moskwy do
Smoleńska
wiorst 393 –
5,1%
poręczone
34)   Brzesko-Smoleńsko-Moskiewska ..... 1049   1870 47,146,130   45,277  
Nazwa Drogi Żelaznéj
Długość
w wiorstach
Rok
koncessyi
Gwaracja
Rządowa
Koszt ogólny
budowy w Rs.
Koszt budowy
jednéj wiorsty
w Rs.
r. 1871.
35)   Libawska .............. 360 1860 12,789,000   35,522  
36)   Brzesko-Kijowska z odnogą do Równa do Radzi-
wiłłowa na granicy Austryackiéj ......
608 1870 45,650,000   75,081  


Uwaga. Długość 36 dróg żelaznych w Cesarstwie i Królestwie Polskiém tutaj wymienionych, ogółem wynosi wiorst 12017,68. Koszta budowy 36 wiorst wraz z taborem, biorąc po jednéj wiorście z każdéj drogi, wynoszą Rs. 2,375,269; zatém koszt jednéj wiorsty drogi żelaznéj wynosi średnio Rs. 65,979.



  1. Obacz: „Porównanie Miar i Wag“ przez W. Kolberga. Warszawa u Józefa Węckiego, 1838.
  2. Obacz: Explication du système métrique decimal par Mr. Daléhamps, Paris, chez Paul Dupont, 1867.
  3. Obacz: Guide du mécanicien constructeur et conducteur de machines locomotives par Le Chatelier, E. Flachat, J. Petiet et Polonceau.