Słownik etymologiczny języka polskiego/pas

<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron

pas, pasek, paseczek, opasać się, »pasować na rycerza«; dawniej: pasać, paszę: »rycerze gdyżci je paszą«, w kazaniach gnieździeńskich, »płazem paszą rycerza«, u Reja, »pasani i ślachatni panowie« na Mazowszu w 15. wieku, »wirzbca (‘pasek’), jąż się weżdy pasze«, w psałterzach; pas w szermierstwie nakładano, stąd: »za pasy chodzić«, wkońcu »w zapasy chodzić«, zapaśnik. Słowo, jak u Czechów, ściągnięte z pojas, co cerkiewszczyzna, serbskie i ruskie zachowały; pojas zaś złożone z pniem jas (w rus. cerkiewszczyźnie wyjątkowo przechowanym bez po-!); prasłowo; lit. juos-ti, ‘pasać’, juosta, ‘pas’, grec. dzōs-tēr i dzōnē (stąd zona, ‘strefa’), ‘pas’, dzōnnymi, ‘opasywam’, irań. jās-ta-, ‘opasany’. Od pasek dziś: paskować, paskarz, ten ‘co po pasku towary puszcza’, niem. Schieber.

pas, z niem. i franc., ‘paszport’ i ‘przesmyk, przejście’ (niem. Pass, Pässe), z łac. passus, ‘przechód’; tu i pasaż (z franc.), a z tego dalej pasażer; paser, itd.; pas w kartach, franc. passe, p. pasz.