znanie bliższe myśli jego w dziełach zawartéj, z tego zarzutu oczyszcza. Szczególniéj na kwestją tę rzuca światło traktat de Monarchia i listy polityczne, które do nas doszły.
Rozprawa o monarchij wspomniana wyżéj, w któréj Dante rozwija ideę swoją państwa uniwersalnego, tłumaczy się jasno (szczególniéj część jéj trzecia, mówiąca o pochodzeniu władzy od Boga wprost, a niepodległości jéj i niezależności od wszelkiéj innéj) poznaniem bliższem bulli Bonifacego VIII Unam sanctam.
Zwrócił na to słusznie uwagę znakomity dziejopis tego papieża Dom Luigi Tosti... Traktat Dantejski zawiera w istocie co do władzy świeckiéj stolicy apostolskiéj doktrynę zupełnie przeciwną téj, którą pod figurą dwóch mieczów Piotrowych zawiera bulla, wyrokująca iż jak wszelka władza wypływa od Boga, tak wszelka téż podlega namiestnikowi jego na ziemi.
Chociaż w traktacie swym o monarchij Dante nigdzie nie wzmiankuje bulli ani z nią polemizuje, trzecia część wyraźnie jest przeciwko niéj wymierzoną. Bulla rzuca na nią światło nowe, czyni ją zrozumiałą.
Musielibyśmy w ślad za Dom Tosti’m obszerniéj zastanowić się nad charakterem panowania Bonifacego VIII, aby niechęć Dantego ku niemu i teorję jego cesarstwa powszechnego wyjaśnić. Zakres téj pracy zaledwie nam pozwala wskazać tę stronę ważną studjów nad epoką Dantejską. Dzieło Benedyktyna Dom Tosti będzie dla pragnących bliżéj poznać tę epokę wyborném źródłem, obfitem nietylko we wnioski i poglądy, ale w cenny materjał, na którym czytelnik sąd własny oprzeć może. Rozprawa de Monarchia, tylko w związku z bullą Unam sanctam, prawdziwego charakteru nabiera i może się stać zrozumiałą.
Trzecia część poematu, do któréj właśnie przystępujemy — wymowniéj nad inne dowodzi ortodoxij poety.
Z boleścią narzeka na ludzi, na czasy... ale to są jęki dziecięcia, które winy rodzicielskie opłakuje. —
Z Czyścem opuszczamy ziemię — poemat z planetami razem toczy się po ognistych eteru przestrzeniach.
Niebo Dantejskie ułożone jest wedle systemu Ptolomeuszowskiego i astronomicznych pojęć wieku, dzieli się ono na trzy wielkie kręgi czyli dziewięć sfer... Z tych pierwsza mieści dusze najmniéj usposobione życiem do oglądania Boga, druga duchy błogosławione i doskonalsze, trzecia potęgi anielskie, otaczające tron Boży — Empyreum.
Z tego co Beatryx mówi o niebiosach z objaśnień samych duchów szczęśliwych, tłumaczy się to stopniowanie szczęśliwości niebieskiéj, zarówno sądem Bożym i sprawiedliwością jak i naturą samych dusz, wyniesioną z ziemskiéj pielgrzymki. Każda z nich idzie na miejsce, które jéj przy-
_083.jpg&oldid=1640210){kind=link}