przez ciebie i dla ciebie stanowiono; kiedy jako augur wróżby, jako konsul opór trybunów zniosłeś; kiedyś się siłą zbrojny z powszechny odrazy otoczył; kiedyś w skromnym dawniej domu[1] wylewał się codzień na wszelką rozpustę, winem rozmarzony, nierządem zwątlony! A ja, jak gdybym chodził w zapasy z M. Krassem, z którym częste i niemałe miałem spory, a nie z najpodlejszym wysiekaczem, ciężko bolejąc nad nieszczęściami publicznemi, nic o człowieku, który był ich sprawcą, nie powiedziałem. Dziś tedy dam mu do poznania jakie wtenczas dobrodziejstwo odemnie odebrał.
IV. Ale nawet list, który, jak powiada, do niego pisałem[2], do czytania dawał, człowiek bez wychowania, nieświadomy najpospolitszych zwyczajów towarzyskiego życia. Jakiż człowiek choć trochę znający obyczaje uczciwych ludzi, poróżniwszy się z jakiejkolwiek przyczyny z przyjacielem, pokazywał kiedy i czytał drugim list do siebie przez niego pisany? Odejmować nieobecnym przyjaciołom sposobność rozmówienia się, nie jestże to rozrywać wszystkie związki społeczeństwa? Ileżto żartów bywa w listach, które rozgłoszone zdawałyby się niesmaczne! ile rzeczy poważnych, których żadnym sposobem wyjawić nie można!
Taka jest twoja nieznajomość najprostszych prawideł życia: zobaczcie teraz głupstwo nie do uwierzenia. Co masz mi do zarzucenia, wymowny człowieku, za jakiego cię Mustella Tamiziusz i Tyro Numiziusz mają? Stoją oni teraz z orężem w ręku przed senatem: i ja także uznam cię za biegłego mówcę, jeżeli mi dowiedziesz, że oni zbójcami nie są. Co mi, mówię, zarzucisz, jeżeli powiem, żem nigdy do ciebie tego listu nie pisał? Jakiem mnie świadectwem przekonasz? Własnoręcznem pismem? posiadasz w tej sztuce zyskowną biegłość[3]. Jakbyś mógł mi dowieść? list pisany był ręką sekretarza. Zazdroszczę mistrzowi[4], któregoś tak dobrze zapłacił, jak
- ↑ Byłto dom Pompejusza, kupiony na licytacyi przez Antoniusza, ale nigdy niezapłacony.
- ↑ Ten list wraz z listem Antoniusza do Cycerona znajduje się w zbiorze listów do Attyka, XIV, 13.
- ↑ Po śmierci Cezara, Kalpurnia, jego żona, wydała jego notatki Antoniuszowi (Plutarch, Antonius, 17), który w nich co chciał dodał, co chciał odmienił. Quae Caesar numquam neque fecisset, neque passus esset, ea nunc ex falsis ejus commentariis proferuntur. Cicero ad Atticum, XIV, 13.
- ↑ Tym mistrzem był retor, Sex. Klodiusz, rodem z Sycylii, inny od zna-
