Na kamieniu napisał «przeklęte!» —
I usty były jak koncha zacięte!
Lecz bez was nie znałbym gwiazd moich szlaku,
Bom nie mógł chodzić jak osioł w stępaku,
I nie mógł pełzać bom się rodził ptakiem,
Że was uskrzydliłbym tym życia znakiem!
A więc w tem życiu, co nie ma przystani
Młodości mojej — dzięki wam tyrani! —
Bo to proszę Pana mego
W każdym stanie na tym świecie,
Harap [2] Alfą i Omegą
Czy młodzieniec, czy to dziecię!
Gdy wyrostek do szkół wchodzi,
Dla przykładu powszechnego
Dać mu dozę Boćkowskiego [3]
Przy A B C, nie zaszkodzi —
Gdy pacholę w wąs podrasta,
Nie zawadzą plagi nowe;
Bicz to morum [4] protoplasta,
Pójdzie w pięty, alwar [5] w głowę —
Jeźli dobry — by złym nie był
Trzeba karać z ostrożności,
By pokusy mężnie przebył,
W dysciplinie i karności.
Jeźli zły — tem bardziej Panie!
Zażyj no tabaczki Wasze! —
Z pod dysciplin lepszy wstanie,
Biodra pokorą opasze —
Gdy już rzuca progi szkolne,
Dla pamięci, zbudowania,
- ↑
Prawdopodobnie odnosi się do przełożonego Konwiktu Pijarskiego we Lwowie, w którym uczyli się bracia Władysław i Stanisław Tarnowscy [wymaga podania źródła informacji] - ↑ Harap — z niem. herab!, znaczącego: na dół! — komenda w myślistwie odwołująca psy z upolowanej zwierzyny, także: bicz z krótką rękojeścią i długim splotem rzemieni, zwężającym się ku końcowi, zakończonym tzw. trzaskawką z włosia, zwanym harapnikiem (W. Kopaliński „Słownik wyrazów i zwrotów obcojęzycznych”, Warszawa, 1989, str. 205; Juliusz Ippoldt „Wielki słownik niemiecko-polski”, tom I (A-K), Warszawa, 1980, str. 776).
- ↑ Dać mu dozę Boćkowskiego — od miejscowości Boćki na Podlasiu, znanej z wyrobów rymarskich, kańczug i bizunów. W języku polskim funkcjonowały dawniej zwroty „monitor boćkowski”, „prawo boćkowskie” odnoszące się do dyscypliny i surowości, zwłaszcza szkolnej (W. Kopaliński „Słownik mitów i tradycji kultury”, Warszawa, 1987, str. 106, 103).
- ↑ Od moris, tu zapewne w sensie obyczaju, obyczajności
- ↑ Potocznie o jezuickim podręczniku do gramatyki języka łacińskiego Emanuela Alvarusa „De institutione grammatica” — używanym w szkołach dawnej Europy. W Polsce usunięty z listy podręczników przez KEN, ale korzystano z niego w kolejnych latach (W. Kopaliński „Słownik wyrazów i zwrotów obcojęzycznych”, Warszawa, 1989, str. 28).
