Strona:Franciszek Michejda - Polscy ewangelicy.pdf/25

ją naprzód o całe niebo. Że dziś język polski posuwa się z chat wiejskich do miast, zaczyna być używany w stanach średnich, zdobywa sobie powoli swe prawa w życiu publicznem i urzędowem, że potrzeba znajomości jego jest uznaną, że przestawa być wzgardzonem, wykoszlawionem narzeczem najniższych tylko warstw społecznych, że się go uczą i przeciwnicy stronnictwa narodowego, że nim umieją pisać i pracują dla oświaty ludu, to wszystko jest niezaprzeczonym dorobkiem stronnictwa narodowego i podniesieniem oświaty ludu.
 Stronnictwo narodowe dostarczyło ludowi naszemu książek i nauczyło lud czytać książki i czasopisma. Aż do roku 1848 i powstania stronnictwa narodowego nie było na całym Szląsku, prócz Pisma św. i kilku innych przezacnych ksiąg religijnych, żadnej innej polski książki ani na lekarstwo. Narodowcy przynieśli pierwsze polskie książki do nas, założyli dziś kilkunastotysięczną bibliotekę „Czytelni ludowej“ w Cieszynie, z której tysiące a tysiące książek przeczytało tysiące czytelników z pomiędzy ludu. Za tą biblioteką pozakładali znowu narodowcy cały szereg bibliotek po całym kraju a dziś za wpływem, pośrednictwem i działaniem stronnictwa narodowego mnóstwo ludzi wśród ludu posiada nawet swoje własne biblioteki, sprowadza sobie z ognisk umysłowego życia narodu polskiego książki i czasopisma polityczne, naukowe i fachowe i czyta i uczy się i oświeca. Stronnictwo narodowe niemniej zapoczątkowało wydawanie u nas książek i czasopism, nieustawa w tej pracy od 50 lat, owszem rozszérza ją i udoskonala z każdym rokiem. Ono także dało impuls do różnych stowarzyszeń, ono urządza wykłady, odczyty, przedstawienia amatorskie, śpiewy i deklamacye, pogadanki pedagogiczne z rodzicami w sprawie wychowania dzieci, co przecież wszystko niezaprzeczenie przyczynia się do roz-