Strona:Franciszek Michejda - Polscy ewangelicy.pdf/48

i wrzący poprostu ruch umysłowy i naukowy, sprawiły, że Polska w wieku szesnastym należała do najprzedniejszych narodów europejskich.
 To jest nasza ojczysta, duchowa spuścizna. My jesteśmy swojskiem, narodowem wyznaniem — tak dobrze jak ewangelicy we Francyi — aczkolwiek naród o tem zapomniał, i acz katoliccy badacze ojczystych dziejów pierwszorzędne znaczenie reformacyi na kulturę, cywilizacyą, oświatę narodu po trosze przemilczają, po trosze w innem przedstawiają świetle, po trosze zapoznawają. Naszą jest rzeczą zbadać tę przeszłość, wykazać jej znaczenie, przedstawić narodowi w właściwem świetle płynące z historyi nauki i wskazówki. Naszem jest zadaniem i w dzisiejszej kulturalnej, duchowej pracy narodu, wziąć odpowiedni żywy udział, który całkowicie nigdy nie ustał, jak świadczą takie imiona, jak Bogumił Linde, Oskar Kolberg i tyle innych na różnych polach narodowi i ojczyźnie dobrze zasłużonych.
 Im wierniej i gorliwiej to uczynimy, tem większa z tego wyniknie chwała, cześć i uznanie dla naszego ewangelickiego kościoła i wyznania, a tem większa dla nas zasługa. Wyniknie i wyrośnie jeszcze coś innego i większego, a zwłaszcza wpływ i oddziaływanie wiary i zasad ewangelickich na życie i rozwój naszego narodu. Wiara ewangelicka i pierwiastki duchowe protestantyzmu mieszczą w sobie bądź co bądź ukryte skarby dla narodów i społeczeństw. Wymownym, a przez katolickie narody i społeczeństwa za mało dotąd rozważanym dowodem tego jest historya nowoczesna, która wykazuje od czasów reformacyi przemagający rozrost, tudzież ekonomiczne, kulturalne i polityczne przodownictwo w świecie ewangelickich narodów i społeczeństw. Każdemu z resztą śledzącemu za temi rzeczami jest wiadomem, iż oba wyznania ze sobą zmięszane — mimo rozmaitych połączonych z tem niedogodności