ogłasza rozprawę o antymonie i zabiera się do nowych prac, gdy nagle powtarzające się kilkakrotnie ataki apoplektyczne podkopują jego zdrowie; w jednym z nich Lémery kończy życie w 1715 roku.
»Cała prawie Europa — mówi Fontenelle — uczyła się od niego chemii. Był to człowiek pracy niezmordowanej, ciągłej, znał tylko pokoje swych pacyentów, swój gabinet, pracownię i akademię, stwierdzając życiem tę prawdę, że kto nie traci czasu, zyskuje wszystko«.
»Olivier de Serres[1], którego moglibyśmy nazwać twórcą agronomii, był również jedną z ofiar edyktu nantejskiego. W dziele: »Théâtre de l’Agriculture« nieoszacowanej wartości, rzuca on podstawy rzeczywistej nauki, staje się rzecznikiem rolnictwa racyonalnego i metodycznego; w późniejszym czasie wprowadza do Francyi przemysł jedwabniczy, a tym jednym czynem już powinienby zaskarbić sobie wieczystą wdzięczność kraju. Od 1675 roku pisma Oliviera de Serres nagle przestają ukazywać się w druku; kalwinizm stawił zaporę powodzeniom agronoma. Książki Oliviera de Serres zostały potępione. W ciągu lat dwudziestu Théâtre de l’Agriculture był wzbronionym we Francyi.
Założyciele astronomii, jak widzieliśmy z poprzednich rozdziałów, po większej części opłacali drogo nieszczęsny przywilej geniuszu. Twórcy chemii nowożytnej, jak to zobaczymy, doznali w życiu również nieszczęść mniej lub więcej dotkliwych.
»W końcu 1773 roku — powiada J. B. Dumas — na scenie świata wystąpiło trzech ludzi mających zmienić stan nauk. Różni narodowością, wiekiem i stanowiskiem, równie jak umysłem i geniuszem, wszyscy trzej pracowali nad spełnieniem jednego zadania z jednakową odwagą, w jednym czasie, lecz nie z jednakowem szczęściem«.
Nazwiska tych trzech ludzi są: Schéele, Priestley, i Lavoisier.
- ↑ Urodzony w 1539 r. w blizkości Villeneuve de Berg, w Ardèche.
