Strona:Geopolityka.pdf/104

Ta strona została uwierzytelniona.
Myśl geopolityczna w Polsce

dziele polskiej geopolityki, książce pt. Ziemia i Państwo. Kilka uwag geopolitycznych[1].
Eugeniusz Romer w swoich pracach traktował obszar Polski jako pomost pomiędzy Morzem Bałtyckim a Morzem Czarnym. Odrzucał zatem tezę o przejściowym charakterze terytorium Polski na rzecz tezy o pasażowym (pomostowym) jej charakterze. Swoją hipotezę Romer starał się udowodnić argumentami hydrograficznymi. Wskazywał, iż polski system hydrograficzny jest zbieżny z przebiegiem pomostu bałtycko-czarnomorskiego. Argumentował przy tym, że o integralności terytorium Polski decyduje przede wszystkim system rzeczny, który stanowi „naturalną granicę”. Fakt, iż od ujścia Nysy Łużyckiej i skrętu Odry ku północy rzeka ta nie ma z lewego brzegu żadnego dopływu, nie licząc nieznacznych wód ściekowych, dowodził jego zdaniem brak historycznej ekspansji Polski na Zachód. Stąd linia Odry i Nysy miała być naturalną granicą obszaru polskiego[2].

Romer nie zgadzał się z teorią Nałkowskiego o pośrednictwie cywilizacyjnym Polski między Wschodem i Zachodem, argumentując, iż granica między Polską a Rosją była na tyle silna, że stanowiła zaporę wobec jakiejkolwiek wymiany kulturalnej. Jego zdaniem przyczyną rozbieżności historycznych ustrojów politycznych Polski i Rosji było „przeciwieństwo form niżowych”. Romer argumento-

  1. E. Romer, Ziemia i państwo. Kilka zagadnień geopolitycznych, Lwów-Warszawa 1939.
  2. E. Romer, Czy Polska jest krainą przejściową?, „Ziemia” 1910, 241-243; E. Romer, Ziemia i państwo…, s. 34-53; E. Romer, Czy Polska była do roku 1939 „krainą przejściową”?, „Przegląd Geograficzny” 1946, t. XX, s. 1-9. Por. P. Eberhardt, Twórcy polskiej geopolityki, Kraków 2006, s. 61-77.